ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΥΔΡΑΣ

Σύνοψη σχολίων που υποβλήθηκαν στον Δήμο Ύδρας για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο

Κατά το πρώτο στάδιο εκπόνησης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Ύδρας, κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου Ύδρας, υποβλήθηκαν στον Δήμο είκοσι τέσσερα (24) σχόλια, προβλήματα και προτάσεις, τα οποία καλείται να επιλύσει το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ύδρας.

Τα περισσότερα σχετίζονταν με προβλήματα με τα όρια των οικισμών, για τμήματα ιδιοκτησιών εντός του οικισμού, που διεκδικούνταν από την Διεύθυνση Δασών, το ζήτημα της οικοδομησιμότητας των οικοπέδων εντός του οικισμού της Ύδρας, ενώ υποβλήθηκαν και προτάσεις για υποδομές στο νησί.

• Σχόλια που αφορούσαν το ζήτημα οριοθέτησης των οικισμών: 12
• Σχόλια που αφορούσαν προβλήματα με την διεκδίκηση ιδιοκτησιών από την Διεύθυνση Δασών εντός του οικισμού: 3
• Σχόλια που αφορούν το καθεστώς δόμησης στον οικισμό της Ύδρας: 5
• Σχόλια σχετικά με διατήρηση κοινοχρήστων χώρων εντός του οικισμού της Ύδρας: 2

Όλα τα σχόλια διαβιβάστηκαν στην ένωση μελετητών του ΤΠΣ Δήμου Ύδρας.

Παρακάτω παρατίθενται ανωνυμοποιημένα, με τη σειρά που υποβλήθηκαν, κάποια από τα σχόλια που εκφράζουν γενικότερες ανησυχίες και προβλήματα.

=> Το υπ’ αριθμ. 3 σχόλιο από ιδιοκτήτη ακινήτου στον οικισμό της Ύδρας
"Ως πολίτης και ιδιοκτήτης ακινήτου στον οικισμό της Ύδρας θα ήθελα να επισημάνω την αναγκαιότητα αποσαφήνισης του θεσμικού πλαισίου για τη δόμηση των οικοπέδων στον οικισμό της Ύδρας, το οποίο είναι σε άμεση συνάρτηση με την οριοθέτηση του οικισμού. Η αποσαφήνιση της υφιστάμενης κατάστασης αποτελεί πάγιο και χρόνιο αίτημα πολλών ιδιοκτητών ακινήτων του οικισμού της Ύδρας, οι οποίοι ταλανίζονται από το ασαφές θεσμικό πλαίσιο και για τους οποίους δυσχεραίνεται ή καθίσταται αδύνατη η δομική εκμετάλλευση των ακινήτων τους, δημιουργώντας επιπλέον σοβαρές διοικητικές επιπλοκές σε πολλαπλά επίπεδα, όπως για παράδειγμα ακόμη και στο χαρακτηρισμό των νόμιμα δομημένων ιδιοκτησιών τους ως δασικών εκτάσεων.
Ειδικότερα βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, ως προς την οριοθέτηση του προϋφιστάμενου του 1923 παραδοσιακού οικισμού της Ύδρας(19-10-1978 Π.Δγμα, ΦΕΚ 594Δ), ισχύουν τα εξής:
Για την οριοθέτηση του κεντρικού τμήματος του προϋφιστάμενου του 1923 οικισμού της Ύδρας, ισχύει η από 16-03-1972 Απόφαση Νομάρχη (ΦΕΚ 85Δ/26 -04-1972) στην οποία ορίζονται σε άνευ κλίμακας σκαρίφημα οι κορυφές της πολυγωνικής γραμμής του ορίου
Για το υπόλοιπο μη κεντρικό τμήμα ισχύει η υπ'αριθ.3829/04-03-1966 έκθεση του Γραφείου Πολεοδομίας Πειραιά, βάσει της οποίας καθορίζονται τα όρια με πολυγωνική γραμμή σε σκαρίφημα χωρίς κλίμακα ή συντεταγμένες και χωρίς οποιαδήποτε μετρητική πληροφορία θα καθιστούσε εφικτή την ακριβή εφαρμογή του ορίου. Επιπλέον πρόκειται για μη εγκεκριμένο όριο.
Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι ελλείψει του σχετικού Π.Δ/τος οριοθέτησης του οικισμού προκειμένου να διαπιστωθεί η ακριβής θέση ενός ακινήτου σε σχέση με το όριο, αν κείται ή μη εντός του οικισμού και κατ' επέκταση αν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, αποφαίνεται σχετικά η Υπηρεσία Δόμησης λαμβάνοντας υπόψη και την πολυγωνική γραμμή οριοθέτησης του 1966.
Το πρόβλημα της ακριβούς θέσης του ακινήτου επιτείνεται στις περιπτώσεις ιδιοκτησιών που βρίσκονται στο όριο της πολυγωνικής γραμμής, λόγω της έλλειψης ακρίβειας που διέπει το σκαρίφημα. Στην παραπάνω περίπτωση εμπίπτει και η δική μου νόμιμα δομημένη ιδιοκτησία.
Το πρόβλημα της οριοθέτησης του οικισμού, ο Δήμος Ύδρας επανειλημμένα έχει προσπαθήσει να επιλύσει κι έχει προβεί στις απαραίτητες διοικητικές ενέργειες για την οριοθέτηση του οικισμού προς τους αρμόδιους φορείς και Υπουργεία.
Με την εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου στην Ύδρα, ως το πλέον κατάλληλο πολεοδομικό εργαλείο σχεδιασμού, δίνεται η μοναδική δυνατότητα επίλυσης και οριστικής διευθέτησης του προβλήματος οριοθέτησης του οικισμού της Ύδρας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και το νομοθετικό πλαίσιο.
Θεώρησα σκόπιμο να αναδείξω ως ιδιοκτήτης την επιτακτική ανάγκη οριοθέτησης του οικισμού και να αιτηθώ να ληφθεί υπόψη η ιδιοκτησία μου και να ενταχθεί πλήρως εντός του νέου οριοθετημένου ορίου του οικισμού που θα προταθεί από το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο".

=> Το υπ’ αριθμ. 5 σχόλιο δημότη – κατοίκου του οικισμού του Βλυχού
"Ανταποκρινόμενοι στην υπ’ αριθμ. 463/27-02-2024 δημόσια Πρόσκλησή σας προς τους Πολίτες και Φορείς του Δήμου Ύδρας για την υποβολή τυχόν προτάσεων και απόψεων σχετικά με τον υπό εκπόνηση πολεοδομικό σχεδιασμό του Δήμου μας, σας αποστέλλουμε με την παρούσα επιστολή τις προτάσεις και τις σκέψεις μας, ώστε να συμβάλλουμε κι εμείς στην αξιέπαινη προσπάθεια που καταβάλετε ως Δημοτική Αρχή και σε αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα για το νησί μας.
Οι προτάσεις που ακολουθούν αφορούν στον οικισμό του Βλυχού Ύδρας […].
Τα κύρια σημεία που θεωρούμε σημαντικά να συμπεριληφθούν στο νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ύδρας και που παλαιότερα είχε αναδείξει και διεκδικήσει με συλλογικές του αποφάσεις και ο Προοδευτικός Σύλλογος Βλυχού, είναι τα εξής:
1. Η πλήρης ένταξη του οικισμού του Βλυχού εντός σχεδίου πόλεως (ή οικισμού)
Η τεθλασμένη γραμμή στο παραπάνω σχέδιο καθορισμού ορίων του οικισμού του Βλυχού του 1968 μας δείχνει τον παράλογο τρόπο με τον οποίο χαράχτηκαν τότε τα όρια του οικισμού. Παρατηρούμε πως σε άλλα σημεία του οικισμού το όριο είναι από την ακτή μέχρι τη μέση του πλάτους της οδού, ενώ σε άλλα σημεία τα όρια «περνούν» από την πάνω πλευρά της οδού περιλαμβάνοντας και τα οικόπεδα που συνορεύουν ή εφάπτονται της οδού, άνωθεων αυτής. Επειδή, από το ίδιο το σχέδιο διαφαίνεται ξεκάθαρα η άδικη και άνιση οριοθέτηση του 1968, προτείνουμε να ενταχθούν εντός ορίων οικισμού όλες οι οριοθετημένες εκτάσεις (οικόπεδα) που εφάπτονται στην οδό (οδός 62), άνωθεν και κάτωθεν αυτής. Δεν είναι δυνατόν από τον Ι.Ν. Κάρπου και Πάπυλου και προς δυτικότερα τα οικόπεδα άνωθεν της οδού να είναι εντός σχεδίου οικισμού και τα ακριβώς προηγούμενα από αυτά να είναι εκτός σχεδίου. Αποτελεί ζήτημα δικαίου και πρέπει μετά από τόσα χρόνια να αποκατασταθεί.
2. Η πρόβλεψη για ένταξη στο ΤΠΣ Ύδρας του λιμενικού έργου Βλυχού.
Στη φωτογραφία αποτυπώνεται πρόχειρα και ενδεικτικά με λευκή γραμμή η διάταξη του λιμενικού έργου Βλυχού, όπως είχε καταγραφεί στη σχετική μελέτη του Λιμενικού Ταμείου Ύδρας, η οποία ήταν επίσημη και πρέπει να αναζητηθεί και να αξιοποιηθεί, ώστε να ενταχθεί η υποδομή αυτή στο ΤΠΣ Ύδρας. Αφορούσε έναν λιμενικό βραχίονα 40 μέτρων προς τα δυτικά και 25 μέτρων νότια, συνολικού μήκους 65 μέτρων, εσωτερικά του οποίο θα μπορούν να προσεγγίζουν με ασφάλεια τα πλωτά μέσα.
Ένα έργο, μοχλός ανάπτυξης του οικισμού του Βλυχού, αλλά ταυτόχρονα ένα απολύτως αναγκαίο έργο που συνδέεται άρρηκτα με την ασφαλή πρόσβαση δια θαλάσσης στον οικισμό, τόσο για τα υλικά αγαθά, όσο και για τους κατοίκους και επισκέπτες αυτού. Ιδιαίτερα σημαντικό έργο που διασφαλίζει τη δυνατότητα προσέγγισης και πρόσδεσης πλωτών μέσων στον Βλυχό, ακόμα και με ισχυρούς ανέμους ειδικά σε περιπτώσεις που άπτονται της υγείας των πολιτών και συμβάντων που απαιτούν την άμεση διακομιδή δια θαλάσσης ασθενών, τραυματιών και γενικότερα έκτακτων περιπτώσεων χρηζόντων άμεσης ιατρικής φροντίδας και περίθαλψης. Όλα αυτά τα χρόνια έχουν υπάρξει δεκάδες περιστατικά έκτακτης ανάγκης, που συγκυριακά έλαβαν χώρα εν μέσω κακοκαιρίας και ο οικισμός παρέμενε κυριολεκτικά αποκλεισμένος από τη θάλασσα, με μόνη εναλλακτική τη μετακίνηση των πολιτών με τα πόδια προς το λιμάνι και το ανάποδο.
Θα πρέπει να μπουν οι βάσεις για το συγκεκριμένο απολύτως αναγκαίο έργο για την περιοχή μας, για να μπορούμε και εμείς ισότιμα να απολαμβάνουμε το δικαίωμα της μετακίνησής μας και της πρόσβασής μας στην Χώρα της Ύδρας, αλλά και στις Πελοποννησιακές ακτές, με ασφάλεια και σιγουριά.
3. Οριοθέτηση και διαμόρφωση του ρέματος κάτωθεν του παραδοσιακού/ιστορικού πέτρινου γεφυριού («καμάρα») του οικισμού του Βλυχού και δημιουργία αθλητικών χώρων πλησίον αυτού.
Στην παραπάνω φωτογραφία διακρίνουμε με κίτρινο χρώμα το σημείο που βρίσκεται το ρέμα της συγκεκριμένης περιοχής και πιο συγκεκριμένα το ακριβές σημείο που ρέει το νερό για να καταλήξει στη θάλασσα σε περιπτώσεις έντονων ή μεγάλης διάρκειας βροχοπτώσεων. Η κίτρινη γραμμή καταλαμβάνει ένα άνοιγμα ρέματος πλάτους πέντε (5) μέτρων, πλάτος που είναι ακριβώς το ίδιο με την αντίστοιχη λιθόστρωτη διαμόρφωση/επίστρωση του ρέματος που διασχίζει τον οικισμό του Καμινιού.
Με τη διαμόρφωση και επίστρωση του συγκεκριμένου ρέματος με λίθους, οριοθετείται το σημείο, ο δίαυλος μέσω του οποίου θα κατέρχονται τα ύδατα της βροχής και έτσι καθίσταται ωφέλιμος και ο δημόσιος χώρος πλησίον (δυτικά) του ρέματος ώστε να αξιοποιηθεί για τη δημιουργία ανοιχτής αθλητικής εγκατάστασης (γήπεδο τένις ή γήπεδο καλαθοσφαίρισης). Σύμφωνα με τις πρόχειρες μετρήσεις που κάναμε μέσω της εφαρμογής Google Maps, η οποία δίνει τη δυνατότητα υπολογισμού διαστάσεων και εμβαδού, μέσω της δορυφορικής εικόνας, προτείνουμε το συγκεκριμένο σημείο που φαίνεται στο λευκό πλαίσιο για τη δημιουργία του αθλητικού χώρου.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις της εφαρμογής η περίμετρος είναι περίπου 110μ. ενώ το εμβαδό του χώρου είναι περίπου 678τ.μ..
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ITF), ο αγωνιστικός χώρος ενός γηπέδου τένις ακολουθεί, βάσει των προδιαγραφών, το μήκος των 23,77m και το πλάτος των 10,97m, και ο περιβάλλοντας χώρος ενός γηπέδου τένις ακολουθεί, βάσει των προδιαγραφών, το μήκος των 36,57m και το πλάτος των 18,27m. Ήτοι, περίμετρος 109,68m και συνολικό εμβαδό 668,13m2. Το τένις αποτελεί ένα δημοφιλές άθλημα ανά την υφήλιο και παίζεται από εκατομμύρια ανθρώπους, είτε ερασιτεχνικά είτε επαγγελματικά, είτε για λόγους άθλησης είτε για λόγους ψυχαγωγίας. Αν και ιστορικά, το τένις ήταν το πιο δημοφιλές άθλημα στις βασιλικές αυλές και στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας και των παλατιών, πλέον απευθύνεται σε ανθρώπους όλων των ηλικιών και όλων των κοινωνικών τάξεων. Και αν λάβει κανείς υπόψη πως το τένις συνδυάζει άσκηση και ψυχαγωγία, με ελάχιστες τις πιθανότητες ενός τραυματισμού, τότε αποτελεί όντως ένα από τα πιο δημοφιλή και εύκολα αθλήματα.
Ελπίζουμε οι παραπάνω προτάσεις να αξιολογηθούν από πλευράς των ειδικών που έχουν αναλάβει την εκπόνηση του Τ.Π.Σ. Ύδρας και να συμπεριληφθούν στο νέο πολεοδομικό σχέδιο. Σε αυτό θα συμβάλει τα μέγιστα η θετική υποδοχή των προτάσεων αυτών εκ μέρους του Δήμου Ύδρας και η υιοθέτηση αυτών ως προτάσεις του Δήμου, πέρα από δικές μας ως πολίτες και δημότες Ύδρας.
Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο και την προσοχή σας, καθώς και για την ευκαιρία που δίνετε στους πολίτες του Δήμου μας να εκφέρουν γνώμη και να καταθέτουν θετικές προτάσεις για την πρόοδο και την ανάπτυξη του τόπου μας, αλλά και την αποκατάσταση διαχρονικών αδικιών του παρελθόντος.
Το υπ’ αριθμ. 6 σχόλιο δημότη και ιδιοκτήτη ακινήτου στην Ύδρα
Είναι τα οριζόντια μέτρα άραγε η απάντηση; Δεν υπάρχει ασφαλέστερος τρόπος νομίζω, να εκτροχιαστεί η προσπάθεια προστασίας ενός τόπου σαν την Ύδρα από τα οριζόντια μέτρα. Γιατί στην ουσία παρακάμπτουν τα όποια πραγματικά προβλήματα παρουσιάζονται με το πέρασμα των χρόνων, στο όνομα μιας «δίκαιης» και «οριστικής» διευθέτησης. Και μια τέτοια προσέγγιση δεν είναι μόνο αναποτελεσματική αλλά οδηγεί συχνά στο ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Μερικά παραδείγματα από την μέχρι τώρα εμπειρία από την εφαρμογή τέτοιων μέτρων:
1. Για δεκαετίες επιβλήθηκε, σαν πανάκεια, η υποχρεωτική οδηγία «Λευκοί τοίχοι με γκρίζα γερμανικά παράθυρα» για όλα τα νεόκτιστα σπίτια. Ακριβώς με αυτό το μέτρο και με την προστασία που υποτίθεται πρόσφεραν όλες οι συναρμόδιες υπηρεσίες επιτήρησης τέσσερις στον αριθμό- κτίστηκαν στο νησί όλα τα μακράν πιο κακόσχημα κτήρια του. Δεν είναι φυσικά μυστικό το πρόβλημα αλλά αντίθετα πολύ εύκολα ανιχνεύσιμο.
2. Μετά από μια αναμφίβολα «περίεργη» προσπάθεια, για να το εκφράσω με επιείκεια, κάποιων να κτίσουν έναν ολόκληρο οικισμό από «Βίλες» ανάλογης αισθητικής με βάση τον χρυσό κανόνα «Άσπροι τοίχοι-γκρίζα γερμανικά παράθυρα», και αφού όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες προστασίας τον ενέκριναν ως αισθητικά και αρχιτεκτονικά αποδεκτό, ο μόνος τρόπος που βρέθηκε για να σταματήσει μια τέτοια βίαιη αλλαγή στον αρχιτεκτονικό ιστό του νησιού, ήταν πάλι ένα οριζόντιο μέτρο. Καμία οικοδόμηση δεν μπορεί να γίνει όπου δεν υπάρχουν παλιά θεμέλια. Και αυτό το μέτρο έχει συσσωρεύσει με τη σειρά του πάρα πολλά προβλήματα, που και πάλι προτιμούμε να σπρώχνουμε κάτω από το χαλί…
Αντιλαμβάνομαι πολύ καλά την ανάγκη να διατηρηθεί η παράκτια ζώνη του οικισμού αρχιτεκτονικά όπως έχει. Αλλά αν κτιστεί με ένα καλά μελετημένο αρχιτεκτονικό σχέδιο μια νέα κατοικία στο εσωτερικό του οικισμού και με ένα ποσοστό κάλυψης που αφήνει το μισό τουλάχιστον οικόπεδο ακάλυπτο, γιατί και σε τι θα βλάψει το νησί και το χρώμα του άραγε;
Βέβαια, όντας μη ειδικός, μπορώ να μιλάω μόνο για αυτό που λόγω σπουδών και απασχόλησης μπορώ να αντιλαμβάνομαι. Και έχει ομολογώ να κάνει με την αισθητική μόνο πλευρά του ζητήματος. Αλλά αν και δεν είναι η μόνη, ένας καλόπιστος και στοχευμένος διάλογος, ανάμεσα σε ειδικούς επιστήμονες που θα σκύψουν και θα μελετήσουν σε βάθος κάθε πτυχή του, είναι σίγουρο ότι θα δώσει τις απαιτούμενες απαντήσεις. Απαντήσεις, που κάνουν όλο και πιο επιτακτικά αναγκαίες οι εξελίξεις των τελευταίων ετών.
Έχω υποστηρίξει πολλές φορές σε δημόσιες τοποθετήσεις μου, και με την ιδιότητα του Δημοτικού Συμβούλου στο παρελθόν, ότι είναι καταστροφικό να αδιαφορεί κανείς για την εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει επιτυχημένες προσπάθειες σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Πόλεις σαν το Σάλτσμπουργκ ή την Γάνδη κατάφεραν να διατηρήσουν την αρχιτεκτονική τους κληρονομιά και έχουμε σίγουρα πολλά να μάθουμε από την μέθοδο και την εμπειρία τους. Και είμαι σίγουρος ότι με χαρά θα ήθελαν να τις μοιραστούν μαζί μας, αν δεν επιλέγαμε να τις αγνοούμε και να αδιαφορούμε γι’ αυτές.
Θα μπορούσε και το έχω επίσης αρκετές φορές προτείνει, ο Δήμος της Ύδρας σε συνεργασία με άλλους νησιωτικούς Δήμους με αντίστοιχα προβλήματα, να προκαλέσει μια δημόσια διαβούλευση με ειδικούς επιστήμονες και σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού. Με στόχο πάντα, την αντιμετώπιση των προβλημάτων δόμησης στα «υπό προστασία» νησιά. Αλλά και γενικότερα όλων των προβλημάτων που αυτά αντιμετωπίζουν από τις αλλαγές των καιρών. Είναι λυπηρό να μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου διεθνείς οργανισμοί, για μια επερχόμενη καταστροφή, όταν και την βλέπουμε να έρχεται και πολύ καλά γνωρίζουμε τι μπορεί να σημαίνει ο ερχομός της για το μέλλον και της Ύδρας και όλων των νησιών μας γενικότερα.
Ειδικότερα για την Ύδρα:
Στην πολυπαραγοντική εξίσωση «Διατήρηση της Αρχιτεκτονικής» του νησιού, δεν μπορεί να υπάρχει άλλος σημαντικότερος παράγοντας από τους ειδικευμένους Αρχιτέκτονες. Δεν επιτρέπεται με επτά τουλάχιστον Αρχιτεκτονικές Σχολές που διαθέτει και χρηματοδοτεί η χώρα μας, να μην κάνει χρήση των συμπερασμάτων της έρευνας που γίνεται σε αυτές. Και δεν μπορεί να μην είναι σε θέση να επιλέγει αξιοκρατικά μια ομάδα ειδικευμένων σε θέματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και συντήρησης αρχιτεκτόνων, που όχι μόνο θα ελέγχουν αλλά και θα επεμβαίνουν, στο πρώιμο ήδη στάδιο της μελέτης, για τις νέες οικοδομές όπως και στον τρόπο που συντηρούνται οι παλαιές κατοικίες. Με εναλλακτικές μάλιστα προτάσεις όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Ειδικά όταν έχει οριστεί ένα όριο του οικισμού και η πιθανότητα επέκτασης έχει ήδη αποκλειστεί.
Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει άμεσα να απαντηθεί, αφορά την συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικές ανάγκες, σε έναν χώρο σαν την Ύδρα. Μπορεί άραγε, ένας τόπος που αποτελεί βιτρίνα του τουρισμού και της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας, να αγνοεί ή να αδιαφορεί για τις ανάγκες ατόμων με ειδικές ανάγκες; Είναι τόσο δύσκολο να ζητηθεί από τις Αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας, να μελετήσουν και να κάνουν προτάσεις πάνω σε αυτό το τόσο καίριο ζήτημα;
Μπορεί όλος ο σχεδιασμός που γίνεται για το μέλλον του νησιού, να αφορά μόνο υγιείς στο σώμα και κυρίως στο «πορτοφόλι» κατοίκους και επισκέπτες;
Έχουμε άραγε επίγνωση ότι κάτι τέτοιο μπορεί εύκολα να ανατρέψει τις όποιες ισορροπίες και να οδηγήσει στην απόλυτη καταστροφή; Μια καταστροφή που θα είναι επώδυνη και θα την εισπράξουμε τελικά όλοι μαζί, πλούσιοι και φτωχοί;
Ήδη τα σύννεφα έχουν πυκνώσει πολύ και είναι τουλάχιστον ανόητο να παριστάνουμε ότι όλα βαίνουν καλώς. Πριν χρόνια και στο όνομα της «Αξιοποίησης», αποκλείσαμε από την εξίσωση «Στέγη», τα ζώα που έχουμε επιλέξει να μας υπηρετούν. Ούτε στέγη, ούτε χώροι στάθμευσης έχουν προβλεφθεί ή επιτραπεί γι’ αυτά από τις αρμόδιες υπηρεσίες «Προστασίας της Αρχιτεκτονικής μας Κληρονομιάς». Αλλά, και αυτό είναι ακόμα πιο μεγάλο κρίμα, ούτε από εμάς, την ίδια την κοινωνία της Ύδρας για τους συντρόφους στην καθημερινότητα μας, τα Ιπποειδή του νησιού! Αποτέλεσμα: Όλες οι ρεματιές του νησιού έχουν γεμίσει με άθλιες «φαβέλες», όπου τα άμοιρα ζώα στεγάζονται σε άθλιες για την υγεία τους συνθήκες. Μια ντροπή που όσο και να σφυρίζουμε αδιάφορα δεν μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλί γιατί απλά φαίνεται.
Στο όνομα της ίδιας «αναπτυξιακής μανίας», αποκλείουμε τώρα σιγά σιγά και τους ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα και τους εργαζόμενους. Το πρόβλημα στέγης για αυτούς τους ανθρώπους έχει φτάσει στο «μη περαιτέρω» και ενώ είναι σαφές ότι κινδυνεύει το νησί να μείνει χωρίς Δημόσιους Υπαλλήλους, Εκπαιδευτικούς, Σώματα Ασφαλείας και Υπαλλήλους γενικότερα, τελικά μόνο στο καφενείο και off the record το αγγίζουμε και μάλλον με λάθος επιχειρήματα.
Έτσι ακούω τους επιχειρηματίες να παραπονιούνται ότι η «λαίλαπα», κατ’ αυτούς, της βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb, είναι η μόνη αιτία της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν να στεγάσουν τους εργαζόμενους τους. Με έκπληξη όμως, όταν αρχίζω να το συζητάω, διαπιστώνω ότι αυτό που εννοούν είναι αποκλειστικά οι ντόπιοι ιδιοκτήτες ακινήτων. Οι άνθρωποι δηλαδή που έχοντας ένα ακίνητο στο νησί, γιατί έτυχε να γεννηθούν σε αυτό, νοικιάζουν κάποια δωμάτια του. Μια πρακτική που τους επιτρέπει να κρατήσουν τα ακίνητά τους, εξασφαλίζοντας τους έτσι ένα εισόδημα για να τα συντηρούν. Το ότι υπάρχουν εύποροι ιδιοκτήτες με πολύ περισσότερα του ενός ακίνητα, που παραμένουν κλειστά τον περισσότερο χρόνο, είναι κάτι που δεν μπαίνει καθόλου στην εξίσωση. Όταν πάλι, σχεδόν κάθε ακίνητο που βγαίνει στην αγορά, πηγαίνει σε αλλοδαπούς που έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν στις ισχύουσες τιμές και οι οποίοι έρχονται στο νησί για μερικές μόνο εβδομάδες τον χρόνο, είναι κάτι που αντιμετωπίζεται ως κάτι τελείως φυσιολογικό και δεν φαίνεται να απασχολεί. Και αυτό μάλιστα, την στιγμή που νέα ακίνητα για όλους τους λόγους που ήδη ανέφερα, δεν επιτρέπεται να κτιστούν.
Φυσικά, από την στιγμή που νόμιμα τα αγοράζουν, σε μια «ελεύθερη αγορά», έχουν κάθε δικαίωμα να τα χρησιμοποιούν όπως ακριβώς θέλουν και νομίζουν. Με αφήνει όμως άφωνο το γεγονός ότι δεν φαίνεται να απασχολεί, έστω και στα καφενεία, η σκέψη ότι αν αυτό συνεχιστεί, σε μερικά χρόνια οι «ντόπιοι» θα είναι είδος υπό εξαφάνιση και οι μη έχοντες την οικονομική δυνατότητα, δεν θα μπορούν πια να ζουν στην Ύδρα. Ούτε να ζουν αλλά και ούτε να δουλεύουν. Αλλά τότε ποια μπορεί να είναι η Ύδρα του 2050 για παράδειγμα; Είναι ή δεν είναι και αυτό ένα θέμα που πρέπει να συζητήσουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι και ιδιαίτερα η μόνιμοι κάτοικοι; Δεν είναι σκόπιμο να ανταλλάξουμε σκέψεις ή να καλέσουμε ειδικούς να προτείνουν λύσεις; Δεν είναι ένας λόγος αυτός για το ίδιο το Κράτος, να επέμβει με ειδικούς επιστήμονες που θα ερευνήσουν και θα αποφανθούν;
Και η όποια διευθέτηση ή ρύθμιση γίνει ερήμην όσων αφορά άμεσα, δεν πρόκειται να λύσει αλλά να μπερδέψει ακόμη περισσότερο τα υπάρχοντα προβλήματα.
Μέγα θέμα έχει επίσης προκύψει τελευταία, με την πληθώρα επαγγελματικών αυτοκινήτων που έχει κατακλύσει το «χωρίς αυτοκίνητα» νησί μας για να μπορέσει να εξυπηρετηθεί η «ανάπτυξη». Αναρωτιέμαι: δεν θα ήταν πολύ καλύτερα, αντί να παίρνει άδεια κάθε εργολάβος που δραστηριοποιείται στο νησί, να φέρνει τα οχήματα που θα του επιτρέψουν να αποφύγει το κόστος των μεταφορικών και να μεγιστοποιήσει το κέρδος του, να έχει αποκλειστικά και μόνο ο Δήμος την δυνατότητα να προσφέρει έναντι αμοιβής αυτή την υπηρεσία σε όποιον την χρειάζεται; Δεν θα μπορούσε με αυτό τον τρόπο και με τις εισπράξεις που θα έχει, να χρηματοδοτήσει για παράδειγμα τα ενοίκια των Εκπαιδευτικών που δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος ζωής σε αυτό, είναι όμως απαραίτητοι για την εκπαίδευση των παιδιών μας; Δεν είναι αυτή μια σκέψη για παράδειγμα που αξίζει να της αφιερώσουμε χρόνο και να βρούμε και τρόπο αν αυτός είναι εφικτός;
Έχω την δονκιχωτική εμμονή ότι όλα τα προβλήματα μπορούν να λυθούν όταν υπάρχει λογική σκέψη, καλή διάθεση και τόλμη. Και ποτέ δεν είναι αργά να ξεκινήσει μια τέτοια διαδικασία μέσα στην κοινότητα του νησιού. Τουλάχιστον, πριν είναι πια πραγματικά αργά και άνευ νοήματος".

=> Το υπ’ αριθμ. 8 σχόλιο Μηχανικού δραστηριοποιούμενου στην Ύδρα
"Ο οικισμός Ύδρας είναι οικισμός προϋφιστάμενος του 1923 , οικισμός ενεργός με συνεχής μεταβολές τόσο στο δομημένο περίγραμμα όσο και στην διαμορφώσεις στο εσωτερικό του (μεταβολή εμβαδού – όγκου κτιρίων , και μεταβολή χρήσεων κτιρίων ). Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται
Παρακάτω θα παρουσιαστούν ιστορικά στοιχεία με την διάρθρωση του οικισμού αλλά και την μεταβολή του δομημένου περιγράμματος από το 1945 έως σήμερα.
Δομημένο περίγραμμα οικισμού 1945 Δομημένο περίγραμμα οικισμού 1961 Δομημένο περίγραμμα οικισμού 2024
Συμπέρασμα η συνεχής μεταβολή του δομημένου περιγράμματος του οικισμού.
Ιστορικά στοιχεία διάρθρωσης οικισμού.
O οικισμός υφίσταται τουλάχιστον από το 520 π.Χ, τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται συντονισμένη προσπάθεια από το Υπουργείο Πολιτισμού με σκοπό την προστασία αλλά και τον δομημένο έλεγχο. Ο Εκαταίος ο Μηλήσιος πέρασε το 520 π.Χ. και μίλησε για την Ύδρα. Μετά ο Ηρόδοτος το 445 π.Χ., ο Παυσανίας το 170 π.Χ. Ο Στέφανος Βυζάντιος το 500 μ.Χ. Την όρισαν περισσότερο γεωγραφικά. Κατά το 1460 αρχίζουν να φθάνουν στην Ύδρα οι πρώτες ομάδες καταδιωκομένων που προσπαθούν να γλιτώσουν από τους Τούρκους, οι οποίοι μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης κατακτούν σταδιακά και την Πελοπόννησο. Μεταξύ τούτων περιλαμβάνονται ελληνορθόδοξοι Αλβανοί και Έλληνες από τη Μονεμβασία. Οι Ενετοί είναι ακόμη κύριοι πολλών στρατηγικών περιοχών -Μεθώνη, Κορώνη, Ναυαρίνο, Αργολιδοκορινθία- αλλά και αυτοί το 1479 ηττώνται, οπότε η φυγή προς την Ύδρα μεγαλώνει. Το 1656 η Ύδρα λεηλατήθηκε από τους Αλγερινούς πειρατές και μέρος των κατοίκων της αιχμαλωτίσθηκε. Αυτό το γεγονός έκανε τους Υδραίους ν’ αρχίσουν να οπλίζουν τα πλοία τους με μικρά κανόνια. Μεσολάβησε περίοδος γαλήνης και οι Υδραίοι πλοίαρχοι έκαναν μεταφορές προϊόντων στις γύρω περιοχές, όχι ναυλώνοντας τα πλοία τους, αλλά εμπορευόμενοι οι ίδιοι τα προϊόντα. Με τη λήξη του 5ου Ρωσοτουρκικού Πολέμου και τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774, ο Εύξεινος Πόντος έγινε ρωσική θάλασσα. Τα υδραίικα πλοία άρχισαν να πλέουν και εκεί κάτω από την προστασία της σημαίας της Ρωσίας. Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να τους γίνουν γνώριμα όλα τα λιμάνια της Μεσογείου. Κι έτσι η ναυτιλία της Τουρκίας δεν ήταν παρά η ναυτιλία της Ύδρας και πολύ σύντομα των Σπετσών και των Ψαρών με ρωσική σημαία. Το 1789 ξεσπά η Γαλλική Επανάσταση. Γρήγορα αρχίζουν οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι και ο αγγλικός αποκλεισμός της Ευρώπης. Οι Υδραίοι ναυτικοί μεταφέρουν τα σιτοφορτία τους από τον Εύξεινο στη Μασσαλία, στο Λιβόρνο και στη Γένουα. Διασπούν τον αγγλικό αποκλεισμό και ανταλλάσσουν το σιτάρι με χρυσάφι. Τα πλοία τους εκείνη την εποχή ανέρχονται σε 200. Είναι η περίοδος της μεγάλης ακμής της Ύδρας. Κατασκευαστικές φασεις. Α’ φάση Διακρίνεται η α’ φάση του οικισμού,……..- 1600μ.Χ, η θέση (ύψωμα) αλλά και απόσταση περίπου 500 μέτρων από την θάλασσα , αφορούσε την προστασία από τους πειρατές. B’ φάση Διακρίνεται η Β’ φάση του οικισμού, 1600μ.Χ- 1770 μ.Χ, παρατηρείται επέκταση του οικισμού και δημιουργία καστροπολιτείας με εισόδους ελέγχου (διαβατικά), η θέση (ύψωμα) αλλά και απόσταση περίπου 350 μέτρων από την θάλασσα , αφορούσε την προστασία από τους πειρατές. Γ’ φάση Διακρίνεται η Γ’ φάση του οικισμού, 1770 μ.Χ έως σήμερα, η ραγδαία επέκταση (1770 μ.Χ. – 1821 μ.Χ.) πραγματοποιήθηκε λόγω του αυξανόμενου πληθυσμού και της ισχυροποίησης του Υδραίικου στόλου προεπαναστατικά, πλέον δεν υπήρχε κίνδυνος των πειρατών, η ναυτιλία και το εμπόριο ήταν σε συνεχή άνθιση (συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774, διάσπαση αγγλικού αποκλεισμού κατά την Γαλλική Επανάσταση 1789). Κατά την Γ’ κατασκευαστική φάση του οικισμού παρατηρείται η διεύρυνση του οικισμού με κατεύθυνση προς την θάλασσα, πλέον ο κίνδυνος των πειρατών δεν υφίσταται οπότε ευνοείται η μετοίκηση των κατοίκων ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί η εμπορική δραστηριότητα ευκολότερα (θαλάσσιο εμπόριο), αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα βορεινότερα τμήματα του οικισμού (α φάση), ειδικότερα μετά το τέλος της ελληνικής επανάστασης το 1830 να ερημωθούν, το φαινόμενο αυτό κορυφώθηκε μεταξύ 1945 έως το 2015.Τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και της αυξημένης ζήτησης οικοπέδων – οικιών , η περιοχή αυτή έχει αποκτήσει εμπορικό αλλά και κατασκευαστικό ενδιαφέρον , το οποίο προκύπτει από την αγορά οικοπέδων με ερείπια παλαιών κτισμάτων και από την οικοδομική δραστηριότητα. Η αύξηση της ζήτησης αγοράς οικίας ταυτόχρονα με την μείωση των διαθέσιμων υλοποιημένων κατοικιών προς πώληση είναι ουσιαστικός παράγοντας.
Φωτογραφική λήψη 1892 Φωτογραφική λήψη 2019 Φωτογραφικές λήψεις 1896
Προτείνεται
1. η οριοθέτηση του προϋφιστάμενου οικισμού του 1923 Ύδρας με υπόβαθρο τις φωτογραφικές λήψεις του 1892-1896 καθώς και με τα ερείπια κτισμάτων.
2. να πραγματοποιηθεί ειδική αναφορά στην περιοχή της α’ κατασκευαστικής φάσης".

=> Το υπ’ αριθμ. 9 σχόλιο Μηχανικού δραστηριοποιούμενου στην Ύδρα
"Η Επισκοπή είναι περιοχή της Ύδρας , το όνομα της προέρχεται από την μοναστηριακή γη που αποτελούσε το μεγαλύτερο ιδιοκτησιακό καθεστώς στην περιοχή έως τα τέλη του 18ου αιώνα, η περιοχή αυτή αποτελείται από διάσπαρτες οικίες προϋφιστάμενες του 1955. Οι οικίες αυτές κατοικούνται χωρίζονται σε μόνιμη μετοίκιση και σε προσωρινή για τις ανάγκες καλλιέργειας των γεωτεμαχίων . Το είδος της καλλιέργειας που διακρίνεται είναι μονοετείς, ελαιώνες και πεύκα για την αποκομιδή ρετσινιού (οι <ρετσινάδες> τοπικό προσωνύμιο ). Στην επισκοπή υφίστανται 6 Ιεροί Ναοί . Η θέση των οικιών της περιοχής είναι σε υψώματα για οχυρωματικούς σκοπούς ‘όπως και η θέση της ίδιας της περιοχής ως προς την Ύδρα, ουσιαστικά αποτελούσε το νοτιοανατολικό φρούριο του νησιού. Σημαντικό επισήμανσης είναι ότι οι αγροτικοί οδοί καθώς και τα μονοπάτια από το 1945 έως σήμερα δεν έχουν μεταβληθεί".

=> Το υπ’ αριθμ. 10 σχόλιο Μηχανικού δραστηριοποιούμενου στην Ύδρα
Το Μανδράκι ή Μαντράκι ήταν ο (ενετικός) πολεμικός ναύσταυθμος της Ύδρας από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα.Στην είσοδο του όρμου του Μανδρακίου υπάρχουν δυο μικρά κάστρα. Το Καστράκι στο νότιο άκρο (όπως ερχόμαστε από Ύδρα) και ένα λίγο μεγαλύτερο οχυρο στο βορειοανατολικό άκρο του όρμου. Η οχύρωση χρονολογείται από τα τέλη του 16ου αιώνα και ήταν ενετική (η Ύδρα ήταν κτήση των Ενετών μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, η ανάπτυξή της μάλιστα οφείλεται στους πρόσφυγες από τις τουρκοκρατούμενες περιοχές). Χρονολογική κατασκευή κτισμάτων Κτίσματα προϋφιστάμενα του 1955 είναι το παλαιό ναυπηγείο (νυν ξενοδοχειακό συγκρότημα ), επίσης νοτιοδυτικά εντοπίζεται θεμελίωση παλαιών κτισμάτων (ιδιοκτησία Καλογιάννη). Τα υπόλοιπα κτίσματα στην περιοχή κατασκευάστηκαν από το 1972 έως το 2000".

=> Το υπ’ αριθμ. 12 σχόλιο δημότη Ύδρας
"Απόψεις και παρατηρήσεις για την Ύδρα.
1.Το χρώμα εξωτερικών τοίχων των σπιτιών ήταν ανέκαθεν ασβεστόχρωμα άσπρο ή σε αρκετά σπίτια ανακατεμένο με ώχρα κίτρινη ή κόκκινη ή λουλάκι. Οι τοίχοι δηλαδή είχαν αποχρώσεις που έδινε η ανάμειξη αυτών των χρωστικών με το άσπρο του ασβέστη. Πότε σκούρο, πότε ανοικτό αλλά πάντα στις αποχρώσεις αυτών των υλικών.( όχι λεμονί, όχι κίτρινο, όχι ροδακινί, όχι ροδουλί, όχι μπεζουλί ή γκριζουλί που τώρα έχουν επιτρέψει.)
2. Οι εξωτερικοί τοίχοι, που ήταν από πέτρα συνήθως δεν σοφαντιζόντουσαν. Οι χρωματιστοί ναι, ή όσοι δεν είχαν καλά υλικά. Άρα δεν θεωρώ ότι πρέπει να είναι υποχρεωτικό Εμφανή πέτρα είχαν μόνο τα κτήρια με πέτρα τετραγωνισμένη, τα λεγόμενα « κερέσπινα», με πολύ λεπτούς αρμούς με μείγμα καολίνη. Μπορεί και κάποια έξω από την πόλη( Το θεωρώ σωστό που δεν επιτρέπεται πλέον).
3. Το χρώμα των παραθύρων δεν ήταν μόνο γκρι. Ήταν κόκκινο της ώχρας, γκρενά, πράσινο σε πολλές αποχρώσεις, κίτρινο της ώχρας, μουσταρδί, βαθύ μπλέ, λουλακί, καφέ. Τα παράθυρα στ’ αρχοντικά ήταν βαμμένα με κάσσια όχι γκρί. Το γκρι κυρίευσε το νησί όταν οι Υδραίοι μπήκαν στο τότε βασιλικό ναυτικό και παίρνανε τσάμπα το χρώμα που ήταν και γερή μπογιά και δεν έκοβε στο ήλιο εύκολα. Τα παντζούρια βαφόντουσαν στο βασικό χρώμα (ποτέ ανοικτό ή άσπρο) και τα τζαμιλίκια στο ίδιο ή άσπρο.(αυτό το άσπρο που έχει κατακλείσει το νησί δεν έχει καμία σχέση με την παραδοσιακή Ύδρα.( κάτι από Προβηγκία και Αγγλική ύπαιθρο ανάλογα με την χώρα του νέου ιδιοκτήτη). Οι εξώπορτες συνήθως ήταν βαμμένες διαφορετικό χρώμα από τα παράθυρα. Ειδικά αν ήταν κι αυλόπορτες ήταν βαμμένες με δύο η και τρία διαφορετικά χρώματα.
4. Τα καλντερίμια της Ύδρας είναι στρωμένα παραδοσιακά με πέτρες φυτευτές όχι κολυμπητές. Είναι πέτρες πελεκητές από πάνω για να αποκτήσουν επίπεδη και ίσια επιφάνεια. Είναι μεγάλες σε επιφάνεια και οι αρμοί μεταξύ τους είναι μικροί. Η πέτρα της Ύδρας είναι σκληρή και το να διατηρήσουμε τους δρόμους και τα σκαλιά με επίπεδη και ίση επιφάνεια δεν είναι μόνο παραδοσιακό άρα και διατηρητέο αλλά απαραίτητο για την υγεία των κατοίκων που ολημερίς τους περπατούν. Οι δρόμοι παλιά είχαν κλήση προς τη μέση για τα νερά της βροχής ώστε να μπορεί κανείς να μην τσαλαφουτάει στα νερά και με την πιο μικρή βροχή. Βέβαια έξω από πολλά σπίτια ιδίως αρχοντικά είναι στρωμένες πετρόπλακες, οι χαρακτηριστικές ακανόνιστες κοκκινόπλακες αλλά κι ασπρόγκριζες παραλληλόγραμμες.
5. Το λιμάνι έχει ανάγκη για την αποκατάσταση του, το νταμάρι του Δοκού καθώς αυτή την στιγμή χρειάζεται ανακατασκευή κι όχι μπαλώματα. Τώρα το λιμάνι έχει πέντε διαφορετικά είδη πέτρας άσχετα με τις παραδοσιακές και άλλες τόσες τεχνοτροπίες τοποθέτησης.
6. Είναι αναγκαίο να σταματήσουν οι άδειες αλλαγής χρήσης των καταστημάτων και αποθηκών, που επιτρέπει την μετατροπή σε τουριστικά καταλύματα. Το νησί έχει ανάγκη εμπορικών χώρων για να καλύψει τις ανάγκες εξυπηρέτησης κατοίκων και επισκεπτών. Ο σχεδιασμός των καταστημάτων στην Ύδρα είναι συνήθως ένας στενός, τυφλός χώρος με πόρτα και παράθυρο στο δρόμο όχι ότι το καλύτερο για κατάλυμα. Το να διατηρήσουν κάποιοι νεότεροι παραδοσιακοί χώροι, όπως το θερινό σινεμά, η Αγορά, την μορφή τους είναι απαραίτητο στοιχείο της κληρονομιάς μας. Να δίνεται η δυνατότητα σε οικόπεδα με αποδεδειγμένη παλαιά δόμηση αλλά με μεγάλο χώρο να μπορεί να κερδίζει κάποια τετραγωνικά.
7. Τα κλιματιστικά με την άνοδο της θερμοκρασίας γίνονται απαραίτητα και ο καθένας τοποθετεί το εξωτερικό μηχάνημα όπου τον βολεύει και όπως τον βολεύει. Καλό θα είναι να υπάρχει ένας σχεδιασμός για τον οποίον να είναι υπεύθυνος και ο τεχνικός. Να καθορίζετε το ύψος και η θέση και να μην τοποθετείτε σε εξωτερικούς τοίχους αν δεν τοποθετείται ταυτόχρονα και το ξύλινο καλύμα.
8. Σε ένα νησί με τόση ηλιοφάνεια είναι σπατάλη ενέργειας να μην την εκμεταλλευτούμε. Μπορούμε να δώσουμε αφορμή για έρευνα κεραμιδιών που απορροφούν και αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει και σ’ αυτό.
9.Η συλλογή των σκουπιδιών στην πάνω πόλη είναι δύσκολη. Αν υπάρχουν κάδοι που να παίρνουν μεγάλες σακούλες ίσως να έκαναν πιο εύκολο τα άδειασμα τους
10. Στην Ύδρα ο χώρος είναι περιορισμένος και τα σχέδια για επιχειρήσεις μεγάλου βεληνεκούς δεν συνάδουν. Άλλωστε αυτό είναι και το συν στο βιομηχανικό προϊόν της, τον τουρισμό. Ξαπλώστρες σε στυλ διπλών μεσαιωνικών κρεβατιών είναι απαγορευτικές. Ούτε καν φαρδιές ξύλινες σε μία μικρή παραλία σαν το Καμίνι ή μέχρι την θάλασσα σαν τον Βλυχό".

=> Το υπ’ αριθμ. 13 σχόλιο από Μηχανικό που δραστηριοποιείται στην Ύδρα
"Έχοντας την βασική επαγγελματική μου ενασχόληση ως μηχανικός - ελεύθερος επαγγελματίας στο νησί της Ύδρας εδώ και 30 και πλέον έτη, συνειδησιακά ορμώμενος θεωρώ ότι πρέπει να αναφερθώ σε ορισμένα θέματα και περισσότερο στην επιτακτική ανάγκη περαίωσης του Τ.Π.Σ. που βρίσκεται σε εξέλιξη, διότι ακόμα και σε τριτοκοσμικές χώρες υπάρχει ο βασικός μηχανισμός – εργαλείο (όρια οικισμών – όροι δόμησης) λειτουργίας των οικισμών.
Δεν θα αναφερθώ σε ιστορικά στοιχεία και δεδομένα σαν επίκληση για την υπόσταση των κτισμάτων των εγκαταστάσεων και των υποδομών (300 εκκλησίες – 5 μοναστήρια, πληθώρα διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων και μνημείων) για να δικαιολογήσω την ανάγκη δημιουργίας του Τ.Π.Σ. σε έναν τόπο με ιστορία, βαριά κληρονομιά και προσφορά στον ελλαδικό χώρο. εκτενείς
Έχουν χιλιοειπωθεί, είναι καταγεγραμμένα στην ιστορία και γίνονται αναφορές στις εκάστοτε εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο νησί και εκτός αυτού.
Ο ασφυκτικός εναγκαλισμός από διατάξεις ήδη από το 1962 1967–1975- 1996 και 1978 και τις οποίες προφανώς και γνωρίζετε έχει τελικά επιφέρει αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που κανείς θα περίμενε. Αντί να αποτελεί ένα ισχυρό πλαίσιο κανόνων για την δόμηση έχει οδηγήσει στη άναρχη διαχείρισή της τόσο στον οικισμό αλλά και σε ολόκληρο το νησί.
Ακόμα και σήμερα δεν είναι καθόλου εύκολο να καταλάβει κάποιος που γνωρίζει τον τόπο, αν η απαγόρευση της δόμησης των αδόμητων οικοπέδων συμβάλει ουσιαστικά στην προστασία του παραδοσιακού και προστατευόμενου χαρακτήρα του οικισμού. Προφανώς και όχι . Δεν αλλοιώνεται η φυσιογνωμία ενός τόπου όταν χτίζεται ένα σπίτι στο μισό της επιφάνειας ενός οικοπέδου 100 ακόμα και 300 τ.μ.
Οι αποφάσεις του ΣτΕ ασχολήθηκαν με μεγάλης έκτασης οικόπεδα εκεί που οι φορείς προστασίας και κυρίως το υπουργείο πολιτισμού δεν περιόρισαν την εκ του νόμου δυνατότητα δόμησης αν και μπορούσαν κάνοντας χρήση του αρχαιολογικού νόμου. Έτσι φτάσαμε στο άλλο άκρο στο ότι δηλαδή τίποτα δεν μπορεί να χτίζεται. Η παραπάνω απαγόρευση οδήγησε στην απαξίωση των αδόμητων οικοπέδων και στην εκτίναξη της αξίας των κτιρίων και των ερειπίων ακόμα και όταν αυτά είναι σωροί από πέτρες που έχουν χάσει την υπόσταση κτίσματος προ πολλών ετών.
Επίσης να και ο άκρατος παραλογισμός: Υποβάλλοντας δήλωση προς τακτοποίηση αυθαιρέτων βάσει του Ν.4495/17, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα σύνταξης δικαιοπραξιών – μεταβίβασης των ακινήτων, για κτίρια του νησιού, απαιτείται έγκριση - γνωμοδότηση από το ΥΠΠΟ για την δυνατότητα υποβολής της δήλωσης εντός προθεσμίας 60 ημερών από την υποβολή της αιτήσεως. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της άνω προθεσμίας η δήλωση υπαγωγής εξετάζεται από επταμελή επιτροπή που προς το παρόν αντικαθίσταται από το ΚΕΣΑ. Εκδίδεται η απόφαση του ΚΕΣΑ (θετική ή αρνητική ή με υποδείξεις) έπειτα από χρονικό διάστημα πέραν των 60 ημερών εκδίδεται και γνωμοδότηση από το ΥΠΠΟ (εκπρόθεσμη). Συνήθως η απόφαση του ΚΕΣΑ και η γνωμοδότηση του ΥΠΠΟ δεν συμπίπτουν ως προς την αντιμετώπιση του θέματος. Καταδικάζεται λοιπόν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου σε αδυναμία να υλοποιήσει οτιδήποτε διότι απευθυνόμενος σε οποιαδήποτε υπηρεσία (πχ πολεοδομία) θα πρέπει να προσκομίσει απόφαση ΥΠΠΟ και ΚΕΣΑ. Ποια από τις δύο ισχύει;;
Σε αυτή την μάλλον χαώδη κατάσταση που αφορά στον τρόπο δόμησης των οικοπέδων στο νησί, προσπάθησε το υπουργείο Περιβάλλοντος με καθυστέρηση 11 χρόνων να βάλει ένα πλαίσιο λειτουργίας για την διαχείριση της δόμησης στον οικισμό, αποδεχόμενο όμως την νομολογία (και πως άλλωστε θα μπορούσε αλλιώς;). Ωστόσο ακόμα και αυτό σήμερα δεν μπορεί να αποτελεί ασφαλή οδό για την κατανόηση του πως θα μπορέσει να αξιοποιήσει κάποιος την περιουσία του στο νησί.
Το συναρμόδιο υπουργείο πολιτισμού για την προστασία του οικισμού και του νησιού ολόκληρου (αφού το έχει χαρακτηρίσει αρχαιολογικό χώρο από την θάλασσα ως την θάλασσα) δεν αποδέχεται την εφαρμογή των εγκυκλίων του ΥΠΕΝ για την Δόμηση. Χωρίς όμως να προτείνει κάτι άλλο πέρα του ότι θα δομείται ‘’όπου και όπως εμείς καθορίζουμε’’, και μάλιστα με διάθεση ρεβανσισμού για την πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ να θέσει πλαίσιο.
Το αποτέλεσμα είναι ότι όλοι εμείς που ζούμε ή εργαζόμαστε στο νησί πρέπει να είμαστε θεατές μια σκηνής του παραλόγου. Με τους δύο φορείς προστασίας να διαφωνούν σε όλα και μάλιστα σε ουσιαστικά θέματα που έχουν να κάνουν με το βιος των κατοίκων του νησιού και την επαγγελματική τους υπόσταση.
Πραγματικά δεν ξέρω αν υπάρχει άλλο κράτος του δυτικού πολιτισμένου κόσμου όπου η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς να διέπεται μόνο από την άποψη των υπηρεσιακών παραγόντων. Να μην υπάρχει δηλαδή ένα πλαίσιο κανόνων που θα επιτρέπουν και θα απαγορεύουν συγκεκριμένα πράγματα. Αυτό το πλαίσιο δεν μπορεί να μην είναι αποτέλεσμα μελέτης. Η οποία μελέτη αν πιθανά υπήρχε μπορεί να μην είχε εκδοθεί ποτέ καμία απόφαση του ΣτΕ για την Ύδρα που θα θεωρεί προστασία το ‘’υφιστάμενο πολεοδομικό καθεστώς‘’ μια χρονικής στιγμής που γράφτηκαν δυο προτάσεις (ως καθεστώς προστασίας) (1962).
Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το πλαίσιο κανόνων αποτελεί ένα από τα αντικείμενα του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
Συνοπτικά λοιπόν και στον βαθμό που μου επιτρέπεται θα ήθελα να επισημάνω κάποια επιπλέον σημεία που θα έπρεπε εδώ και χρόνια να είχαν αντιμετωπισθεί ως αποτέλεσμα μελέτης από τους αρμόδιους φορείς προστασίας (μήπως και έτσι δικαιολογούσαν κάπως καλύτερα την ύπαρξή τους και τον ρόλο τους).
ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΥΔΡΑΣ
• Απαιτείται οριοθέτηση του οικισμού της Ύδρας που υφίσταται προ του 1923 και ο οποίος διατηρείται έως και σήμερα όπως έχει αναπτυχθεί και τον κατανοεί κανείς και από μια απλή παρατήρηση.
Όσο απλή κι αν φαίνεται η απάντηση στο ερώτημα για το έως πού καθορίζεται ο οικισμός της Ύδρας σε συνδυασμό με τα τεχνικά μέσα αλλά και το πλήθος ιστορικών φωτογραφιών, τόσο αδιανόητο είναι γιατί τόσα χρόνια είμαστε υποχρεωμένοι ως μηχανικοί και ιδιοκτήτες να αιτούμαστε βεβαιώσεις από τον Δήμο Ύδρας και να αναμένουμε αυτοψίες από τις υπο-στελεχωμένες υπηρεσίες, για το αν η ιδιοκτησία μας είναι εντός του οικισμού του προϋφισταμένου του έτους 1923.
Γνωρίζω ότι το υπουργείο περιβάλλοντος αρχής γενομένης από το 2005 κατάφερε το 2017 να στείλει στο Υπουργείο πολιτισμού πρόταση οριοθέτησης του οικισμού και το αυτό έως σήμερα (2024) δεν έχει αποφανθεί ακόμα. Σίγουρα θα ήταν ανεπίτρεπτο να εξαιρεθεί των ορίων η περιοχή της Κιάφας που αποτελεί τον πυρήνα της έναρξης της οικιστικής ανάπτυξης της Ύδρας από το έτος 1460 (η θέση – ψηλά – είχε επιλεγεί τότε για λόγους προστασίας των κατοίκων από τις πειρατικές επιδρομές).
Τελικά μήπως δεν είναι απαραίτητη η οριοθέτηση ενός προστατευόμενου οικισμού για την προστασία του; Ούτε ως κακόγουστο αστείο δεν μπορεί να ειπωθεί.
• Η Επισκοπή όπως και η περιοχή της Ζούρβας, το Μπαλί και η Ακρόπολη του Βλυχού ήταν σημαντικοί οικισμοί της εποχής της ακμής του νησιού με αξιόλογες υποδομές και κτιριακές εγκαταστάσεις. Ο δε Βλυχός (οικισμός προ του 1923) αναπτύσσεται παραλιακά και κατά μήκος της αναγνωρισμένης το 1956 επαρχιακής οδού του νησιού.
Κάλλιστα θα μπορούσε το Τ.Π.Σ. να συμπεριλάβει όλους τους προαναφερόμενους τόπους – οικισμούς.
• Ποτέ δεν ασχολήθηκε κάποιος από τους «προστάτες» του νησιού θεσμικοί και μη για τις χρήσεις γης μέσα στον οικισμό. Η κατάσταση γίνεται περισσότερο έκδηλη πλέον σήμερα όπου ο υπερτουρισμός φέρνει και έκρηξη στις χρήσεις που πρέπει να τον υποστηρίξουν.
Ισόγεια εμπορικά καταστήματα μετατρέπονται μαζικά σε καταστήματα εστίασης και μπακάλικα τύπου υπεραγορών. Παραδοσιακές κατοικίες κατακερματίζονται σε δωμάτια για να παραχωρηθούν με βραχυχρόνια ή μη μίσθωση. Παράλληλα υπάρχει παντελής έλλειψη κατοικιών για τον δάσκαλο, τον αστυνομικό, τον λιμενικό, ακόμα και για τον γιατρό που καλείται να υπηρετήσει στο νησί.
Ακόμα όμως και οι φοιτητές της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, που είναι η αρχαιότερη σχολή εμποροπλοιάρχων στην ανατολική Μεσόγειο. Παρόλα αυτά η δόμηση απαγορεύεται.
• Ο αλόγιστος αφορεσμός της οικοδόμησης εντός του οικισμού έχει οδηγήσει αν όχι σε κατάργηση αλλά σε ουσιαστική ανυπαρξία το επάγγελμα των οικοδόμων με την έννοια της διατήρησης του παραδοσιακού τρόπου δομής. Πλέον όλοι ασχολούνται με το πώς θα μετασκευάσουν τα παλαιά σπίτια σε «σύγχρονης αισθητικής» καταλύματα. Αυτό όμως δεν χρειάζεται πετράδες , αλλά γυψοσανιδάδες από την Αθήνα ή από όπου αλλού. Καταστρέφονται εσωτερικά χωρίσματα , ξύλινα ταβάνια , στέρνες και μάλιστα πολλές φορές υπό την έγκριση του φορέα προστασίας γιατί οι επεμβάσεις είναι «επισκευαστικές» και δεν είναι αντίθετες στην νομολογία αφού δεν αποτελούν «νέα δόμηση», άρα επιτρεπτές. Το επάγγελμα του οικοδόμου στο νησί δεν ήταν μια ευκαιριακή ενασχόληση. Οι ιδιαίτερες συνθήκες για την ανάπτυξη ενός εργοταξίου και ο παραδοσιακός τρόπος δομής είχαν ως προϋπόθεση τον μεγάλο αριθμό εργαζομένων και την μεγάλη σε χρονική διάρκεια ενασχόληση.
Είναι προφανές ότι η απαγόρευση δόμησης των αδόμητων οικοπέδων επιτάχυνε αυτό που θα συνέβαινε, καθώς τα πραγματικά αδόμητα οικόπεδα στον οικισμό είναι ελάχιστα. Το χάος όμως που επικρατεί για το τι επιτρέπεται να κατασκευάσει κανείς όταν στην ιδιοκτησία του υπάρχουν ερείπια ή όταν αποδεικνύεται ότι υπήρξε δόμηση στο οικόπεδο του είναι η χαριστική βολή στο επάγγελμα. Οι πραγματικοί και όχι οι εποχιακοί οικοδόμοι του νησιού έχουν μειωθεί κατά πολύ. Είτε έχουν φύγει από το νησί πουλώντας τα σπίτια τους για να αγοράσουν κάπου αλλού. Είτε έχουν γυρίσει ως εποχιακοί εργαζόμενοι στον τουρισμό και το υπόλοιπο διάστημα είναι απλώς άνεργοι. Αποτέλεσμα μείωση του γηγενούς πληθυσμού από την μία και απομάκρυνση από τους παραδοσιακούς τρόπους δομής που χρόνια συντελούσαν στην διατήρηση της φυσιογνωμίας αυτού του τόπου και της ιστορίας του, που υποτίθεται ότι η πολιτεία οφείλει να προστατεύσει.
• Ακόμα όμως και αν δεν υπήρχε αυτή η διαχείριση του κράτους για το θέμα της δόμησης στον οικισμό της Ύδρας , δεν γνωρίζω να αναπτύχθηκε ποτέ έως σήμερα ένας ουσιαστικός διάλογος για την εκτόνωση της επαγγελματικής αυτής δραστηριότητας και την διατήρηση του παραδοσιακού τρόπου δομής. Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί βέβαια χωρίς μελέτη και σχεδιασμό . Για το που δηλαδή θα μπορούσε να υπάρξει ένας τέτοιος οικισμός που θα δώσει διέξοδο στην οικιστική πίεση που διαπιστώνεται στον οικισμό της Ύδρας και που έχει ήδη αρχίσει να καταστρέφει το κτηριακό του προστατευόμενο απόθεμα. Τέτοιες περιοχές μπορεί να είναι το Μανδράκι και η Επισκοπή . Το μεν Μανδράκι γιατί έχει ήδη μόνιμη οικιστική ανάπτυξη ως περιοχή εκτός σχεδίου με παλαιά σπίτια. Η δε Επισκοπή έχει εποχιακή κατοίκιση αλλά αποτελούσε πάντα οικισμό προ του 1923. Οι παραπάνω δύο τόποι συνδέονται ήδη με υφιστάμενο δρόμο στο μεγαλύτερο μήκος του, που είναι και αναγνωρισμένη επαρχιακή οδός.
Όλες οι παραπάνω σκέψεις προϋποθέτουν ανάλυση των πραγματικών δεδομένων, επίπονη προσέγγιση της ιστορίας και της εξέλιξης του τόπου και έτσι ίσως να συμβάλουν στην μελέτη για την σύνταξη προτάσεων, επικεντρωμένων στην αειφόρο ανάπτυξη του νησιού. Προκειμένου να αποφευχθεί η μετατροπή του σε κλειστή «καστροπολιτεία» που οι ντόπιοι θα είναι είδος υπό εξαφάνιση και το νησί θα «υπάρχει» όταν θα ανοίγει η κερκόπορτα του τουρισμού για να υποδεχθεί τους προσωρινούς επισκέπτες του πάλαι ποτέ προστατευόμενου ιστορικού τόπου.
Ελπίζω οι επιστημονική ομάδα που έχει αναλάβει την εκπόνηση της μελέτης του Τ.Π.Σ. να καταφέρει να δώσει απαντήσεις σε αυτά που έχουν συμβεί ελλείψει σχεδιασμού και να κατευθύνει σωστά την πολιτεία σε λύσεις των προβληματικών καταστάσεων που ήδη έχουν κάνει την εμφάνιση τους".

=> Το υπ’ αριθμ. 14 σχόλιο του Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας
"Σοβαρό ποινικό αδίκημα η οποιασδήποτε μορφής απόπειρα υποβάθμισης των νόμων προστασίας της μονάκριβης Ύδρας, έργο εν πολλοίς του Υδραϊκού λαού, στον οποίον οφείλεται το αρχιτεκτονικό θαύμα του νησιού.
Για λόγους ιστορικούς , ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και διάσωσης της σημαντικής λαϊκής αρχιτεκτονικής παράδοσης που οφείλεται κυρίως στην τοπική κοινωνία της Ύδρας, ιδιαίτερα στους τεχνίτες της πέτρας που έπαιρναν αλφαδιές κοιτώντας τη θάλασσα, η πολιτεία έχει θεσπίσει αυστηρό πλαίσιο νόμων για τον οικισμό της Ύδρας και ολόκληρο το νησί και το νησί Δοκός που εκατοικείτο επίσης από εκατοντάδες ανθρώπους αγρότες, που ασχολούντο με κοπάδια από πρόβατα και κατσίκια και άλλες αγροτικές εργασίες.
Τόσο η Ύδρα όσο και ο Δοκός βρίθουν αρχαιολογικών στοιχείων της προϊστορικής και κλασσικής περιόδου.
Κάθε πολεοδομικό σχέδιο σκοπό έχει την απρόσκοπτη διαβίωση των κατοίκων της περιοχής, χωρίς αντεγκλήσεις και διαφορές για βασικά ζητήματα χωροταξίας και χρήσης γης, εξασφαλίζοντας την βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Οφείλει να έχει το βλέμμα στραμμένο ΚΑΙ στο μέλλον σεβόμενο το παρελθόν, όταν μάλιστα είναι τόσο ένδοξο και υψηλής αισθητικής όπως στον συγκεκριμένο τόπο και να μην ικανοποιεί μόνον την παρούσα γενεά με κίνητρα ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ οικονομικού οφέλους.
Εξάλλου, το ίδιο το Σύνταγμά μας ορίζει την υποχρέωση των πολιτών και των θεσμών, για την εξασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης των τόπων της πατρίδας μας, με σεβασμό της φέρουσας ικανότητας του κάθε συστήματος, ώστε να διατηρούνται οι πολύτιμοι πολιτιστικοί και φυσικοί πόροι για τις επερχόμενες γενεές.
Το υπό εκπόνηση πολεοδομικό σχέδιο, οφείλει να προνοήσει και για τους όρους και προΰποθέσεις της χρήσης γης εκτός των οικισμών, ώστε να συμβάλλει στη διατήρηση της μορφής του φυσικού περιβάλλοντος, της πολύτιμης φυσιογνωμίας του νησιού, η οποία διαμορφώθηκε μέσα από τους αιώνες και από τις δράσεις του τοπικού πληθυσμού.
Κρίσιμο είναι το ζήτημα της απαρέγκλιτης εφαρμογής των αποφάσεων του Υπουργείου Πολιτισμού για την απαγόρευση κυκλοφορίας κάθε είδους τροχοφόρου στο νησί εκτός των απαραίτητων για τον δήμο και σε έκτακτες περιπτώσεις της παραχώρησης ολιγοήμερης άδειας κυκλοφορίας για ιδιωτικές οικοδομικές εργασίες.
Σήμερα, δυστυχώς, σε μεμονωμένες περιπτώσεις καταστρατηγούνται οι παρεχόμενες από το Υπουργείο ολιγοήμερες άδειες κυκλοφορίας, σε σημείο που να εκφράζονται διαμαρτυρίες από κατοίκους, φίλους και επισκέπτες του νησιού.
Ας μην ξεχνάμε ότι το προνόμιο της μη κυκλοφορίας κάθε είδους τροχοφόρων στην Ύδρα είναι μεγάλο πλεονέκτημα του νησιού έναντι των νησιωτικών περιοχών της χώρας.
Υπενθυμίζουμε ότι το νησί της Ύδρας, όπως και ο Δοκός, έχουν ιστορία 4.000 ετών. Η πολιτεία πρέπει επιτέλους να παράσχει στην τοπική κοινωνία αντισταθμιστικά οφέλη, έναντι των ορθών απαγορεύσεων και περιορισμών, που επιβάλλει το νομικό πλαίσιο προστασίας ,όπως παραδείγματος χάριν φορολογικές ελαφρύνσεις, μειωμένο κόστος εισιτηρίων στους μόνιμους κατοίκους κατά 50% κ.α."

=> Το υπ’ αριθμ. 15 σχόλιο πρώην Δημάρχου Ύδρας
"Σ΄αυτή τη φάση θα κάνω μία πρόταση για την πολυγωνική γραμμή του σχεδίου πόλης αρχίζοντας από το Κτήμα Κουντουριώτη που πιστεύω ότι πρέπει να ακολουθηθεί το ποτάμι να συναντήσει τη θέση νερό, το κτήμα Χατζηκυριάκου Γκίκα, το πάνω μέρος του μαντροτοίχου της οικίας, από εκεί στο κτήμα Ντάρη (Μύλος) και από εκεί στο μήλο Κουκουδάκη.
Με αυτό το τρόπο λύνονται τα προβλήματα στις περιοχές Κουρμάδα και Κιάφα γιατί είναι αστείο περιοχές της Κιάφας να θεωρούνται εκτός σε σχεδίου σύμφωνα με το παλιό σχέδιο, το οποίο μετά από 50 χρόνια εφαρμογής διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε από το Μύλο Κουκουδάκη πρέπει να πάμε στην οικία Αλέξανδρου Μπίκου από εκεί στον ξενώνα της Αγίας Φωτεινής, μετά στην οικία Αντωνίου Ζωγκού, από εκεί στο ερείπιο Δαμιανού, από εκεί στο ερείπιο Ντούσκου-Πρίνου και από εκεί στο Μύλο Δούκα και στο Ραντάρ.
Για την πρότασή μου μπορώ να σας αναπτύξω και προφορικά τους λόγους που πρέπει το σχέδιο να έχει την ανωτέρω εφαρμογή.
Άλλωστε ότι περιλαμβάνει έχει ερείπια παλαιών κατοικιών και φυσικά πρέπει να εξετασθούν χωριστά οι δημιουργίες οικισμών στις εκτός σχεδίου περιοχές όπως Ζούρβα, Άγιος Νικόλαος, Κλιμάκι, Ζώγερι, Επισκοπή, Μώλος, Παλαμιδάς, Μανδράκι κτλ.
Φυσικά πρέπει να αντιμετωπισθεί νομοθετικά η επιβολή αδομήτου σε πολλά οικόπεδα λόγω έλλειψης ερειπίων που τιμωρούνται όσοι ήταν νοικοκυραίοι και καθάρισαν τα οικόπεδά τους".