Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) του Μεσσηνιακού κόλπου των περιοχών Καλαμάτας, Μάνης και Μεσσήνης εκπονείται για την ταχεία ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου, λόγω κρίσιμων χωρικών προβλημάτων που επιβάλλουν την άμεση αντιμετώπιση ή την αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων που οφείλονται σε έλλειψη ή ανεπάρκεια πολεοδομικού σχεδιασμού. Ως περιοχή επέμβασης του ΕΠΣ Μεσσηνιακού κόλπου ορίζεται η περιοχή του παραλιακού μετώπου της ΔΕ Καλαμάτας συνολικής έκτασης 440,3 τετρ.χλμ., το Δήμο της Δυτικής Μάνης συνολικής έκτασης 402,8 τ.χλμ που περιλαμβάνει τη Δημοτική Ενότητα (ΔΕ) Αβιας και Λεύκτρου, καθώς και το Δήμο Μεσσήνης με έκταση 563,7 τ.χλμ όπου περιλαμβάνει τη ΔΕ Μεσσήνης, Πεταλίου και Αιπείας. Ως κεντρικός πυρήνας της διαδικασίας αποτελεί η κατάρτιση της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ) η οποία καθορίζει το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, τα όρια των πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τις σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, τα μεταφορικά (για την μηχανοκίνητη και τις ήπιες μορφές κινητικότητας), τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, τον σχεδιασμό πρόληψης και αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και κινδύνων, την προσωρινή οριοθέτηση υδατορεμάτων εντός των προς πολεοδόμηση περιοχών και την γεωλογική καταλληλόλητα για δόμηση στην περιοχή του έργου. Επιπλέον, τα ΕΠΣ θα περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής καθώς και σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.