Η γεωγραφική θέση του Δήμου καθιστά την περιοχή ιδιαίτερα απομακρυσμένη στο νότο της ηπειρωτικής Ελλάδας και την Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την μετάβαση από το Γύθειο στην Αρεόπολη ο χρόνος είναι 30 λεπτά, ενώ μεγαλύτερη των 80 λεπτών για μετάβαση στην Σπάρτη ή στην Καλαμάτα.

Η μορφολογία του Δήμου είναι κατά κύριο λόγο ορεινή με ορισμένες πεδινές-λοφώδεις εκτάσεις, που είναι συγκεντρωμένες κοντά στην παράκτια ζώνη.

Η Μάνη καταλαμβάνει την μεσαία ορεινή χερσόνησο της Πελοποννήσου,καταλήγοντας στο ακρωτήριο Ταίναρο. Ξεκινά από το δυτικό τμήμα της οροσειράς του Ταϋγέτου, τμήμα της οποίας περιλαμβάνεται στον Δήμο.

Στο Δήμο βρίσκεται πληθώρα ακρωτηρίων και παραλιών και όρμων, ιδιαίτερης ομορφιάς, ενώ οι ψηλότερες κορυφές φτάνουν τα 1300μ.

·       28% του πληθυσμού του Δήμου κατοικεί στο Γύθειο και 6% στην Αρεόπολη.

·       Ο υπόλοιπος πληθυσμός είναι ομοιόμορφα κατανεμημένος στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα. Στο Δ.Δ Κότρωνα διαμένει 8% του πληθυσμού και 2,6% στην Πετρίνα.

·       Ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου έχει παρουσιάσει μικρή αύξηση του 1% μεταξύ του 1991 και του 2001, ενώ την δεκαετία 2001-2011 παρουσίασε και πάλι πτώση.

·       Η οικονομία του Δήμου στηρίζεται στον τουρισμό και στην αγροτική παραγωγή. Συνδυάζεται ένα παραδοσιακό παραγωγικό πρότυπο που στρέφεται γύρω από την ελιά και την κτηνοτροφία, αλλά και ορισμένες παραδοσιακές μεταποιητικές δραστηριότητες και το λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες.

O Δήμος παρουσιάζει πολύ πλούσιο φυσικό περιβάλλον, ακτές, παραλίες, βουνά, σπήλαια σε πολύ κοντινή μεταξύ τους απόσταση. Στο Ταΰγετο με τα πλούσια ασβεστολιθικά πετρώματα και στο Σαγγιά, τη νότια κορυφογραμμή του, έχουν εντοπιστεί δεκάδες σπήλαια με πλούσιο διάκοσμο, που δεν έχουν αξιοποιηθεί τουριστικά και αποτελούν αντικείμενο έρευνας, για τους σπηλαιολόγους και τους ειδικούς επιστήμονες. Δημιουργήθηκαν από τα νερά της βροχής και τους εκατοντάδες τόνους χιονιού που κάθε χρόνο διαπερνούν τα έγκατα του βουνού και βρίσκουν διέξοδο στη θάλασσα ως υποθαλάσσιες εκβολές. Συνολικά έχουν εντοπιστεί 12 υποθαλάσσια, 10 βαραθρώδη και 22 οριζόντια.

Η θαλάσσια χελώνα καρέτα (caretta-caretta) βρίσκεται στην περιοχή. Σήμερα υπάρχουν 7 είδη που κολυμπούν στις εύ­κρατες και τροπικές θάλασσες όλου του κόσμου, εκ των οποίων τα τρία είδη ζουν στη Μεσόγειο. Η Καρέτα-Καρέτα είναι ένα από αυτά και ο κυριότερος τόπος αναπαραγωγής της είναι η Ελλάδα όπου βρί­σκονται οι πιο σημαντικοί Βιότοπο της στη Μεσό­γειο. Ένας απ' αυτούς είναι και ο Λακωνικός Κόλπος και ιδιαίτερα οι παραλίες του Μαυροβουνίου της Σελινίτσας και η παραλία στο Βαθύ. 

Περιοχές προστασίας της φύσης στην ευρύτερη περιφέρεια του Δήμου Ανατολικής Μάνης είναι οι παρακάτω: