Το νησί της Λευκάδας, αποτελούμενο από όλες τις υπό εξέταση Δ.Ε., είναι το τέταρτο σε μέγεθος νησί των Επτανήσων. Η πόλη της Λευκάδας, η έδρα της ομώνυμης Δ.Ε, είναι η πύλη εισόδου στο νησί και παράλληλα το οικονομικό και διοικητικό κέντρο της Π.Ε. Λευκάδας. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης οι ακτές της βρίσκονται πολύ κοντά μ' εκείνες της ηπειρωτικής Ελλάδας τις οποίες τις χωρίζει ο ιστορικός πορθμός του Δρεπάνου και συνδέεται διαμέσου της πλωτής γέφυρας συνεχούς ροής μήκους περίπου 20 μέτρων που την ενώνει με την Αιτωλοακαρνανία. Το νησί του Καλάμου (Δ.Ε. Κάλαμος)  βρίσκεται ΝΑ της Λευκάδας, μεταξύ των νησιών Μεγανήσι, Καστός και της ακτής της Ακαρνανίας. Έχει επιφάνεια 20 τ.χλμ. και μήκος ( ΝΔ - BA) 12 χλμ. Το έδαφος είναι κυρίως ορεινό, με μια βουνοκορφή να διατρέχει όλο το μήκος του και απότομες πλαγιές που καταλήγουν στη θάλασσα. Στο κέντρο του νησιού, βρίσκεται το ψηλότερο σημείο της με ύψος745 μ. (κορυφή Βουνί). Οι ακτές του είναι βραχώδεις και αλίμενες στο μεγαλύτερο μέρος τους, σχηματίζουν δύο σχετικώς μεγάλους όρμους: το Γερολιμιώνα και το λιμάνι Πόρτο Λεόνε.

Η Δ.Ε. Καστού περιλαμβάνει τον ( ή την) Καστό, μια μικρή νησίδα του Ιονίου Πελάγους με επιφάνεια 5,1 τ.χλμ., απέναντι από τη δυτική ακτή της Αιτωλοακαρνανίας και νότια του νησιού Κάλαμος. Ο Καστός είναι η μικρότερη κατοικήσιμη νησίδα των Επτανήσων και προσαρτήθηκε στην Ελλάδα το 1864Το νησί διαθέτει έναν ομώνυμο παραθαλάσσιο οικισμό, στο μέσο της ανατολικής πλευράς του, σε ένα παρθένο και προφυλαγμένο κόλπο με αμμουδερή παραλία. 

Το Μεγανήσι είναι νησί μεταξύ Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας. Είναι το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Πριγκηπονήσων Λευκάδας, γι' αυτό και ονομάζεται έτσι. Έχει έκταση 22,356 τ. χλμ. και πληθυσμό 1.090 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Το Μεγανήσι ανήκει επίσης στο ευρύτερο σύμπλεγμα των Τηλεβοΐδων νήσων. Το Μεγανήσι αποτελεί δήμο του νομού Λευκάδας, με πληθυσμό 1.092 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Στο νησί υπάρχουν τρία χωριά, το Κατωμέρι (έδρα του δήμου), το Βαθύ και το Σπαρτοχώρι. Στον δήμο Μεγανησίου ανήκει και η γνωστή νησίδα Σκορπιός.

Το έδαφος της Λευκάδας είναι κατά το 77% ορεινό. Έχει ψηλά βουνά με ψηλότερη κορυφή στο κέντρο τα Σταυρωτά (1.182 μ.). Ακολουθούν η Ελάτη (1.126 μ.), ο Αη Λιάς (9.094 μ.) και το Μέγα Όρος (1.012μ.). Στη δυτική πλευρά της που είναι απόκρημνη, βρίσκονται πολλές εκτεταμένες παραλίες με άμμο. Διαθέτει, επίσης στενά οροπέδια, εύφορες κοιλάδες και φαράγγια με πλούσια βλάστηση, ενώ έχει αξιόλογη χλωρίδα που περιλαμβάνει ελιές, κυπαρίσσια, ποικιλία πεύκων, μια ειδική ποικιλία χλωρίδας.

Πίνακας: Οικισμοί Δήμου Λευκάδος και Δήμου Μεγανησίου

Ο πληθυσμός του Δήμου Λευκάδος  ανέρχεται σε 22.652 κατοίκους (απογραφή ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011). Την τελευταία 20ετία παρουσιάζει αύξηση της τάξεως του 14,04% (πληθυσμός 1991 είναι 19.859 μόνιμοι κάτοικοι). Οι Δ.Ε. του Δήμου Λευκάδος, οι οποίες τελούν υπό εξέταση στην πλειονότητά τους παρουσιάζουν μείωση βάσει των απογραφών του 1991 και 2011. Συγκεκριμένα η Δ.Ε. Καρυάς, εμφανίζει την μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού κατά 40,05% ενώ ακολουθούν οι Δ.Ε. Σγακιωτών με μείωση της τάξεως των 20,58% και η Δ.Ε. Απολλωνίων με 17,22%. (Πίνακας 2). Αύξηση παρουσιάζουν οι Δ.Ε. Λευκάδος της τάξεως των 35,12% καθώς και η Δ.Ε. Ελλομένου με αύξηση κατά 24,60%. Ο πληθυσμός της Δ.Ε. Καλάμου ανέρχεται σε 496 κατοίκους (απογραφή ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011) και παρουσιάζει αύξηση την τελευταία 20ετία κατά 16,98% καθώς ο πληθυσμός το έτος 1991 είναι 424. Αντίστοιχα για την τελευταία 20ετία, η Δ.Ε Καστού παρουσιάζει αύξηση 42.85% με πληθυσμό 80 μόνιμους κατοίκους στην τελευταία απογραφή και τέλος ο Δήμος Μεγανησίου παρουσιάζει παρόμοια αύξηση κατά 39,66%, όπως παρουσιάζει και ο Πίνακας. 

Πίνακας: Πληθυσμιακή εξέλιξη Δήμου Λευκάδος και Δήμου Μεγανησίου.

●       Οι κάτοικοι του Δήμου Λευκάδας, με βάση τα στοιχεία της απογραφής του 2011, εμφανίζουν το μικρότερο κατά κεφαλήν εισόδημα της περιφέρειας Ιονίων Νήσων και χαμηλότερο του μέσου όρου της χώρας. Η τοπική οικονομία στηρίζεται κατά βάση στον τουρισμό, αφού τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά η συμμετοχή του τομέα αυτού στο συνολικό ΑΕΠ του Νομού, ενώ αντίστοιχα έχει μειωθεί η συμμετοχή του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα παραγωγής. Για την Δ.Ε. Καλάμου συγκεκριμένα αναφέρεται πως η οικονομία του νησιού στηρίζεται στην κτηνοτροφία, την ελαιοκομία και την αλιεία ενώ οι νέοι ακολουθούν κατά παράδοση το επάγγελμα του ναυτικού. Για την Δ.Ε. Καστού και συγκεκριμένα το νησί του Καστού ισχύει πως οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία, την καλλιέργεια σιτηρών και σταφυλιών και την παραγωγή κρασιού.

●       Εγκατάσταση πληθυσμών Ρομά έχει χωροθετηθεί σε περιοχή πρώην χωματερής, στις Αλυκές Λευκάδας. Χαρακτηριστικό τέτοιων περιοχών είναι ο μεταβαλλόμενος αριθμός των οικογενειών που αυξάνεται ή που ορισμένες φορές είναι και μετακινούμενες, παρουσιάζοντας προβλήματα συνηθισμένα σε τέτοιες μορφές οικιστικών συγκεντρώσεων όπως η κατάληψη δημόσιας εκτάσεως που προοριζόταν για ανάπλαση, σκηνίτες, ελλιπής ύδρευση, ανύπαρκτη αποχέτευση, εγκαταστάσεις πάνω σε όγκους σκουπιδιών, κλπ.

Σύμφωνα με τον ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011) Αρθ. 5, ως σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος (οικοτόπων και ειδών) είναι οι περιοχές Natura, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα Εθνικά Πάρκα, οι Εθνικοί Δρυμοί κ.λπ.

0 Δήμος Λευκάδας διαθέτει ιδιαίτερα ελκυστικό φυσικό περιβάλλον, με ευαίσθητες οικολογικά

Περιοχές οι οποίες πιέζονται από την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη. Στα όρια των Δ.Ε. Λευκάδος,  Δ.Ε. Απολλωνίων, Δ.Ε. Ελλομένου, Δ.Ε. Καρυάς, Δ.Ε. Σφακιωτών του Δήμου Λευκάδος εντοπίζονται τα εξής σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος:

Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000: Δήμου Λευκάδος και Δήμου Μεγανησίου. Φορέας Διαχείρισης Αμβρακικού Κόλπου – Λευκάδας. 

o   GR2240001 – SCI-SPA: ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΕΣ ΣΤΕΝΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ (ΠΑΛΙΟΝΗΣ ΑΥΛΙΜΩΝ) & ΑΛΥΚΕΣ, 2120.68 εκτ.

o   GR2240002 - SCI A: ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΟΡΤΑΤΩΝ ΛΕΥΚΑΔΟΣ, 1249.29 εκτ.

o   GR2220003 - SCI B:  ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΙΟΝΙΟΥ (ΜΕΓΑΝΗΣΙ, ΑΡΚΟΥΔΙ, ΑΤΟΚΟΣ, 354.10 χλμ. 

Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 με Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Καλαμά – Αχέροντα – Κέρκυρας

o GR2220003 - SCI B:  ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΙΟΝΙΟΥ (ΜΕΓΑΝΗΣΙ, ΑΡΚΟΥΔΙ, ΑΤΟΚΟΣ, 354.10 χλμ.

Καταφύγια Άγριας Ζωής: Δ.Ε. Λευκάδας,  Δ.Ε. Απολλωνίων, Δ.Ε. Ελλομένου, Δ.Ε. Καρυάς, Δ.Ε. Σφακιωτών του Δήμου Λευκάδος.

K768: Δ.Δ Καρυάς, Εξάνθειας, Αγ.Ηλία, Νικολή Δήμου Καρυάς, Σφακιωτών, Απολλωνίων και Ελλομένου

Μικροί Νισιωτικοί Υγρότοποι (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) και Υγρότοποι

·        LEF001, Λιμνοθάλασσα Πόλης Λευκάδας (Γυράπετρα), 438.21 εκτ.

·        LEF002, Έλος αλυκών Πόλεως, 19.40 εκτ.

·        LEF005, Λιμνοδεξαμενή Καρυάς, 5.52 εκτ.

·        LEF003, Αλυκή Αλεξάνδρου, 77.73 εκτ.

·        Y224LEF007, Έλος κοιλάδας Κομηλιού, Έλος κοιλάδας Κομηλιού.

·        LEF008, Εκβολή ρύακα Κακό Λαγγάδι, 1.27 εκτ.

·        Y224LEF011, Λίμνη Μαραντοχωρίου, 10.00 εκτ.

·        LEF009, Όρμος Βλυχό, 24.82 εκτ.

·        LEF006, Εκβολή ρέματος Δημοσάρη, 0.45 εκτ.

·        Y224LEF010, Εκβολή ρέματος Χειμάρρου (Βασιλική), 11.00 εκτ.

·        MGN003, Έλος Γρίλια, 1.42 εκτ.

·        Y224MGN002, Έλος Ελιά, 2.00 εκτ.

·        MGN001, Έλος Ακόνι, 0.46 εκτ.