ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ

Σχόλιο επί των προτάσεων ΠΕΠ 3 (Παράκτια/Παραθαλάσσια Ζώνη)

Γράφω με αφορμή τις προβλέψεις του σχεδίου σας για τον καθορισμό αιγιαλού και παραλίας στον Δήμο. Παρά τη θετική πρόθεση να επιταχυνθούν και να ολοκληρωθούν οι καθορισμοί, ένα χρόνιο πρόβλημα στην περιοχή, ο τρόπος που τίθενται οι ρυθμίσεις αγνοεί τον ισχύοντα ν. 5092/2024 και ν. 2971/2001 και οδηγεί σε αντιφάσεις και νομική ανασφάλεια.

Ο νόμος είναι σαφής: η παραλία “δεν μπορεί να εκτείνεται περισσότερο από πενήντα (50) μέτρα” από τη γραμμή του αιγιαλού και η χάραξη δεν γίνεται με γενικούς κανόνες, αλλά μετά από αυτοψία και τεκμηρίωση ανά ακτή αφού ληφθούν υπόψη οι φυσικές και λοιπές ενδείξεις που επηρεάζουν το πλάτος του αιγιαλού και της παραλίας (μορφολογία/ανάγλυφο, φυσικό όριο βλάστησης, παράκτιοι πόροι, κυματισμός και μετεωρολογικά στοιχεία, μορφολογία πυθμένα, τυχόν νόμιμα έργα, ισχύουσες χωροταξικές κατευθύνσεις, γειτονικά δημόσια κτήματα, κτηματογράφηση, οικολογική ευαισθησία). Εντός σχεδίου η γραμμή παραλίας δεν υπερβαίνει τη ρυμοτομική γραμμή (ή τη νομίμως διαμορφωμένη γραμμή δόμησης όπου δεν υπάρχει σχέδιο).

Πέρα από αυτά, εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 8 του ν. 2971/2001: πριν από έγκριση/επέκταση σχεδίου πόλης, παραχώρηση/εκποίηση δημόσιου κτήματος, εκτέλεση λιμενικών/βιομηχανικών/τουριστικών/συγκοινωνιακών έργων ή έκδοση άδειας για οικοδομικές εργασίες σε ακίνητα έως 100 μέτρα από την ακτογραμμή, απαιτείται πρώτα καθορισμός αιγιαλού και παραλίας, με ποινή ακυρότητας των πράξεων αν αυτό δεν τηρηθεί. Με απλά λόγια: στο «ζώνη 0–100 μ.» δεν προχωρά τίποτε σοβαρό χωρίς προηγούμενη, νόμιμη χάραξη αιγιαλού και παραλίας.

Εδώ το σχέδιο σας «χτυπάει κόκκινο» σε δύο κατευθύνσεις ταυτόχρονα. Πρώτον, εντός πολεοδομούμενων περιοχών προβλέπει ακόμη 50 μέτρα κοινόχρηστου χώρου πέρα από τη ζώνη παραλίας. Αυτό αντιφάσκει ευθέως με το ρητό ανώτατο όριο των 50 μέτρων που θέτει ο νόμος για την παραλία. Αν όντως χρειάζονται πρόσθετοι κοινόχρηστοι χώροι κατά περίπτωση, αυτό πρέπει να γίνει με τα εργαλεία της πολεοδομίας (και τις αντίστοιχες εγγυήσεις/αποζημιώσεις), όχι με επέκταση/υπερδιπλασιασμό της παραλίας από την πίσω πόρτα και για το σύνολο της ακτογραμμής του Δήμου. Δεύτερον, εκτός σχεδίου εισάγεται οριζόντια «προσωρινή» αδόμητη ζώνη 80 μέτρων μέχρι να γίνει ο καθορισμός. Εδώ έχουμε διπλό πρόβλημα: (α) παραβλέπεται το σαφές ανώτατο όριο των 50 μέτρων και η αρχή της εξατομικευμένης, τεκμηριωμένης χάραξης, και (β) το 80 μέτρα είναι πιο χαλαρό από το δεσμευτικό πλαίσιο του άρθρου 8 του ν. 2971/2001 για τα 100 μέτρα. Επιπλέον, η αναφορά σε «προσωρινές και ελαφριές κατασκευές υπαίθριας αναψυχής» εντός της 80μετρης ζώνης πριν από χάραξη ανοίγει παράθυρο σε χρήσεις που κινδυνεύουν να βρεθούν κόντρα στο νόμο και συγκρούεται με την αρχή της «απλής χρήσης» που δεν επιτρέπει αλλοίωση μορφολογίας ή βιοτικών στοιχείων χωρίς σαφείς αδειοδοτήσεις.

Οι ρυθμίσεις αυτές παράγουν νομική ανασφάλεια (προσφυγές, ακυρώσεις, καθυστερήσεις και μπλοκάρισμα υπηρεσιών), απομείωση αξίας των ιδιοκτησιών (οριζόντιες δεσμεύσεις που λειτουργούν σαν έμμεσες απαλλοτριώσεις χωρίς τις εγγυήσεις του νόμου, πλήττοντας την εμπιστοσύνη πολιτών και επενδυτών), πολυπλοκότητα, θεσμική απαξία, και, τελικά, κακή περιβαλλοντική προστασία. Η λογική «μία ρύθμιση για όλες τις ακτές» δεν σέβεται την πραγματικότητα κάθε ακτής και δεν αντέχει σε έλεγχο νομιμότητας.

Η διόρθωση είναι ευθεία και απολύτως εφικτή: ρητή αναφορά και πλήρης ευθυγράμμιση με τον ν. 5092/2024 και με τον ν. 2971/2001, εγκατάλειψη των οριζόντιων ρυθμίσεων που υπερβαίνουν το ανώτατο όριο των 50 μέτρων (το οποίο στην πράξη μπορεί να είναι πολύ μικρότερο, με βάση την πραγματική εικόνα των παραλιών) ή χαλαρώνουν την υποχρέωση των 100 μέτρων, και επιστροφή στη νόμιμη λογική: αυτοψία, στοιχεία και τεκμηρίωση ανά ακτή, με χρήση των σωστών εργαλείων όπου πράγματι χρειάζονται πρόσθετοι κοινόχρηστοι χώροι ή αυστηρότερη προστασία. Με απλά λόγια: το πλαίσιο υπάρχει και είναι σαφές. Ακολουθήστε τον νόμο. Να γίνει χάραξη της ζώνης παραλίας σε όλο τον Δήμο με βάση τον νόμο. Οτιδήποτε διαφορετικό που εισάγεται σήμερα στο ΤΠΣ, όπως έχει, δημιουργεί αντίφαση από δύο μεριές, και θα επιστρέψει ως αδιέξοδο για τον Δήμο, τους πολίτες και το ίδιο το παράκτιο περιβάλλον που όλοι θέλουμε να προστατεύσουμε.