ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ - ΔΗΜΟΥ ΑΝΑΦΗΣ

Σχόλια για την παρουσίαση του πολεοδομικού σχεδίου της Αστυπάλαιας από την ΡΟΪΚΟΣ στις 18-9-2025

Σχόλια για την παρουσίαση του πολεοδομικού σχεδίου για την ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ από την ΡΟΙΚΟΣ, 18/9/2025

ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Η παρουσίαση των τριών σεναρίων για το πολεοδομικό σχέδιο της Αστυπάλαιας από την ΡΟΙΛΟΣ ήταν απογοητευτική.
Καταναλώθηκε πολύς χρόνος για τα στοιχεία ανάλυσης (πάνω από μια ώρα) και ελάχιστος για τα τρία σενάρια (περίπου τριάντα λεπτά). Αυτό αντικατοπτρίζεται και στην παρουσίαση στο διαδίκτυο. 1-66 σελίδες στοιχεία ανάλυσης, σελίδες 67-85 τα τρία σενάρια.
Οι χάρτες στην παρουσίαση δεν φαινόντουσαν καθόλου καλά, ούτε είναι με ευκρίνεια σχεδιασμένοι, με αποτέλεσμα το κοινό να δυσκολεύεται να καταλάβει τις προτάσεις των μελετητών και σε ποιους χώρους αντιστοιχούσαν. Στις ερωτήσεις του κοινού, σε ποιες περιοχές του χάρτη γίνεται τι, (αφού δεν φαινόντουσαν καλά) η διευθύνουσα, κυρία Αλεξάνδρα Παπαδήμα με αγενή, απότομο τρόπο ζήτησε από το κοινό να κάνει ερωτήσεις στο τέλος. Προφανώς και ήταν αδύνατον να συγκρατήσει το κοινό τις ερωτήσεις, που γίνεται τι, από την στιγμή που οι χάρτες δεν ήταν λειτουργικοί και η ανάγνωση του κειμένου από τους μελετητές εξαιρετικά γοργή. Ο μόνος τρόπος να καταλάβει το κοινό ήταν η ερώτηση που τοποθετείτε αυτό που προτείνετε. Φάνηκε από απαντήσεις των μελετητών πως μέσα σε ένα χρόνο δεν γνώριζαν καν τις βασικές ονομασίες των περιοχών της Αστυπάλαιας που εμφανίζονται σε όλους τους κοινούς χάρτες, και εξαντλούσαν τις περιγραφές με τα σημεία του ορίζοντα, δυτικά, ανατολικά κλπ. Στην ερώτηση, εννοείτε στον Πάνορμο, μας κοιτούσαν με απορία για το που βρίσκεται ο Πάνορμος.
Στα στοιχεία ανάλυσης ήταν εντυπωσιακός ο λαθεμένος υπολογισμός του πληθυσμού σε περίοδο αιχμής. 1500 κάτοικοι μας είπαν οι μελετητές έχει η Αστυπάλαια και σε περίοδο αιχμής, άρα της τουριστικής περιόδου, 300 επιπλέον, άρα 1800. Δεν ερωτήθηκε η ακτοπλοϊκή εταιρία και η αεροπορική ή το λιμεναρχείο που έχει τα στοιχεία. Περίπου 11.000 φέτος ήρθαν στην τουριστική περίοδο με βαπόρια, σύμφωνα με τα στοιχεία του λιμεναρχείου αν προσθέσει κανείς σκάφη και αεροπλάνα εύκολα ο αριθμός ξεπερνάει τις 15.000 και όχι τα 300 άτομα της ανάλυσης.
Ο λάθος υπολογισμός οδηγεί σε λάθος σχεδιασμό. Μόνο διαφορά 300 άτομα στην τουριστική περίοδο σημαίνει πως το νησί χρειάζεται τουριστική ανάπτυξη, με 15.000 και ίσως περισσότερους επισκέπτες το καλοκαίρι δεν χρειάζεται ανάπτυξη αλλά προστασία από την ανάπτυξη!
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ 3 ΣΕΝΑΡΙΑ
Το ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (5 σελίδες στην παρουσίαση την γραπτή) παρουσιάζεται έτσι ώστε να μην το επιλέξει κανείς.
Τι σημαίνει στο άρθρο 2 του ΠΡΩΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ «Ανεξέλεγκτη εκτός σχεδίου δόμηση χωρίς σχεδιασμό»; Ίσα ίσα που το προεδρικό διάταγμα του Σηφουνάκη προστατεύει. Το γραφείο ΡΟΙΚΟΣ πιστεύει ότι αυτή είναι η πραγματικότητα στην Αστυπάλαια σήμερα; Επίσης στο άρθρο 3 του ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΡΩΤΟ αναφέρεται «Μη αποτελεσματική προστασία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος», μα αντίθετα προστατεύεται από το προεδρικό διάταγμα και στο ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ δεν βλέπω μέριμνα για προστασία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Το ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ (9 σελίδες) δεν φαίνεται και τόσο διαφορετικό από το ΤΡΙΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ(σύντομη περιγραφή σε 3 σελίδες).
Θα πρότεινα ένα πολεοδομικό σχέδιο πιο κοντά στο ΠΡΩΤΟ και αν παραμείνει το ΔΕΥΤΕΡΟ να υπάρξει μεγαλύτερη μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος και του τοπίου για το οποίο δεν αναφέρεται ούτε λέξη.
Επίσης σαφή μέτρα για τον περιορισμό και απαγόρευση για την εκτός σχεδίου δόμηση, αλλά και απαγόρευση στρατηγικών επενδύσεων και αιολικών πάρκων σε όλο το νησί, τα νησάκια και τις βραχονησίδες.
Στον Χάρτη στο ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ βλέπω αιολικά πάρκα στα πανέμορφα νησάκια της Αστυπάλαιας αν και στο κείμενο δεν αναφέρεται τίποτε τέτοιο!
Μπορείτε να μου εξηγήσετε τις σκέψεις ως προς αυτό και γιατί προτείνονται στο σχέδιο αλλά δεν αναφέρονται στο κείμενο;
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ
• Να αναφερθεί ρητά ότι ο νόμος Σηφουνάκη (το προεδρικό διάταγμα) θα παραμείνει σε ισχύ γιατί προστατεύει το νησί με πολλούς τρόπους και απαγορεύει και την κατασκευή νέων δρόμων
• Να προσδιορίσετε σαφή μέτρα για περιορισμό και απαγόρευση για την εκτός σχεδίου δόμηση
• Να υπάρξει σαφώς απαγόρευση στρατηγικής κλίμακας τουριστικών επενδύσεων με ιδιωτική πολεοδόμηση, όχι μόνον σε περιοχές ήπιας τουριστικής ανάπτυξης (όπως αναφέρετε στο ΔΕΥΤΕΡΟ άρθρο Γ, ΠΕΧ 2) αλλά σε ολόκληρο το νησί
• Να υπάρξει σαφής απαγόρευση αιολικών πάρκων λόγω του φυσικού κάλους του νησιού και για την προστασία του περιβάλλοντος, όχι μόνο στο νησί αλλά και στα νησάκια γύρω από το νησί και τις βραχονησίδες του που επιπλέον προστατεύονται από natura.
• Να υπάρξει αυστηρός περιορισμός στην διάνοιξη νέων οδών που μπορεί να προσκαλέσουν διάχυση της εκτός σχεδίου δόμησης
• Να αποτυπωθούν τα ιστορικά μονοπάτια του νησιού και να προστατευθούν. Μονοπάτια που παράνομα καταστράφηκαν από ιδιώτες με εκσκαφέα που τα μεταμόρφωσε σε παράνομο δρόμο, όπως π.χ. στο Τζανάκι, να ορίζεται από το πολεοδομικό ότι θα αποκατασταθούν ως μονοπάτια από τον ιδιώτη που παράνομα τα κατέστρεψε. (Για το Τζανάκι υπάρχει από την αρχαιολογία Ρόδου απόφαση διακοπής παράνομων εργασιών)
• Να απαγορεύεται παντού στο νησί η κατασκευή πισίνας
• Οι Χώροι Νatura να παραμείνουν επί της ουσίας natura και να απαγορεύεται αυστηρά η δόμηση
• Να υπάρξει μέριμνα για σοβαρό αρχαιολογικό μουσείο (και να μην μείνει το νησί με το ένα δωμάτιο-μουσείο στον Πέρα Γυαλό) αλλά και νεώτερου πολιτισμού (που σίγουρα δεν καλύπτεται από τα δυο δωμάτια στο Κάστρο). Επίσης να υπάρξει μέριμνα και να αναφέρεται στο πολεοδομικό, το πολιτιστικό κέντρο του νησιού για το οποίο έχει ήδη γίνει μελέτη στο παλιό σχολείο του νησιού στην Χώρα.
• Αξιολόγηση και προστασία του τοπίου, σαφές πλαίσιο
• Να προστατευθεί η Κυλίνδρα και από τις δυο πλευρές της Χώρας και από την πλευρά που βλέπει στο λιμάνι και από την πλευρά που βλέπει στο Λειβάδι (όπου βρίσκεται και το νεκροταφείο των βρεφών) οπότε να απαγορευθεί αυστηρά η δόμηση από το σημείο που σταματούν τα σπίτια και κάτω. Είναι προφανές ότι αν δεν υπάρξει μέριμνα για αυτό, θα καταστραφεί η εικόνα της Χώρας και από τις δυο πλευρές και το νησί θα χάσει την σπάνια ομορφιά της Χώρας που προβάλει μέσα από τον άχτιστο λόφο. Αν η Κυλίνδρα χτστεί η εικόνα της Χώρας θα καταστραφεί. Το 1832 οι πολεοδόμοι της Αθήνας Κλεάνθης και Σάουμπερτ άφησαν όλο το χώρο μπροστά από την Ακρόπολη με την φυσική του Βλάστηση και απογορεύτηκε αυστηρά να χτιστούν οι λόφοι από τον Φιλόππαππο έως το Θησείο για να φαίνεται ο βράχος της Ακρόπολης ελεύθερος χωρίς κτήρια από κάτω. Και έτσι έγινε και παρέμεινε έως και σήμερα. Η Αθήνα ολόκληρη όχι μόνο η Ακρόπολη ευεργετήθηκε από αυτήν την απόφαση. Όπως οι πρώτοι πολεοδόμοι της χώρας εύχομαι και οι σημερινοί πολεοδόμοι να προστατέψουν το τοπίο κατ΄ αρχήν την Χώρας της Αστυπάλαιας απαγορεύοντας οποιαδήποτε δόμηση κάτω από τα τελευταία σπίτια της Χώρας και από τις δυο πλευρές της Κυλίνδρας.
• Να προστατευθεί ότι έχει απομείνει από τις πλαγιές των βουνών πάνω από τη Νέα Χώρα ξεκινώντας από την Πούντα που εδώ και καιρό χτίζεται παράνομα.
• Να προστατευθεί το τοπίο στις πλαγιές των βουνών από τον Άγιο Βασίλειο έως τον Άγιο Κωσταντίνο και όλη η περιοχή ως τα Καμινάκια.
• Να προστατευθεί η περιοχή πάνω και γύρω από τις Πλάκες και το Μπλε Λιμανάκι καθώς και το Καρέκλι και το Αγριλίδι και να μην μπορεί να χτίσει κανείς εκεί, πάνω από τις παραλίες.
• Να προστατευθούν πλήρως οι περιοχές που είναι βοσκοτόπια και να απαγορεύεται πλήρως εκεί η δόμηση, όπως και στις περιοχές που θα χαρακτηριστούν γεωργικές ή η δόμηση να μην ξεπερνάει τα 50 τμ μόνο για αποθήκες των γεωργών και των βοσκών και μόνο εξαιρετικά χαμηλά κτήρια, παραδοσιακά.
• Να μην προβλέπεται νέος περιφεριακός δρόμος την Χώρα γιατί δεν υπάρχει πια χώρος για να γίνει, εξαιτίας της υπερβολικής δόμησης. Ο μόνος χώρος, ακριβώς γιατί η νέα Χώρα έχει χιστεί τόσο πολύ, είναι η κορυφή των βουνών και να απαγορευθεί ρητά να γίνει εκεί δρόμος.
* Να τηρηθούν όλες οι αρχαιολογικές ζώνες αυστηρά
Εύχομαι η επόμενη παρουσιάση από την ΡΟΪΚΟΣ και το τελικό πολεοδομικό σχέδιο να προστατεύει το νησί για τα επόμενα χρόνια. Από εκεί θα έρθει η μακροπρόθεσμη και σταθερή πολιτισμική και οικονομική άνθιση, με μέτρα που θα προστατέψουν το τοπίο της Αστυπάλαιας και θα εμποδίσουν στρατηγικές επενδύσεις, θα εμποδίσουν αιολικά πάρκα που δεν χρειάζονται για την αυτονομία του νησιού (αρκεί μια ανεμογεννήτρια) και θα το προστατέψουν από την εκτός σχεδίου δόμηση.

Μαρία Ηλιού