ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΡΕΙΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ

Πρόταση για την Προστασία και Ανάδειξη Παραδοσιακών Μνημείων του Αγροτικού Πολιτισμού στο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Βορείων Τζουμέρκων

Θέμα:
"Ένταξη μέτρων προστασίας, αποκατάστασης και ανάδειξης των παραδοσιακών αγροτικών μνημείων (αλώνια, στρούγκες, καλύβες-στάνες, στέρνες, πηγάδια, βρύσες, νερόμυλοι) στο υπό εκπόνηση Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων".

Η περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Κατσανοχωρίων, διαθέτει ένα πλούσιο πολιτιστικό τοπίο, στο οποίο εντάσσονται πολυάριθμα παραδοσιακά μνημεία του αγροτικού και λαϊκού πολιτισμού, όπως αλώνια, στρούγκες, καλύβες-στάνες, στέρνες, πηγάδια, βρύσες και νερόμυλοι. Όσα συνδέονται με το νερό έχουν ιδιαίτερη αξία καθώς το νερό δεν ήταν άφθονο και όπου υπήρχε αξιοποιούνταν ποικιλοτρόπως.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν τεκμήρια της ιστορικής συνέχειας, της καθημερινής ζωής και της παραγωγικής δραστηριότητας των κατοίκων, καθώς και σημαντικά στοιχεία του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.
Δυστυχώς, μεγάλο μέρος αυτών των μνημείων βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση εγκατάλειψης, με κίνδυνο σταδιακής εξαφάνισης λόγω φθοράς, ελλιπούς συντήρησης και απουσίας θεσμικής προστασίας.
________________________________________
Πρόταση – Προτεινόμενες Κατευθύνσεις για το ΤΠΣ
1. Καταγραφή και χαρτογράφηση όλων των παραδοσιακών αγροτικών μνημείων εντός των ορίων της Δημοτικής Ενότητας Κατσανοχωρίων, με φωτογραφική τεκμηρίωση και αξιολόγηση της κατάστασής τους.
2. Θεσμοθέτηση ειδικών κατευθύνσεων και όρων προστασίας για τα μνημεία αυτά, ιδίως όπου συγκροτούνται σύνολα ή διαμορφώνουν χαρακτηριστικά τοπία πολιτισμού (π.χ. Ξηροβούνι)
3. Προώθηση προγραμμάτων αποκατάστασης και επανάχρησης, με αξιοποίηση συνεργασιών μεταξύ Δήμου, Υπουργείου Πολιτισμού, ΤΕΕ και τοπικών συλλόγων.
4. Ενσωμάτωση των μνημείων σε θεματικές πολιτιστικές και περιπατητικές διαδρομές, σε συνδυασμό με τις ήδη υφιστάμενες φυσικές και αρχιτεκτονικές διαδρομές των Τζουμέρκων.
5. Δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
6. Προώθηση εκπαιδευτικών και ερευνητικών δράσεων σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα για την τεκμηρίωση και ανάδειξη αυτών των πολιτισμικών στοιχείων.
________________________________________
Στόχος
Η ενσωμάτωση των παραπάνω προτάσεων στο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων θα συμβάλει:
• στη διάσωση και ανάδειξη της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς,
• στην ενίσχυση της ταυτότητας και της ιστορικής συνέχειας του τόπου,
• στην προώθηση ενός μοντέλου ανάπτυξης που θα συνδυάζει τον σεβασμό στο παρελθόν με την κοινωνική και οικονομική αναζωογόνηση της υπαίθρου.
________________________________________
Με εκτίμηση,
Γιάννης Σταύρου
Δήμος Βορείων Τζουμέρκων
10-11-2025