ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ // ΜΕΛΕΤΗ, ΕΝΤΑΞΗ

Με αφορμή τη διαβούλευση για την επέκταση του Σχεδίου Πόλης και ως άμεσα ενδιαφερόμενοι με τον αδερφό μου, όντας ιδιοκτήτες οικοπέδων και νόμιμων κτισμάτων, επιχειρήσεων, στην είσοδο της πόλης, εφαπτόμενων στην επαρχιακή οδό Μεγάλου Σπηλαίου-Καλαβρύτων, καταθέτω την άποψή μας η οποία προφανώς αφορά και επηρεάζει και τα όμορα οικόπεδα, επιχειρήσεις (Κατάστημα SKI BILL, ενοικιαζόμενα δωμάτια ιδιοκτησίας κυρίου Κοκκότη και ενοικιαζόμενα δωμάτια ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ).
Στα οικόπεδα αυτά λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια νόμιμα αδειοδοτημένα κτίσματα και επιχειρήσεις που εξυπηρετούν τόσο τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού (πρατήριο υγρών καυσίμων, πρώην ΚΤΕΛ Καλαβρύτων) όσο και αυτές του ολοένα αυξανόμενου όγκου επισκεπτών, τουριστών μετά και τον εκσυγχρονισμό του Χιονοδρομικού Κέντρου που σε συνδυασμό με τους λοιπούς τουριστικούς προορισμούς (μοναστήρια, σπήλαιο λιμνών, αστεροσκοπείο, φαράγγι Βουραϊκού, οδοντωτός σιδηρόδρομος, περιπατητικά μονοπάτια Ε4, Εθνικό Πάρκο-περιοχή Natura κ.ά.) καθιστούν πλέον τα Καλάβρυτα στην κορυφή των χειμερινών και όχι μόνο τουριστικών προορισμών της Ελλάδας.
Η δυναμική και η ανάπτυξη της πόλης των Καλαβρύτων, θα ανακόψει τη τάση των νέων να φύγουν από την επαρχία Καλαβρύτων καθώς δημιουργούνται οι συνθήκες για αύξηση του μόνιμου πληθυσμού δίνοντας τους νέες ευκαιρίες να μείνουν και να ευημερήσουν στον τόπο τους, με βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και απασχόληση τους και πέραν της χειμερινής τουριστικής περιόδου. Έτσι σταδιακά τα Καλάβρυτα, μέσα από τις νέες επιχειρηματικές δράσεις, την αύξηση και την βελτίωση των υποδομών, θα αποτελέσουν πόλο έλξης μόνιμης διαμονής ανθρώπων, που επιθυμούν να ζήσουν και να επιχειρήσουν βιώσιμα, μακριά από τα αστικά κέντρα συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της επαρχίας.
Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να εκπονηθεί η σύνταξη της σχετικής μελέτης για επέκταση του Σχεδίου Πόλης, έχοντας ως πυξίδα τον παραπάνω σκοπό και να μην περιοριστεί ή εγκλωβιστεί σε τυχόν στενά, τυπικά όρια που θα παρεμποδίσουν την επίτευξη του. Η ανάπτυξη και η δυναμική προοπτική μιας τουριστικής πόλης, επιβάλλει μέτρα, πολεοδομικό σχεδιασμό, υποδομές που θα καλύπτουν τις μελλοντικές ανάγκες της πόλης με ορίζοντα πολλών χρόνων μετά. Το Σχέδιο Πόλης γίνεται τώρα, ευκαιρίες για τροποποιήσεις του στο μέλλον κάθε άλλο παρά εύκολες δεν θα είναι και σίγουρα θα είναι πολύ αργά.
Για τους λόγους αυτούς,
αιτούμαστε την ένταξη των παραπάνω οικοπέδων και επιχειρήσεων στην επέκταση του Σχεδίου Πόλης ώστε:
• να δημιουργηθούν νέες επιχειρήσεις και επέκταση των υπαρχουσών
• να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίες
• να εξυπηρετείται απρόσκοπτα και ποιοτικά ο μεγάλος όγκος επισκεπτών
• να αποσυμφωρηθεί το ήδη επιβαρυμένο κέντρο της πόλης
• να υπάρξει καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών στην κύρια είσοδο της πόλης, όπου εισέρχεται άνω του 80% του συνόλου των επισκεπτών, μέσω καταστημάτων προμηθειών, σίτισης, καφέ, ψυχαγωγίας, εξυπηρέτησης αυτοκινήτων (π.χ. σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων κ.ο.κ), χειμερινού εξοπλισμού, πώλησης τοπικών προϊόντων κ.ά. μειώνοντας ή και εξαλείφοντας την δυσαρέσκεια μεγάλου μέρους επισκεπτών που με τα σημερινά δεδομένα, δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν σε βασικές ανάγκες στις ημέρες αιχμής κατά την χειμερινή περίοδο γεγονός που δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις με ότι αυτό συνεπάγεται.
Άλλωστε προς αυτήν την κατεύθυνση, συνηγόρησε ομόφωνα και το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαβρύτων με την υπ’ αριθμό 220/2018 απόφασή του «Περί λήψης απόφασης, για τους περιφερειακούς και παραληφθέντες να ενταχθούν στο σχέδιο πόλεως οικισμούς, της πόλης των Καλαβρύτων». Το Μελετητικό Γραφείο που έχει αναλάβει τη μελέτη του Σχεδίου Πόλης, όπως και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα πρέπει να λάβει υπόψη τις αποφάσεις και κατευθύνσεις που παρέχονται από το Δημοτικό Συμβούλιο και τους λόγους αναγκαιότητας που συνηγορούν τεκμηριωμένα στην ένταξη της περιοχής με βάση το δημόσιο συμφέρον.
Η απόσταση των οικοπέδων από κεντρικά σημεία της πόλης και η ύπαρξη νόμιμων επιχειρήσεων και κτισμάτων (πρατήριο υγρών καυσίμων, πρώην ΚΤΕΛ, κτίσματα, αποθήκες κ.ά.) αποτελούν σημαντικά επιχειρήματα για την ένταξη τους στο σχέδιο πόλης.
Αυτό βασίζεται στις ακόλουθες παραμέτρους:
1. Κοντινή απόσταση από τον αστικό ιστό
Η εγγύτητα των οικοπέδων (≈250 μέτρα από το δικαστικό μέγαρο) υποδηλώνει ότι τα ακίνητα βρίσκονται εντός της άμεσης ζώνης επιρροής της πόλης, γεγονός που ενισχύει τη συνάφεια της ένταξής τους στο σχέδιο πόλης για τη δημιουργία ενός συνεκτικού αστικού ιστού.
2. Εξυπηρέτηση αναγκών κοινής ωφέλειας και υποδομών
Η λειτουργία επί παραδείγματι, ενός πρατηρίου καυσίμων σε κοντινή απόσταση από το κέντρο, καλύπτει ανάγκες εφοδιασμού και κινητικότητας των πολιτών και των επισκεπτών. Σύμφωνα με την πολεοδομική πολιτική, οι ζώνες που φιλοξενούν κρίσιμες επιχειρήσεις συνήθως περιλαμβάνονται σε πολεοδομικά σχέδια, για να διασφαλιστεί η κανονικότητα στη δόμηση και η πρόσβαση σε υποδομές κοινής ωφέλειας.
3. Υποστήριξη τουριστικής και εμπορικής δραστηριότητας
Η αυξημένη τουριστική κίνηση και η γενικότερη οικονομική δραστηριότητα της πόλης, συνδέονται άμεσα με τις ανάγκες εξυπηρέτησης των επισκεπτών, καθιστώντας απαραίτητη την ύπαρξη νόμιμων και προσβάσιμων επιχειρήσεων όπως πρατήρια καυσίμων, χώροι εστίασης και προμήθειας αγαθών κ.ο.κ.
4. Νομοθεσία
Η νομοθεσία (Ν. 2508/1997) προβλέπει την ένταξη περιοχών που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες της πόλης και διαθέτουν υποδομές ή επιχειρήσεις σημαντικές για τη δημόσια εξυπηρέτηση.
Συμπερασματικά: Η μικρή απόσταση των οικοπέδων από κεντρικές δομές, η ύπαρξη και λειτουργία νόμιμων επιχειρήσεων, και η συμβολή τους στη λειτουργία της πόλης, στηρίζουν την πρόταση για την ένταξη τους στο σχέδιο.
Επίσης, η επέκταση του σχεδίου πόλης για την κάλυψη των αναγκών υψηλού αριθμού τουριστών ή μη μόνιμων κατοίκων, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες αφορούν την τουριστική ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.
Συγκεκριμένα:
1. Τουριστική Ανάπτυξη:
Όταν οι υπάρχουσες υποδομές τουριστικής φιλοξενίας (ξενοδοχεία, καταλύματα, τουριστικά θέρετρα, χώροι εστίασης και προμήθειας αγαθών) δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση της αυξημένης ζήτησης, είναι δυνατή η πολεοδομική επέκταση για τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων.
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
• Ζώνες τουριστικών καταλυμάτων.
• Χώρους αναψυχής και τουριστικών υπηρεσιών.
2. Δημιουργία Ειδικών Τουριστικών Ζωνών (ΕΤΖ):
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία (Ν. 4447/2016 και Ν. 2742/1999), οι Ειδικές Τουριστικές Ζώνες αποτελούν περιοχές όπου επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση πολεοδομική ανάπτυξη για τουριστικούς σκοπούς. Οι επεκτάσεις αυτές γίνονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τα τοπικά χωροταξικά και πολεοδομικά σχέδια, καθώς και το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό.
3. Συμβατότητα με τον Βιώσιμο Σχεδιασμό:
Η επέκταση του σχεδίου πόλης πρέπει να τηρεί τις αρχές του βιώσιμου σχεδιασμού, αποφεύγοντας την υπερβολική κατανάλωση γης και διασφαλίζοντας την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
4. Έγκριση από τις Αρμόδιες Αρχές:
Η διαδικασία απαιτεί την έγκριση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και την τήρηση των κανονισμών περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Η δημιουργία Ειδικών Τουριστικών Ζωνών (ΕΤΖ), όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία για τον χωροταξικό σχεδιασμό και τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν την τουριστική βιομηχανία.
Αναλυτικά, οι επιχειρήσεις που μπορούν να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν στις ΕΤΖ είναι:
1. Τουριστικά Καταλύματα
• Ξενοδοχειακές μονάδες όλων των κατηγοριών και τύπων (ξενοδοχεία πολυτελείας, boutique hotels, κλπ.).
• Τουριστικές κατοικίες και συγκροτήματα κατοικιών προς ενοικίαση.
• Οργανωμένα τουριστικά χωριά και θεματικά τουριστικά πάρκα.
• Παραθεριστικές κατοικίες ενταγμένες σε τουριστικά συγκροτήματα.

2. Επιχειρήσεις Εστίασης και Διασκέδασης
• Εστιατόρια, ταβέρνες, καφέ-μπαρ.
• Νυχτερινά κέντρα διασκέδασης.
• Wine bars και γευσιγνωσία τοπικών προϊόντων.

3. Επιχειρήσεις Αναψυχής και Θεματικού Τουρισμού
• Θεματικά πάρκα.
• Ορειβατικά και περιπατητικά μονοπάτια.
• Γήπεδα γκολφ, τένις, και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις.
• Πάρκα αναψυχής και εγκαταστάσεις.

4. Κέντρα Ευεξίας και Θεραπευτικού Τουρισμού
• Ιαματικά λουτρά, spa resorts και κέντρα ευεξίας.
• Κέντρα ιατρικού και θεραπευτικού τουρισμού.

5. Εμπορικές Επιχειρήσεις και Καταστήματα Τουριστικών Ειδών
• Καταστήματα ειδών λαϊκής τέχνης και τοπικών προϊόντων.
• Καταστήματα ρούχων, κοσμημάτων και άλλων τουριστικών αγαθών.

6. Επιχειρήσεις Εναλλακτικού Τουρισμού
• Επιχειρήσεις αγροτουρισμού και οικοτουρισμού.
• Πάρκα περιπέτειας και οικολογικές φάρμες.
• Κέντρα για πολιτιστικές δραστηριότητες και αναβιώσεις παραδοσιακών εθίμων.

7. Υποδομές Μεταφορών και Υποστήριξης Τουριστών
• Σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
• Σταθμοί ενοικίασης οχημάτων (ποδηλάτων, αυτοκινήτων κ.λπ.).
• Εταιρείες μεταφορών με τουριστικά λεωφορεία και οχήματα.

8. Επιχειρήσεις Παροχής Υπηρεσιών
• Γραφεία τουριστικών υπηρεσιών και διοργάνωσης ταξιδιών.
• Κέντρα παροχής πληροφοριών και καθοδήγησης για τουρίστες.

Νομοθετικό Πλαίσιο
Η εγκατάσταση αυτών των επιχειρήσεων στις ΕΤΖ υπόκειται σε κανόνες που καθορίζονται από το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό και το Ν. 4447/2016. Ο σχεδιασμός και η λειτουργία των επιχειρήσεων πρέπει να είναι συμβατοί με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος.

Σχέδιο Πόλης – Μόνιμος Πληθυσμός
Η επέκταση του σχεδίου πόλης σε περιοχές με μείωση μόνιμου πληθυσμού αλλά αυξημένη τουριστική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η τοπική οικονομία, οι ανάγκες υποδομών και οι πολεοδομικές ρυθμίσεις. Στην Ελλάδα, τέτοιες επεκτάσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες πόλεις και περιοχές, λαμβάνοντας υπόψη τις συγκεκριμένες συνθήκες κάθε περιοχής.
Για παράδειγμα, η πόλη της Σπάρτης έχει εξετάσει την επέκταση του σχεδίου πόλης με στόχο την ανακοπή της μείωσης του πληθυσμού και την ανάπτυξη υποδομών που θα ενισχύσουν την τοπική οικονομία. Σύμφωνα με μελέτες, προτείνεται η επέκταση του δικτύου πεζοδρόμων και η ενσωμάτωση αρχών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και την προσέλκυση επισκεπτών.
Επιπλέον, το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό προβλέπει την ανάπτυξη ειδικών τουριστικών υποδομών σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ειδικά στις πύλες εισόδου, με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την ανασχεδίαση και επέκταση σχεδίων πόλης σε περιοχές με αυξημένη τουριστική δραστηριότητα.
Παρακάτω παρατίθενται επιπλέον ενδεικτικά παραδείγματα και αποφάσεις για επέκταση του σχεδίου πόλης σε περιοχές με μείωση μόνιμου πληθυσμού αλλά αυξημένη τουριστική δραστηριότητα:
1. Άγιος Νικόλαος, Κρήτη
Ο Άγιος Νικόλαος, ως σημαντικός τουριστικός προορισμός, έχει προβεί σε επεκτάσεις του σχεδίου πόλης για να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες υποδομών λόγω τουρισμού. Συγκεκριμένα, το 1994 πραγματοποιήθηκαν σημειακές τροποποιήσεις της ρυμοτομικής μελέτης επέκτασης, ενώ το 1995 κυρώθηκε η Πράξη Εφαρμογής Επέκτασης Σχεδίου Πόλης Αγίου Νικολάου.
2. Σπέτσες
Στις Σπέτσες, παρά τη φθίνουσα εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού, προωθούνται σημαντικές επεκτάσεις του σχεδίου πόλης. Οι προτάσεις του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) δίνουν έμφαση στην αναβάθμιση του κοινόχρηστου χώρου και των κοινωνικών λειτουργιών προς όφελος κυρίως του μόνιμου πληθυσμού, λαμβάνοντας υπόψη και την τουριστική ανάπτυξη της νήσου.
3. Ιωάννινα
Στην περιοχή της Πεδινής Ιωαννίνων, έχουν γίνει προτάσεις για επέκταση του σχεδίου πόλης προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες ανάπτυξης και τις προοπτικές της περιοχής. Αν και η διαδικασία βρίσκεται σε διαβούλευση, αποτελεί παράδειγμα πόλης που εξετάζει την προσαρμογή του σχεδίου πόλης στις σύγχρονες ανάγκες.
Νομοθετικό Πλαίσιο
Η διαδικασία επέκτασης του σχεδίου πόλης διέπεται από συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο. Ο Νόμος 1337/1983 αφορά την επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων και σχετικές ρυθμίσεις, ενώ το Άρθρο 28 του Νόμου 2508/1997 καθορίζει τις διατάξεις γενικής εφαρμογής στην εκτός σχεδίου δόμηση.
Συμπερασματικά: Τα παραπάνω παραδείγματα καταδεικνύουν ότι η επέκταση του σχεδίου πόλης σε περιοχές με μείωση μόνιμου πληθυσμού αλλά αυξημένη τουριστική δραστηριότητα είναι εφικτή και εφαρμόζεται σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Η διαδικασία απαιτεί κατάλληλο σχεδιασμό, προκειμένου να επιτευχθεί βιώσιμη ανάπτυξη που να εξυπηρετεί τόσο τους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες. Τα Καλάβρυτα κατ’ αντιστοιχία, πληρούν τα κριτήρια για επέκταση του σχεδίου πόλης, λαμβάνοντας υπόψη τη μείωση του μόνιμου πληθυσμού, την αυξημένη τουριστική ανάπτυξη και την ύπαρξη νόμιμων επιχειρήσεων σε περιοχές εκτός σχεδίου.
Ο Δήμος Καλαβρύτων επίσης διαθέτει στην Υπηρεσία του, αρμόδιους επιστήμονες, μηχανικούς προκειμένου να συντάξουν οποιεσδήποτε πρόσθετες μελέτες απαιτηθούν σε συνεργασία και με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, καθώς και να αξιοποιηθούν προγράμματα, πόροι για αυτές.
Αφού ευχαριστήσω για το βήμα,
να κλείσω λέγοντας ότι η ιστορία, η ζωή η ίδια, έχει αποδείξει ότι όταν πρέπει να πάρουμε μία απόφαση ή βρισκόμαστε σε δίλλημα, τότε σωστή απόφαση είναι εκείνη που προσαρμόζεται στην πραγματικότητα, όταν η ανάγκη υπαγορεύει την ευελιξία αντί για την προσκόλληση σε τυπικούς κανόνες που αποτελούν την εύκολη και γρήγορη λύση. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν σήμερα καθορίζουν το μέλλον της πόλης και την ποιότητα ζωής των επόμενων γενεών. Η πρόοδος απαιτεί ευθυκρισία και όραμα που υπηρετούν το κοινό συμφέρον.
Με εκτίμηση
Γιώργος Σχοινάς