ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΠΑΞΩΝ

Τοπικό πολεοδομικό σχέδιο Παξών

Τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια είναι ένα χρήσιμο εργαλείο το οποίο μπορεί αφενός να προστατεύσει το περιβάλλον και να οργανώσει το νησί μας μέσα απο τις χρήσεις γης και αφετέρου να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τις τοπικές αρχές και το κράτος έτσι ώστε να ενισχύσει υποδομές και να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις μίας περιοχής.
Για το λόγο αυτό θεωρώ ότι μία τέτοια μελέτη χρειάζεται να λάβει υπόψη της εκτός από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο αλλά και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Στο δήμο Παξών δεν υπάρχει τεχνική και νομική υπηρεσία όπου ένας πολίτης θα μπορούσε να καταφύγει και να ζητήσει συμβουλές για μία μελέτη 400 σελίδων που του παρουσιάστηκε μέσα σε δύο ώρες και του ζητήθηκε να εκφράσει την άποψή του μέσα σε μόλις 5 ημέρες για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα που θα απασχολεί το νησί για τα επόμενα τουλάχιστον 15 με 20 χρόνια.
Διαβάζοντας τη μελέτη μου δημιουργήθηκε αρχικά η σοβαρή απορία γιατί το υπουργείο περιβάλλοντος βιάστηκε να ξεκινήσει την τοπική πολεοδομική μελέτη και δεν περίμενε την ολοκλήρωση των υπόλοιπων έργων που τρέχουν παράλληλα αυτή τη στιγμή και θεωρώ ότι θα ήταν η αναγκαία βάση για την σωστή σύνταξη της μελέτης αυτής.
Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι ολόκληρο το σύμπλεγμα το νησιών των Παξών είναι ενταγμένο στη ζώνη προστασίας περιοχών Νatura 2000. Από αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορεί εύκολα να βρει κάποιος ότι αυτή τη στιγμή το υπουργείο εκπονεί τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για τις περιοχές αυτές οι οποίες θα θεσπίσουν κανόνες και περιορισμούς.
Παράλληλα το νησί διαθέτει ένα μεγάλο οδικό δίκτυο αποτελούμενο από πρώην αγροτικούς δρόμους και μονοπάτια τα οποία σήμερα με την πάροδο των χρόνων έχουν άτυπα μετατραπεί σε δημοτικούς δρόμους και ενώνουν τους οικισμούς. Οι δρόμοι αυτοί μέχρι σήμερα δεν έχουν αποτυπωθεί και χαρακτηριστεί όμως το υπουργείο έχει ήδη αναθέσει σε μελετητές της αποτύπωση τους με στόχο να χαρακτηριστούν το συντομότερο.
Επιπλέον στους Παξούς υπάρχουν διάσπαρτοι περίπου 50 οικισμοί όπου στην πλειοψηφία τους αποτελούνται από 20 έως 100 σπίτια ο κάθε οικισμός και οι οποίοι μέχρι σήμερα δεν είναι οριοθετημένοι.
Τέλος τους τελευταίους μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη η δήλωση περιουσιακών στοιχείων στο Κτηματολόγιο όπου οι πολίτες μπορούν να δηλώσουν με ακρίβεια τις ιδιοκτησίες τους.
Εάν είχαν προηγηθεί όλα τα παραπάνω η συγκεκριμένη μελέτη δεν θα ήταν αόριστη αλλά θα είχε σαφή δεδομένα για το είδος και τα όρια των οικισμών, για τα σημεία που υπάρχουν περιορισμοί εξ αιτίας των δασικών χαρακτηρισμών αλλά και των περιβαλλοντικών μελετών και θα μπορούσε να γίνει εκτίμηση για την υπολειπόμενη εκτός σχεδίου δόμηση καθώς θα υπήρχε μέσω του κτηματολογίου εικόνα για το πόσα στην πραγματικότητα αδόμητα οικόπεδα είναι άρτια και οικοδομήσιμα.
Η μελέτη έχει αντλήσει δεδομένα από την στατιστική υπηρεσία κάνοντας χρήση της τελευταίας απογραφής του πληθυσμού η οποία έγινε εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού στο μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρονικά και αντιμετωπίστηκε δυστυχώς με προχειρότητα από τους πολίτες και το ίδιο το κράτος.
Η μελέτη ξεκινάει ότι στους Παξούς ισχύουν μέχρι σήμερα οι γενικοί κανονισμοί δόμησης τους οποίους θεωρεί ότι προκάλεσαν άναρχη δόμηση . Είναι σημαντικό όμως να εξεταστεί το γεγονός πως έγινε να υπάρξει τέτοια οικοδομική έξαρση τα τελευταία χρόνια. Το 2010 η τότε κυβέρνηση ενημέρωσε τους Παξινούς ότι εξ αιτίας της ένταξης του νησιού στις περιοχές προστασίας θα εφαρμοστεί στο νησί ο νόμος 3937/2011 . Μέχρι τότε ίσχυαν οι παρεκκλίσεις στις ζώνες 500 μέτρων των οικισμών. Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι σ ένα μικρό νησί με 50 περίπου διάσπαρτούς οικισμούς οι ζώνες των 500 μέτρων ενώνονταν μεταξύ τους και δημιουργούσαν μία τεράστια περιοχή άρτια και οικοδομήσιμη. Με τον νέο νόμο όλα αυτά τα οικόπεδα θα έχαναν την αρτιότητα τους και οικοδομήσιμα θα ήταν μόνο όσα είχαν έκταση 4000 τ.μ και προϋπήρχαν αυτοτελώς του 2011 ,ενώ από το 2011 και μεταγενέστερα θα απαιτούνταν 10.000 τ.μ
Η παραπάνω εξέλιξη προκάλεσε πανικό στους ιδιόκτητές οι οποίοι έσπευσαν να εκδώσουν οικοδομικές άδειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ στο νησί εκδίδονταν ετησίως περίπου 30-40 οικοδομικές άδειες την χρονιά εκείνη οι πληροφορίες θέλουν να ξεπέρασαν τις 1000. Με τις συνεχόμενες παρατάσεις στην ημερομηνία λήξεως των αδειών αυτών έχουμε φτάσει στο 2024 όπου ακόμα βρίσκονται σε ισχύ και χτίζονται νέα σπίτια. Η πλειοψηφία των αδειών αυτών με την οικονομική κρίση πουλήθηκαν σε αλλοδαπούς που με την οικοδομική δυνατότητα που είχαν δημιούργησαν μεγάλες οικοδομικές αλλοιώσεις στο περιβάλλον. Είναι επίσης απορίας άξιο όμως, ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στην αδυναμία του κράτους να ελέγξει την αυθαίρετη δόμηση η οποία ακόμα και σήμερα οργιάζει προκαλώντας ανυπολόγιστη καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον και η οποία φυσικά θα συνεχιστεί έαν δεν ενεργοποιηθούν οι ελεγχτικοί μηχανισμοί. .
Η παρούσα μελέτη ναι μεν δίνει έμφαση στον γεωργικό τομέα αλλά στην ανάπτυξη του θα μπορούσε να προβλέπει την προστασία των προϊόντων με τον χαρακτηρισμό τους ΠΟΠ έτσι ώστε να διασφαλίσει μία αξιοπρεπή αμοιβή για τους καλλιεργητές και όχι αυτήν την στιγμή το τοπικό παρθένο ελαιόλαδο να πωλέιτε σε τιμή χονδρικής 2-3 ευρώ και να φτάνει στο ράφι των σοπύπερι μαρκετ στα 15 ευρώ. .
Στον τομέα των μελλοντικών υποδομών προβλέπει επέκταση του λιμανιού για να υποδεχτεί κρουαζιερόπλοια ενώ είναι δεδομένο ότι το νησί δεν αντέχει να δεχτεί επιπλέον ημερήσιο τουριστικό πληθυσμό . Επίσης προβλέπει την κατασκευή λιμνοδεξαμενών και φραγμάτων ενώ στους Παξούς δεν υπάρχουν τρεχούμενα νερά γεγονός που αποδεικνύεται και από την αποτυχία των υπάρχοντών να συλλέξουν ιδιαίτερες ποσότητες.
Τέλος η μελέτη βαθμολογεί τα σενάρια με κριτήρια αξιολόγησης εντελώς υποκειμενικά σύμφωνα με την οπτική του μελετητή. Για παράδειγμα η δημιουργία μεγάλων οικισμών και τουριστικών ζωνών που θα επιτραπεί η πολεοδόμηση συγκεντρώνει καλύτερη βαθμολογία σχετικά με τις επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στο πολιτιστικό σε σχέση με ένα σπίτι σε μια έκταση 5.000 τ.μ που στην πραγματικότητα είναι ή παραδοσιακή αγροικία των Παξών και η πολιτιστική κληρονομιά της . Αλήθεια έχει ζητηθεί η άποψη της αρχαιολογικής υπηρεσίας Κέρκυρας για τα Σ2 και Σ3 σενάρια?
Συνοψίζοντας θεωρώ ότι το σενάριο Σ1 εφόσον ενισχυθεί με μικρές παρεμβάσεις είναι το πλέον κατάλληλο για το νησί. Δηλαδή ναι στην εκτός σχεδίου δόμηση στα 4000 τ.μ ή στα 10.000 τ.μ με τον όρο να κατασκευάζεται η κλασσική Παξινίτικη υδατοδεξαμενή που εξασφαλίζει αρκετή αυτάρκεια νερού. Υποχρεωτική κατασκευή οικιακών βιολογικών καθαρισμών όπου δεν μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο. Όχι στην δημιουργία ζωνών τουριστικής ανάπτυξης που προβλέπουν τα Σ2 και Σ3 σενάρια που θα ανοίξουν τον δρόμο στα μεγάλα ξενοδοχεία. Όχι την μεγάλη επέκταση των οικισμών που προβλέπουν τα Σ2 και Σ3 σενάρια και δημιουργήσουν αστικοποίηση του νησιού και αλόιωση του πολιτιστικού του χαρακτήρα. Τέλος θα πρέπει να υπάρχει πολεοδόμηση μόνο όμως για δημόσιο συμφέρον σε συγκεκριμένη περιοχή για κατασκευή νοσοκομείου , γηροκομείου , κοινωνικού παντοπωλείου και φαρμακείου και κτιρίων στέγασης εκπαιδευτικών ,γιατρών ,σωμάτων ασφάλειας κτλ.