ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΣΥΡΟΥ - ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ

Ερωτήματα - Προτροπές για το ΤΠΣ Σύρου - Ερμούπολης

Ως Πολεοδόμος Χωροτάκτης Μηχανικός και κάτοικος του νησιού, θέτω συγκεκριμένους προβληματισμούς, θέσεις και προτάσεις για τα εναλλακτικά σενάρια του ΤΠΣ.

1) Η Σύρος αποτελεί πρωτεύουσα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται στις διαδικασίες χωρικού σχεδιασμού και οικονομικής ανάπτυξης, με γνώμονα πως το παρών σχέδιο θα έχει ισχύ για τουλάχιστον 20 - 30 χρόνια.

2) Μπορεί τα μοντέλα πληθυσμιακών προβλέψεων και τα σταθερότυπα να βγάζουν ως πιθανό τον πληθυσμό των 40 χιλιάδων κατοίκων, όμως ρεαλιστικά ο σχεδιασμός έπρεπε να υιοθετεί πιο μετριοπαθείς προβλέψεις, λαμβάνοντας υπόψη το δημογραφικό ζήτημα της χώρας και τοπικά πληθυσμιακά δεδομένα όπως είναι η γήρανση του πληθυσμού και οι τάσεις εγκατάλειψης του νησιού από τους νέους.

3) Η αλλαγή της αρτιότητας και της δόμησης οικοπέδων από τα 4 στρέμματα όπως ισχύει σήμερα σε 8 στρέμματα για εκτός σχεδίου περιοχές στο νότιο τμήμα του νησιού δημιουργεί μια σειρά προβλημάτων:
α) ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ - η τουριστική ανάπτυξη του νησιού αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων μεγάλου μέρους του τοπικού πληθυσμού. Οι υπάρχουσες τουριστικές μονάδες είναι συνήθως με λίγες κλίνες και οικογενειακές επιχειρήσεις. Το νότιο τμήμα του νησιού συγκεντρώνει τις περισσότερες και τις πιο δημοφιλείς ακτές - παραλίες όπου επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των παραθεριστών κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Η Σύρος (εκάστοτε δημοτική αρχή, κάτοικοι, επιχειρηματικές) αποδεδειγμένα επιδιώκει την τουριστική ανάπτυξη.
β) ΠΡΑΚΤΙΚΟ - πολλοί κάτοικοι αγόραζαν οικόπεδα προκειμένου να τα αξιοποιήσουν μελλοντικά οι ίδιοι ή τα παιδιά τους αλλά λόγω της 10ετούς οικονομικής κρίσης στη χώρα δεν κατάφεραν να τα οικοδομήσουν, επομένως θα μετατραπούν σε "κενά κομμάτια" γης, ενώ στα διπλανά οικόπεδα έχουν δομηθεί τουριστικές μονάδες και πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες.
γ) ΧΩΡΙΚΟ - με βάση τον κορεσμένο αστικό ιστό της Ερμούπολης και της Άνω Σύρου, και το καθεστώς Natura για το βόρειο τμήμα του νησιού, μόνο το νότιο τμήμα του νησιού προσφέρεται προς οικοδόμηση, έτσι ώστε να επιτευχθεί δημιουργία παραθεριστικών κατοικιών για τους Συριανούς, καθώς και για Έλληνες και ξένους που επιδιώκουν να ζήσουν στο νησί είτε μόνιμα είτε για 5-6 μήνες ετησίως.
δ) ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - τι θα γίνουν τα οικόπεδα των 4 στρεμμάτων; Προβλέπεται η γεωργική αξιοποίηση(!) που και από ποιους; σε βραχώδη έδαφος; σε κοντινή απόσταση από τη θάλασσα; αφού ήδη κατά το Α Στάδιο της μελέτης αποδεικνύεται πως ο πρωτογενής τομέας μειώνεται. Μήπως θα βρεθούν επιχειρηματικοί όμιλοι που θα αγοράζουν όλα αυτά τα οικόπεδα προκειμένου να ενοποιήσουν τα τμήματα γης και να δημιουργήσουν μεγάλες τουριστικές μονάδες υποβαθμίζοντας εν τέλη το περιβάλλον και τη φυσιογνωμία του νησιού επιβαρύνοντας πολλαπλασιαστικά τα υπάρχοντα δίκτυα υποδομών;
Η Σύρος δεν έχει υπέρμετρη δόμηση εκτός σχεδίου. Δεν είναι ούτε Μύκονος ούτε Σαντορίνη.

4) Η Σύρος διαθέτει ισχυρή ιστορία και παράδοση στη βιομηχανία, στη βιοτεχνία και σε παραδοσιακά επαγγέλματα. Θα έπρεπε να υπάρχει σαφής πρόταση οριοθέτησης και πιθανής επέκτασης περιοχών - υποδοχέων μέσης οχλούσας δραστηριότητας όπως βιοτεχνίες, logistics, μονάδες επεξεργασίας/ συσκευασίας τροφίμων και προϊόντων του πρωτογενή τομέα, αποθήκευσης/επεξεργασίας οικοδομικών υλικών, μονάδες συλλογής/ διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών κ.α. Τέτοιες περιοχές είναι Λιβάδια, Άνω Μάννα, Μαντρόνια Βάρης, όπου θα πρέπει να δημιουργηθεί χωρικά ένα ενοποιημένο cluster υποδοχέων για τις παραπάνω παραγωγικές δραστηριότητες, με πρόβλεψη αποσυμφόρησης του οδικού δικτύου.

5) ΑΠΕ: Ο τοπικός πληθυσμός έχει αποδεδειγμένη ευαισθησία στη βιώσιμη ανάπτυξη και έμπρακτα υποστηρίζει τις φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες. Στο βόρειο τμήμα του νησιού εντοπίζονται ανεμογεννήτριες οι οποίες συνεισφέρουν στο τοπικό δίκτυο ενέργειας. Το νησί είναι πλέον υποθαλάσσια διασυνδεμένο με την Αττική και τα υπόλοιπα νησιά. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοικιών διαθέτει ηλιακό για χρήση ζεστού νερού καθώς και σε αρκετές ταράτσες (όπου επιτρέπεται) εντοπίζονται οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα. Το πρόβλημα είναι πως τα τελευταία 2-3 χρόνια (λόγω κρατικών κινήτρων) στο νότιο τμήμα του νησιού οικόπεδα, πλαγιές λόφων και γενικά μεγάλες εκτάσεις έχουν μετατραπεί σε φωτοβολταϊκά πάρκα - αντιαισθητικά, άντι-τουριστικά και υπερμεγέθη για τα δεδομένα του νησιού και τα χαρακτηριστικά της Συριανής υπαίθρου. Στα εναλλακτικά σενάρια θα πρέπει να υπάρξει σαφής πρόβλεψη για το παραπάνω φαινόμενο. Εάν οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και οι κρατικές πολιτικές ωθούν την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το Τοπικό Πολεοδομικό είναι το μόνο σχέδιο που μπορεί να οριοθετήσει συγκεκριμένες περιοχές ως υποδοχείς πάρκων ΑΠΕ προσμετρώντας την ηλιοφάνεια, την ισχύ του ανέμου, τις εδαφικές κλίσεις, την επαρκή σύνδεση με το δίκτυο, την τοπική κλίμακα, την αισθητική του τοπίου, το αναπτυξιακό προφίλ των επιμέρους περιοχής και να αποφεύονονται οι συγκρούσεις χρήσεων γης (π.χ τουριστική ανάπτυξη, παραθεριστική κατοικία, αγροτική καλλιέργεια κ.α). Υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης ενός αποδοτικού φωτοβολταϊκού πάρκου στο άγονο και προστατευόμενο βόρειο τμήμα του νησιού που θα προσφέρει οικονομική ενέργεια στους ίδιους τους Συριανούς; ή ο κάθε ιδιοκτήτης ενός οικοπέδου εκτός σχεδίου θα τοποθετεί αυθαίρετα φωτοβολταϊκά συστήματα υποβαθμίζοντας αισθητικά το παραδοσιακό περιβάλλον, ανεβάζοντας τις θερμοκρασίες από τις αντανακλάσεις ιδίως τη θερινή περίοδο και επηρεάζοντας, εν τέλει, αρνητικά το μικροκλίμα του νότιου τμήματος του νησιού;

6) Η Ερμούπολη είναι μια ιστορική πόλη με ιδιαίτερο πολιτιστικό απόθεμα. Πολλά κτίρια είναι γερασμένα έως και επικίνδυνα. Τα νεοκλασικά πρέπει να αναδεικνύονται και να συντηρούνται με σεβασμό χωρίς όμως να περιμένει ο ιδιοκτήτης 2-3 χρόνια το Υπουργείο Περιβάλλοντος και τις Αρχιτεκτονικές επιτροπές. Επίσης, πρόκεται για μια ΄πόλη με με απουσία πρασίνου. Υπάρχει ανάγκη δημιουργίας/αναβάθμισης του αστικού πρασίνου και να εξεταστεί η δυνατότητα για νεόδμητες οικίες (εκτός ιστορικού κέντρου) να φέρουν υποχρεωτικά πρασιές.