ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΖΑΓΟΡΙΟΥ

Παρατηρήσεις & Προβληματισμοί για το ΤΠΣ Δήμου Ζαγορίου

Δημοτική Κοινότητα Παπίγκου: Παρατηρήσεις & Προβληματισμοί για το ΤΠΣ Δήμου Ζαγορίου

Σε συνέχεια της από 2/12/2024 παρουσίασης του 1ου σταδίου της μελέτης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) του Δήμου Ζαγορίου, σας μεταφέρω παρατηρήσεις και προβληματισμούς που προκύπτουν από την επισκόπηση των προτάσεων που αναρτήθηκαν, και αφορούν, τόσο στην Δημοτική Κοινότητα Παπίγκου, όσο και στο σύνολο του Δήμου Ζαγορίου.

Είναι, κατ’ αρχήν, προφανές πως η μελέτη περιστρέφεται γύρω από τη θεώρηση ότι η οικονομία της περιοχής εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τον τουρισμό.

Παρόλα αυτά, αξίζει να εισφερθεί πως το, από δεκαετίες όραμα της ισόρροπης και αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης του Ζαγοριού και του χωριού μας, στηριζόταν πραγματικά σε έναν «ποιοτικό αγρο-τουρισμό», κατά τον οποίο υπερίσχυαν ως πόλοι έλξης των επισκεπτών:

=> Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, το οποίο από μόνο του ελκύει, παρέχει πολύτιμους πόρους επιβίωσης των οικισμών, μαζί με πεδίο ήπιων φυσιολατρικών δραστηριοτήτων, αλλά θέλει ιδιαίτερη προστασία από κάθε μορφής υποβάθμιση ή καταστροφή.

=> Το ιδιαίτερο δομημένο περιβάλλον των οικισμών, που αποτελούν επίσημα καταγεγραμμένα μνημεία, αλλά χρήζει απόλυτης προστασίας από κάθε μορφής ανθρώπινες παρεμβάσεις που δε συνάδουν με την παράδοση και δεν ακολουθούν τον τρόπο με τον οποίο, επί αιώνες, οι οικισμοί οικοδομήθηκαν.

=> Τα τοπικά προϊόντα, η παραδοσιακή κουζίνα και διατροφή, που οι επισκέπτες αναζητούν, αλλά όλο και πιο δύσκολα βρίσκουν, πλέον, με την ραγδαία μείωση και υποβάθμιση του πρωτογενή τομέα (κτηνοτροφία, καλλιέργειες έστω μικρής κλίμακας) στην περιοχή και την προμήθεια φθηνών πρώτων υλών από το γενικό εμπόριο

=> Οι Άνθρωποι, οι Παραδόσεις, οι Τέχνες, ο Κοινωνικός ιστός και οι Εκδηλώσεις, στοιχεία τα οποία επιζητούν ως ιδιαίτερη εμπειρία, αλλά -δυστυχώς- φθίνουν μαζί με την ερήμωση των χωριών μας από μόνιμους κατοίκους που θα μπορούσαν να τις διατηρούν και να μεταδίδουν παραδοσιακές δράσεις, αξίες, τέχνες και εκδηλώσεις στις επόμενες γενιές.

Μετά από διαδικασία διαρκούς διαβούλευσης με τους πολίτες της Δ.Κ. Παπίγκου κατά τους προηγούμενους μήνες, θεωρούμε πως, με κάθε τρόπο, το υπό μελέτη ΤΠΣ του Δήμου Ζαγορίου θα πρέπει να προβλέπει κατευθύνσεις διαφύλαξης και ανάπτυξης των παραπάνω σημείων.

Ειδικότερα:

1. Ως προς το Φυσικό Περιβάλλον, με ισχυροποίηση και ενίσχυση της προστασίας του, αποχή από τη δημιουργία νέων οδικών δικτύων μέσα από δασικές εκτάσεις και σαφέστερη πρόβλεψη ανάπτυξης υποδομών που θα βοηθήσουν στην προστασία και διατήρηση του.

2. Ως προς τα Όρια των Οικισμών, με διατήρηση των παραδοσιακά υφιστάμενων ορίων των οικισμών, χωρίς επεκτάσεις. Ειδικά για την Δ.Κ. Παπίγκου: τήρηση αυτών που έχουν οριστεί και ισχύουν με την απόφαση Αρ. 165/27-4-90 του Νομάρχη Ιωαννίνων (ΦΕΚ Δ-272/14-5-1990) και το συνημμένο σε αυτή τοπογραφικό διάγραμμα.

3. Ως προς τις Προβλεπόμενες Δράσεις Οικονομικής Δραστηριότητας, με πρόβλεψη ενίσχυσης ήπιων δραστηριοτήτων πρωτογενούς παραγωγής, όπως παραδοσιακής βιολογικής αιγοτροφίας, πτηνοτροφίας ελευθέρας βοσκής, καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και μικρο-καλλιεργειών τοπικών προϊόντων.

4. Ως προς Δράσεις Συγκράτησης Πληθυσμού, με την πρόβλεψη ή ενίσχυση δημιουργίας οικιστικών μονάδων ή κτιρίων πρώτης κατοικίας, για μόνιμους κατοίκους και οικογένειες που μπορούν να εργάζονται στις προσδοκώμενες δραστηριότητες πρωτογενούς παραγωγής, μεταποίησης και τον τουρισμό, για τους οποίους δεν παρέχεται εύκολα στέγη σήμερα.

5. Ως προς τις Υποδομές Κοινής Ωφέλειας των Οικισμών, με λελογισμένη πρόβλεψη, προστασία και ορθή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων ύδρευσης (που εκλείπουν λόγω κλιματικής κρίσης), βελτιστοποίηση των υποδομών αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού (περιορίζοντας την χρήση τους στις απολύτως απαραίτητες).

6. Ως προς τις Οδικό Δίκτυο & τη Στάθμευση, με πρόβλεψη σταδιακής μείωσης της μετακίνησης επισκεπτών με Ι.Χ. οχήματα μέσα στο ευαίσθητο φυσικό και παραδοσιακά δομημένο περιβάλλον, το οποίο αδυνατεί να εξυπηρετήσει, σήμερα, το τεράστιο πλήθος των ημερήσιων επισκεπτών, (παρέχοντας εναλλακτικές λύσεις).

7. Ως προς τις Δημόσιες Συγκοινωνίες, με πρόβλεψη υποδομών για την επαναφορά σε τακτική βάση Δημόσιας Υπεραστικής ή Δημοτικής Συγκοινωνίας μεταξύ Ιωαννίνων ή των χωριών του Ζαγορίου, ως εναλλακτική που μπορεί, εφόσον υποστηριχθεί με κατάλληλες υπηρεσίες (ΚΤΕΛ ή Δημοτικές), να μειώσει δραστικά την ανεξέλεγκτη κυκλοφορία Ι.Χ. οχημάτων στο προστατευόμενο περιβάλλον και ευαίσθητο οδικό δίκτυο του Δήμου.

Ειδικότερα, για την Δημοτική Ενότητα Παπίγκου, θα πρέπει οπωσδήποτε:

=> Να διορθωθούν στην πιστή αποτύπωσή τους τα ορθά όρια των οικισμών Μικρού και Μεγάλου Παπίγκου

=> Να ληφθεί υπόψη η παρούσα κατάσταση του οικισμού και το δεδομένο ότι οι αντοχές του δοκιμάζονται σοβαρά κατά τις περιόδους αιχμής της τουριστικής κίνησης, θέτοντας σε κίνδυνο τα προστατευτέα αγαθά και απομακρύνοντάς μας από έναν βιώσιμο τρόπο ανάπτυξης και από τον «αξιοβίωτο» χώρο που επαγγέλλεται για τον τόπο μας η μελέτη σας.

=> Να επανεξεταστούν έργα ή παρεμβάσεις που προτείνονται, ώστε να μην ξαναπροκύψουν αχρείαστα και επιβλαβή έργα (όπως το ‘υπό εξέλιξη’ έργο ΕΕΛ Μικρού Παπίγκου) για τα οποία αποδεδειγμένα υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές με χαμηλότερο κόστος, αντίκτυπο και επιβάρυνση στο πολύτιμο φυσικό και δομημένο περιβάλλον

=> Να ληφθεί υπόψη το σύνολο του υλικού που αφορά την καταχώρηση του Ζαγορίου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, όπου δηλώνεται ξεκάθαρα ότι η ευαλωτότητα του προστατευτέου πολιτιστικού τοπίου, καθώς απειλείται από πιέσεις κοινωνικές-πολιτισμικές και περιβαλλοντικές.

=> Να μας επιτραπεί να συμμετέχουμε σε κάθε μελλοντική διαβούλευση που αφορά το έργο, ώστε να μην αιφνιδιαζόμαστε κατά την εξέλιξή του στο μέλλον.

=> Να κατανοηθεί ότι η ανάπτυξη για το Πάπιγκο και το Ζαγόρι είναι συνώνυμη μόνο με την προστασία του και αυτή προϋποθέτει την τήρηση ανθρώπινων μεγεθών και την εφαρμογή προτύπων μικρής κλίμακας, ικανών να αντανακλούν τον εξαιρετικό και προβεβλημένο χαρακτήρα του οικισμού και της ευρύτερης περιοχής.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η ομάδα των μελετητών θα λάβει υπόψη της τις παρατηρήσεις και τους προβληματισμούς μας και παραμένουμε στη διάθεσή τους για κάθε σχετική πληροφορία.

Νικόλαος Χριστοδούλου
Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας Παπίγκου του Δήμου Ζαγορίου
7/12/2024 papigonick@gmail.com