Το ΣΧΕΔΙΟ «Β.Α. ΠΥΛΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ» είναι μια ιδέα που αναπτύσσεται με αφορμή μνήμες ιστορίας, της περιοχής αυτής της Ορεινής Ναυπακτίας, που ανασύρονται από γεφύρια της, φτιαγμένα να ενώνουν.
Από αυτά υπάρχουν σήμερα και είναι κηρυγμένα μνημεία :
1) η μοναδική παγκοσμίως ακέραια μεταλλική φορητή γέφυρα πυραμίδα Inglis – Heavy Type, που βρίσκεται μεταξύ των χωριών ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ και ΚΑΛΛΟΝΗΣ και
2) η πρόσφατα αποκατεστημένη πέτρινη γέφυρα του 19ου αιώνα που ενώνει τα χωριά ΚΡΥΟΝΕΡΙΑ και ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗ με την ΚΛΕΠΑ της Β.Α. Ορεινής Ναυπακτίας του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Δεν σώζονται σήμερα αλλά αποτελούν επίσης μνήμες (μνημεία) :
οι όμοιες μεταλλικές φορητές γέφυρες πυραμίδας Inglis – Heavy Type, που με βεβαιότητα γεφύρωναν τον ποταμό Εύηνο (Φίδαρη) : στο Βαλτσόρεμα ΑΧΛΑΔΟΚΑΣΤΡΟΥ, μεταξύ των χωριών ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ και ΔΕΝΔΡΟΧΩΡΙΟΥ καθώς και των χωριών ΠΕΡΔΙΚΟΒΡΥΣΗΣ και ΑΡΑΧΩΒΑΣ της Β.Α. Ορεινής Ναυπακτίας, νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Η Βορειοανατολική περιοχή της ΟΡΕΙΝΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ αποτελεί την πλέον απομακρυσμένη από την έδρα του Δήμου περιοχή του. Επίσης, εξετάζοντας απλά την προσβασιμότητα της περιοχής (όπως φαίνεται στα ίχνη των διαδρομών όπου υπάρχει αποτύπωση της πλατφόρμας Streetview της Google) γίνεται φανερό ότι είναι ένα «τυφλό σημείο» του Δήμου, αφού λείπουν παντελώς από αυτήν εύκολα προσβάσιμες διαδρομές.
Η απροσπέλαστη περιοχή ορίζεται, ΝΟΤΙΑ του Εύηνου, μεταξύ των χωριών ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ και ΚΡΥΟΝΕΡΙΩΝ και, ΒΟΡΕΙΑ του Εύηνου, των χωριών ΚΛΕΠΑΣ και ΓΡΑΜΜΕΝΗΣ ΟΞΥΑΣ. Ευκολότερα προσβάσιμα χωριά δυτικά και ανατολικά της περιοχής είναι τα χωριά ΑΡΑΧΩΒΑ (Ναυπακτίας) και ΚΡΙΑΤΣΙ (Φωκίδος) αντίστοιχα.
Ταυτόχρονα η περιοχή αυτή διακόπτει και βρίσκεται στο μέσον μιας ιδεατής τροχιάς (διαγώνιας από ΝΔ προς ΒΑ) ασφαλτοστρωμένων διαδρομών από τη ΝΑΥΠΑΚΤΟ (είτε μέσω ΠΛΑΤΑΝΟΥ – 24η ΕΟ, είτε μέσω ΑΝΩ ΧΩΡΑΣ – 25η ΕΟ) προς τη ΛΑΜΙΑ. Είναι κυρίως η περιοχή της ξεχασμένης, αδιάβατης και τελικά χωμάτινης 26ης ΕΟ («Λιμνίστα - Ελατόβρυση - Γραμμένη Οξυά δια Τερψιθέας, Ελατούς, Γρηγορίου, Καλλονής, Κυδωνίας μέχρι ορίων Νομού Φωκίδος προς Αρτοτίνα μετά διακλαδώσεων προς Κρυονέρι και προς Πενταγιούς Δωρίδος μέχρι ορίων Νομού», όπως ορίζεται στο ΦΕΚ 47Α/08.02.1956).
Η περιοχή αυτή σήμερα εμποδίζει τη σύνδεση της απόλυτα ορεινής τουριστικής διαδρομής (από Ανατολή σε Δύση) ΠΑΥΛΙΑΝΗ – ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ – ΑΡΤΟΤΙΝΑ με τις ιδανικές επεκτάσεις της προς το ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ (είτε μέσω ΓΡΑΜΜΕΝΗΣ – ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ – ΚΡΙΚΕΛΛΟΥ είτε μέσω ΓΡΑΜΜΕΝΗΣ – ΑΡΑΧΩΒΑΣ – ΔΟΜΝΙΣΤΑΣ) και προς τη ΝΑΥΠΑΚΤΟ (είτε μέσω ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ – ΕΛΑΤΟΥΣ – ΡΕΡΕΣΙ είτε μέσω ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ – ΚΡΥΟΝΕΡΙΩΝ – ΑΝΩ ΧΩΡΑΣ είτε μέσω ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗΣ – ΚΡΥΟΝΕΡΙΩΝ – ΠΛΑΤΑΝΟΥ). [ΠΙΝΑΚΕΣ 1 & 2]
Κύρια αιτία της δυσκολίας προσπέλασης είναι το έντονο ανάγλυφο της περιοχής σε συνδυασμό με την πλατιά και πολλαπλά ελισσόμενη κοίτη του ποταμού Εύηνου (βλ. Φίδαρης) και των παραποτάμων του. Ενδεικτικό του βαθμού της δυσκολίας προσπέλασης είναι το ιστορικό γεγονός της στοχευμένης τοποθέτησης τουλάχιστον τεσσάρων (4) γεφυρών Πυραμίδων Inglis στην περιοχή αυτή. Επίσης, ενδεικτική της ακραίας απομόνωσης της περιοχής είναι η ανέλπιστη μέχρι σήμερα ύπαρξη και αναγνώριση (μακάρι και διάσωση) της τελευταίας παγκοσμίως από τις ιστορικές αυτές γέφυρες.
Με αφορμή την ύπαρξη και τη σκοπούμενη διάσωση των δύο μνημειακών γεφυρών, οι οποίες κάποτε ένωναν προορισμούς πάνω στις βατές ημιονικές διαδρομές της περιοχής αυτής, προτείνεται το παρακάτω ΣΧΕΔΙΟ, το οποίο έχει στόχους αφενός να επιτρέψει στις δύο γέφυρες να συνεχίσουν να ενώνουν προορισμούς στο μέλλον και αφετέρου να καταστήσουν το σημερινό «τυφλό σημείο» σε Β.Α. ΠΥΛΗ του Δήμου Ναυπακτίας. ΠΥΛΗ ΕΙΣΟΔΟΥ-ΕΞΟΔΟΥ και ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ κατοίκων, τουρισμού, πολιτισμού, επικοινωνίας και τελικά ιδανικό μέσο για την επίτευξη και διατήρηση της βιωσιμότητας της περιοχής αυτής αλλά και της ΟΡΕΙΝΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ γενικότερα.
Το προτεινόμενο σχέδιο αρχικά κατατίθεται περιλαμβάνοντας τις παρακάτω ενδεικτικές δράσεις, οι οποίες θα συμπληρωθούν /τροποποιηθούν /βελτιστοποιηθούν με τις προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων, που θα κατατεθούν, θα συζητηθούν, θα εκτιμηθούν και τυχόν θα προκριθούν στη συνέχεια.
ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ «Β.Α. ΠΥΛΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ» [ΠΙΝΑΚΑΣ 3]
► ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ & ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ
1 ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗ >>> ΓΡΑΜΜΕΝΗ (από βελτίωση βατότητας έως ασφαλτόστρωση 26ης Ε.Ο.)
1A Ελατόβρυση - Καλλονή - Κριάτσι (8,3+6,4 = 14,7 Km)
1Β Ελατόβρυση - Ι.Μ. Αγ. Ιωάννη προς Γραμμένη (8,3+4,6+3,0+9,7 = 25,6 Km)
1Γ Ελατόβρυση - Ι.Μ. Αγ. Ιωάννη προς Αρτοτίνα (8,3+4,6+3,0+10,4 = 26,3 Km)
1Δ Ελατόβρυση - Καλλονή - Κυδωνιά - Λεύκα (8,3+4,6+3,2+4,9 =21,0 Km)
2 ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗ >>> ΛΑΛΚΑ - ΔΕΝΔΡΟΧΩΡΙ - ΛΙΒΑΔΑΚΙ (βελτίωση δασικών διαδρομών)
2A Ελατόβρυση - Λάλκα (4,5 Km)
2Β Ελατόβρυση - Δενδροχώρι προς Κλεπά (7,7+6,3 = 14,0 Km)
2Γ Ελατόβρυση - Δενδροχώρι - Λιβαδάκι (7,7+5,7 = 13,4 Km)
3 ΚΛΕΠΑ >>> ΛΕΥΚΑ - ΓΡΑΜΜΕΝΗ (από βελτίωση βατότητας έως ασφαλτόστρωση)
Κλεπά - Λιβαδάκι - Μανδρινή - προς Λεύκα (18,3 Km)
► ΙΔΡΥΣΗ ΝΕΩΝ ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ & ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΗΔΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΑ
4 ΚΡΥΟΝΕΡΙΑ >>> ΚΛΕΠΑ - ΕΛΑΤΟΒΡΥΣΗ (ιστορικά μονοπάτια)
4A Κρυονέρια - Κλεπά (2,6+0,6+3,2 = 6,4 Km)
4Β Λάλκα - Κλεπά (1,4+0,6+3,2 = 5,2 Km)
4Γ Ελατόβρυση - Κλεπά (2,7+3,2 = 5,9 Km)
► ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΔΙΑΒΑΣΕΩΝ (ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΩΝ & ΙΔΡΥΣΗ ΝΕΩΝ)
ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ ( & ΜΝΗΜΕΙΑ )
3 ποταμού Ευήνου (πετρογέφυρο, εποχικές διαβάσεις)
2 παραποτάμων Ευήνου (νέα γέφυρα 26ης Ε.Ο., εποχική διάβαση ή τεχνικό έργο [;])
7 χειμάρρων (γέφυρα Inglis, εποχικές διαβάσεις, τεχνικά έργα)
► ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΡΓΩΝ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ (για την υποβολή προτάσεων υποδομών βιωσιμότητας)
4 ΤΕΡΜΑΤΙΚΟΙ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ : Ελατόβρυση, Κρυονέρια, Κλεπά, Γραμμένη Οξυά
8 ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ : Καλλονή, Κυδωνιά, Λεύκα, Μανδρινή, Λιβαδάκι, Δενδροχώρι, Λάλκα, Γρηγόρι
ΤΕΡΜΑΤΙΚΟΣ ΦΩΚΙΔΑΣ : Κριάτσι