ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ

Πλωτοί Φωτοβολταϊκοί Σταθμοί και Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών

Η εγκατάσταση πλωτών Φωτοβολταϊκών σταθμών και περισσότερων ιχθυοκαλλιεργειών στον
Ευβοϊκό κόλπο πιθανόν να είναι αρκούντως επιβλαβείς για τους ζωντανούς οργανισμούς, τα
θαλάσσια οικοσυστήματα και στα ενδιαιτήματα των υδρόβιων οργανισμών τόσο στο βυθό
όσο και στην παρόχθια ζώνη, οδηγώντας στην απώλεια της βιοποικιλότητας, θέτοντας σε
κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, εμποδίζοντας τις θαλάσσιες δραστηριότητες όπως αλιεία,
τουρισμό και αναψυχή καθώς και άλλες θεμιτές χρήσεις της θάλασσας, υποβαθμίζοντας
ποιοτικά τη χρήση του θαλάσσιου νερού και αμαυρώνοντας τα θέλγητρά του ή, γενικότερα,
υποβαθμίζοντας την αειφόρο χρήση των θαλάσσιων αγαθών και υπηρεσιών.

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας που εντοπίζονται σε όλο το μήκος του Ευβοϊκού κόλπου αποτελούν
προστατευόμενο οικότοπο στην ΕΕ μέσω μιας σειράς συμβάσεων, οδηγιών και κανονισμών,
σε επίπεδο εθνικό και Ευρωπαϊκό, ενώ οι βασικοί οικολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν
την κατανομή των λιβαδιών είναι η διαθεσιμότητα του φωτός και οι υδροδυναμικές συνθήκες.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», τα υποθαλάσσια λιβάδια
που σχηματίζει η Ποσειδωνία, συγκαταλέγονται στα πλέον παραγωγικά θαλάσσια
οικοσυστήματα της Μεσογείου. Φιλοξενούν περισσότερα από 1300 είδη πανίδας και
χλωρίδας, απορροφούν έως και 35 φορές περισσότερο άνθρακα από τα τροπικά δάση,
ελευθερώνουν πολύτιμο οξυγόνο, έχουν δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων
μικροπλαστικών ινών και θραυσμάτων, λειτουργούν ως “φυσικός φράχτης”, αποτρέποντας τη
διάβρωση των παραλιών, ενώ σε αυτά οφείλεται και η καθαρότητα των θαλασσών μας.

Αυτά τα πολύτιμα οικοσυστήματα βρίσκονται υπό συνεχή απειλή. Η ανθρώπινη
δραστηριότητα των τελευταίων 50 ετών ευθύνεται για τη μείωση της έκτασης των λιβαδιών
Ποσειδωνίας στη Μεσόγειο σε ποσοστό που ξεπερνάει το 34%. Η ανεξέλεγκτη αγκυροβολιά,
οι καταστροφικές πρακτικές αλιείας, η εντατική ιχθυοκαλλιέργεια κοντά σε λιβάδια
Ποσειδωνίας και στο μέλλον οι πλωτοί φωτοβολταϊκοί σταθμοί, αποτελούν κάποιους από
τους βασικότερους παράγοντες επιβάρυνσης. Η καταστροφή ενός λιβαδιού Ποσειδωνίας
συνεπάγεται τον αφανισμό ενός ολόκληρου οικοσυστήματος, αλλά και την εκ νέου
απελευθέρωση όλης της ποσότητας αποθηκευμένου “μπλε άνθρακα”. Για να ανακάμψει ένα
κατεστραμμένο λιβάδι απαιτείται χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 100 ετών.

Ο ρόλος των λιβαδιών Ποσειδωνίας στα θαλάσσια παράκτια περιβάλλοντα συχνά συγκρίνεται
ορθώς, με τη σημαντικότητα ενός δάσους των χερσαίων οικοσυστημάτων καθώς αποτελούν
τη βάση του πλούτου των παράκτιων υδάτων στη Μεσόγειο Θάλασσα. Με την παραγωγή
τεράστιων ποσοτήτων φυτικής βιομάζας, τα λιβάδια αποτελούν τη βάση πολλών τροφικών
πλεγμάτων (McRoy & McMillan, 1977).

Όσον αφορά στους πλωτούς Φωτοβολταϊκούς σταθμούς, σημαντικότερη επίπτωση στο
περιβάλλον είναι η σκίαση του νερού η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη μεταβολή της
θερμοκρασίας μέσα στη στήλη του νερού. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει τη συγκέντρωση
του φυτοπλαγκτόν, επειδή δεν υπάρχει ηλιοφάνεια. Η διεργασία αυτή οδηγεί σε διατάραξη του
οικοσυστήματος, αλλάζει η αλυσίδα από κάτω προς τα επάνω: οι μειωμένες συγκεντρώσεις
πλαγκτόν έχουν επίδραση σε όσα ζώα τρέφονται με αυτό και επιπλέον, λόγω της σκίασης,
όσοι οργανισμοί φωτοσυνθέτουν δεν θα επιβιώσουν».

Μια δεύτερη επίδραση αφορά τον κυματισμό. Ο κυματισμός είναι ένα από τα πιο σημαντικά
φαινόμενα στις θάλασσες, γιατί μέσω αυτού αναμειγνύονται οι υδάτινες μάζες, τα ανώτερα
στρώματα νερού θα κατέβουν στα βαθύτερα και το ανάποδο. Η διαδικασία αυτή οξυγονώνει
τα κατώτερα στρώματα του νερού. Όταν καλύψουμε την επιφάνεια, περιορίζουμε τον
κυματισμό, άρα προκαλείται μείωση της ανάμειξης των υδάτων.
Θα πρέπει πριν αδειοδοτηθεί κάποιο πλωτό φωτοβολταϊκό να εκπονούνται μελέτες της
κυκλοφορίας του νερού, της οξυγόνωσης και της οικολογικής του ποιότητας.

Όσον αφορά τις επιπτώσεις από την εγκατάσταση περισσότερων υδατοκαλλιεργιών στον
Ευβοϊκό κόλπο, γνωρίζουμε πως αποτέλεσμα της συνεχούς λειτουργίας των μονάδων
υδατοκαλλιέργειας σε κλειστούς κόλπους, είναι οι περιοχές γύρω από τις μονάδες αυτές να
θεωρούνται νεκρά τοπία. Η έντονη επιβάρυνση που έχει προκληθεί στα παράκτια
οικοσυστήματα, επιφέρει πολυάριθμες, δυσμενείς συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες
όπως, πρωτίστως, η σημαντική υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και της
αλιείας, αλλά και της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Εκτιμάται ότι οι μονάδες παράγουν κάθε μέρα πολλούς τόνους οργανικών αποβλήτων, με
άμεση υποβάθμιση της ποιότητας των νερών. Στα υγρά απόβλητα μπορεί, μεταξύ άλλων, να
περιλαμβάνονται και χημικές/φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται συχνά σε
ιχθυοκαλλιεργητικές μονάδες. Η εκθετική αύξηση της υδατοκαλλιεργητικής παραγωγής στη
Μεσόγειο θάλασσα τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει προκαλέσει διάφορα περιβαλλοντικά
προβλήματα, τα οποία είναι λιγότερα εμφανή στο νερό και περισσότερο στο ίζημα που
βρίσκεται κοντά στα κλουβιά, όπως είναι η οργανική ύλη, η συσσώρευση αζώτου και
φωσφόρου καθώς και η υποβάθμιση της θαλάσσιας χλωρίδας».

Τόσο με την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών, όσο και υδατοκαλλιεργιών θα
επέλθει αλλαγή στην αισθητική του τοπίου της περιοχής του Ευβοϊκού κόλπου η οποία θα
αποτελέσει ταφόπλακα για την Εύβοια με καταστροφικές για το περιβάλλον και τον άνθρωπο
συνέπειες.

Σύμφωνα λοιπόν με την Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική της ΕΕ (2008/56/ΕΚ),
στόχος είναι η στήριξη της αειφόρου ανάπτυξης των θαλασσών και των ωκεανών και η
συμβολή στη λήψη συντονισμένων, συνεκτικών και διατυπωμένων με ακρίβεια όσον αφορά
τις τομεακές πολιτικές της Ένωσης με επίπτωση στους ωκεανούς, στις θάλασσες, στα νησιά,
στις παράκτιες και στις εξωκεντρικές περιοχές και στους θαλάσσιους τομείς, μεταξύ άλλων και
μέσω στρατηγικών για τις θαλάσσιες λεκάνες ή μακροπεριφερειακών στρατηγικών, με
παράλληλη καλή περιβαλλοντική κατάσταση όπως ορίζεται στην οδηγία 2008/56/ΕΚ.

Η αρχή της προφύλαξης είναι μια προσέγγιση στη διαχείριση κινδύνων, όπου, εάν είναι
δυνατό μια δεδομένη πολιτική ή δράση να προκαλέσει βλάβη στο κοινό ή στο περιβάλλον και
εάν δεν υπάρχει ακόμη επιστημονική συμφωνία για το θέμα, η εν λόγω πολιτική ή δράση θα
πρέπει να μην πραγματοποιηθεί. Ωστόσο, η πολιτική ή η δράση μπορεί να επανεξεταστεί
όταν γίνουν διαθέσιμες περισσότερες επιστημονικές πληροφορίες. Η αρχή ορίζεται στο
άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Το συμπέρασμα όλων των ανωτέρω είναι πως η υψηλή και ταχέως αυξανόμενη ζήτηση για
θαλάσσιο χώρο για διάφορους σκοπούς, όπως εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από
ανανεώσιμες πηγές, αναζήτηση και εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου,
δραστηριότητες θαλασσίων μεταφορών και αλιείας, διατήρηση των οικοσυστημάτων και της
βιοποικιλότητας, εξόρυξη πρώτων υλών, τουρισμός, εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας και
υποθαλάσσια πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και οι πολλαπλές πιέσεις επί των παράκτιων
πόρων, απαιτούν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση προγραμματισμού και διαχείρισης. (ΟΔΗΓΙΑ
2014/89/ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 23ης Ιουλίου 2014
περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό).

Το θαλάσσιο περιβάλλον του Ευβοϊκού κόλπου αποτελεί πολύτιμη κληρονομιά που πρέπει να
προστατεύεται, να διαφυλάσσεται και εφόσον είναι εφικτό, να αποκαθίσταται, με απώτερο
σκοπό τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της λειτουργίας των οικοσυστημάτων. Γι’αυτό
χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη προστασία και αειφόρο διαχείριση του ευρύτερου θαλασσίου
περιβάλλοντος, ώστε και οι μελλοντικές γενεές να έχουν τη δυνατότητα να ωφελούνται απο
αυτόν.