ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΙΘΑΚΗΣ

Σχετικά με την 1η φάση του ΤΠΣ Δήμου Ιθάκης

Οι τρεις SWOT αναλύσεις φαίνεται να βασίζονται σε γενικευμένα θεωρητικά σχήματα και τυποποιημένες προσεγγίσεις στρατηγικού σχεδιασμού, χωρίς σαφή σύνδεση με πρωτογενή δεδομένα που να αποτυπώνουν αξιόπιστα την υφιστάμενη κατάσταση του νησιού. Δεν προκύπτει από τη μελέτη ένα σαφές μεθοδολογικό υπόβαθρο για τον τρόπο με τον οποίο συλλέχθηκαν και αξιολογήθηκαν τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν ως βάση των SWOT.

Δεν αποτυπώνεται με την αναγκαία πληρότητα το δημογραφικό πρόβλημα της Ιθάκης, η έντονη γήρανση του πληθυσμού, η εποχικότητα της οικονομικής δραστηριότητας και η εξάρτηση από την τριμηνιαία τουριστική κινητικότητα. Παράγοντες αυτού του είδους αποτελούν καθοριστικά μεγέθη για οποιονδήποτε στρατηγικό σχεδιασμό και η απουσία τους δημιουργεί ασυνέχειες μεταξύ της ανάλυσης και της πραγματικότητας.
Επιπλέον, στην ανάλυση γίνεται λόγος για διάφορα θέματα όπως: δυνατότητες πρωτογενούς ανάπτυξης, για «γαστρονομικές ιδιαιτερότητες», δημιουργία «πάρκου πόλης», τον κόλπο της Ιθάκης ως πόλο θαλάσσιου αθλητισμού, θεματικό δίκτυο φάρων κ.ά. Όλα αυτά προβάλλονται χωρίς να τεκμηριώνεται η πραγματική τους βάση, η σκοπιμότητα ή η βιωσιμότητά τους σε ένα νησί με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τις υποδομές και τον πληθυσμό. Οι δείκτες δε που χρησιμοποιούνται είτε αναλύονται επιδερμικά και χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τις τοπικές συνθήκες αλλά και την παραγωγή των εναλλακτικών σεναρίων ή η χρήση συγκεκριμένων δεικτών δεν έχει καμία λειτουργική αξία. Η απουσία αξιόπιστης αναλυτικής περιγραφής της τρέχουσας κατάστασης μειώνει την ικανότητα των προτεινόμενων αναπτυξιακών κατευθύνσεων.

Στη μελέτη δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη κρίσιμα εκκρεμή ζητήματα, τα οποία επηρεάζουν άμεσα τον χωρικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό, όπως:

-η πλημμελής αποτύπωση στοιχείων στο κτηματολόγιο (ιδιοκτησιακό, κοινόχρηστοι δρόμοι κλπ θέματα ουσιαστικά για τις δυνατότητες δόμησης),

-η εκκρεμότητα των δασικών χαρτών,

-η προώθηση μεγάλων επενδύσεων με πιθανές κοινωνικές και χωροταξικές επιπτώσεις,

-η εν εξελίξει μελέτη για το σχέδιο πόλης, τα ζητούμενα της οποίας δεν είναι γνωστά.
Η μη συνεκτίμηση των ανωτέρω καθιστά τον σχεδιασμό ανεπαρκώς τεκμηριωμένο και ως προς τη χρονική συγκυρία.

Δεν παρουσιάζεται ολοκληρωμένη ανάλυση των βασικών υποδομών του νησιού, μόνο γενικές αναφορές (υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές, στελέχωση υπηρεσιών), παρότι αποτελούν προϋποθέσεις για οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική. Η απουσία ανθρώπινου δυναμικού σε κρίσιμους τομείς δεν αποτυπώνεται ούτε αξιολογείται.

Η μελέτη παρουσιάζει εξίσου χωρική ασυνέχεια και ως προς τις προτεινόμενες περιοχές ανάπτυξης του νησιού, για παράδειγμα δεν παρέχεται τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για τον αποκλεισμό των νοτιοδυτικών και νοτιοανατολικών περιοχών από τις ΠΕΧ, γεγονός που δημιουργεί κενό ως προς την πληρότητα και την ισόρροπη εξέταση του συνόλου της επικράτειας του νησιού.

Τέλος, τίθεται το ερώτημα:
Με δεδομένη την ελλιπή και μεταβαλλόμενη βάση δεδομένων (κτηματολόγιο, δασικοί χάρτες, επενδυτικά σχέδια, εκκρεμότητες χωροταξικού σχεδιασμού), ποιά είναι τη σκοπιμότητα εκπόνησης της μελέτης στο παρόν στάδιο, καθώς και ως προς το κατά πόσο αυτή μπορεί να αποτελέσει ασφαλές εργαλείο σχεδιασμού. Σε κάθε περίπτωση, το κεντρικό ζητούμενο πρέπει να είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του μόνιμου κατοίκου και πάνω σε αυτό να "χτιστεί" μια υποστηρικτική αναπτυξιακή πολιτική. Οτιδήποτε άλλο, όσο «αναπτυξιακό» κι αν παρουσιάζεται, κινδυνεύει να μείνει κενό γράμμα όταν δεν λαμβάνει υπόψη την κοινωνική, παραγωγική και δημογραφική πραγματικότητα του νησιού.