Συμφωνώ με τον Κύριο Ρίζο ότι πλέον κατάλληλο είναι το τρίτο σενάριο της ήπιας, βιώσιμης ανάπτυξης.
Είναι σαφές ότι πρέπει να υπάρχει τουρισμός, αλλά ήπιος. Δεν πρέπει να αλλοιωθούν τα βασικά χαρακτηριστικά των οικισμών, ούτε να ανατραπεί το πραγματικά μοναδικό τοπίο τους και η ιστορική τους φυσιογνωμία. Από την άλλη πλευρά δεν πρέπει να φθάσουμε στο άλλο άκρο, δηλαδή να μην υπάρχει καθόλου τουριστική ή άλλη δραστηριότητα, διότι τότε τα χωριά θα πεθάνουν και θα μείνουν μόνο τα σπίτια.
Η μέση οδός είναι η καλλίτερη.
Σε ό,τι αφορά τα όρια των οικισμών, αυτά θα πρέπει να προσδιορίζονται με γνώμονα την πληρέστερη προστασία και τη διάσωση της φυσιογνωμίας τους ως συμπαγών οικισμών. Θα πρέπει να αποφευχθούν οι υπερβολές προς όλες τις κατευθύνσεις. Από τη μια πλευρά, δεν πρέπει να τεθούν όρια που θα εντάξουν μέσα στον οικισμό μεγάλες χορτολιβαδικές ή εκτάσεις (διότι δασικές δεν μπορούν ούτως ή άλλως να μπούν). Από την άλλη όμως πλευρά, δεν πρέπει το όριο των προϋφιστάμενων του 1923 οικισμών του Ζαγορίου να ταυτισθεί με το συνεκτικό τμήμα των οικισμών που είχε θέσει ο Νομάρχης με διακεκομμένη γραμμή. Το συνεκτικό τμήμα δεν ταυτίζεται με το όριο του οικισμού προ του 1923. Με απλά λόγια, όριο των οικισμών δεν πρέπει να είναι το τελευταίο σπίτι που υπήρχε περιμετρικά το μακρινό 1923. Το όριο των οικισμών θα πρέπει να περιλαμβάνει περιμετρικά των τελευταίων σπιτιών και τον αναγκαίο ζωτικό χώρο (πχ μια ζώνη 50 έως 100 μέτρων), που είναι η φυσική συνέχεια του οικισμού και από τη φύση της προορίζεται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες λειτουργικώς συνδεδεμένες με τις δράσεις του οικισμού. Τούτο δεν είναι επέκταση, όπως εσφαλμένα την ονομάζει ο κ Ρίζος. Είναι η ανεύρεση του αληθούς ορίου του προ του 1923 οικισμού, που δεν περιλαμβάνει μόνο σπίτια και ‘’ντουβάρια’’, αλλά και την αναγκαία για τον οικισμό γή. Ας ακολουθηθεί το παράδειγμα του Παπίγκου και τα όρια των εκεί αναφερομένων δύο οικισμών (Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο), όπως τα θέσπισε το Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να προστατεύσει τη φυσιογνωμία των οικισμών ως ιστορικό τόπο. Το Υπουργείο θεώρησε ότι περιλαμβάνονται στα όρια των οικισμών, τόσο το συνεκτικό τους τμήμα, όσο και ο μικρός περιμετρικός και αναγκαίος για τον οικισμό ζωτικός χώρος (ΦΕΚ 952Δ/2023). Το παράδειγμα αυτό πρέπει να ακολουθηθεί παντού.
Τέλος, γνώμονας του σχεδιασμού πρέπει να είναι η αύξηση των μονίμων κατοίκων με την ανάπτυξη, πέραν του ήπιο τουρισμού, και άλλων βιώσιμων δραστηριοτήτων, που θα είναι πόλος έλξης για τους νέους, αλλά και τους μεγαλύτερους.