ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

ΚΥΘΗΡΑΪΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Το Κυθηραΐκό Ίδρυμα Πολιτισμού & Ανάπτυξης (ΚΙΠΑ), που ιδρύθηκε το 2006 από τον διακεκριμένο Κυθήριο Συνταγματολόγο, κ. Γεώργιο Ι. Κασιμάτη, έχει στόχο να γίνουν τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα, «από άκρη σε άκρη, ένα δημιουργικό εργαστήρι για τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών μας», με μια σειρά από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, πολιτιστικές εκδηλώσεις, επιστημονικά συνέδρια, ευρωπαϊκά προγράμματα και έργα αποκατάστασης.

Το εμβληματικό πρόγραμμα του ΚΙΠΑ είναι τα πολυβραβευμένα ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΥΘΗΡΩΝ (KYTHERA TRAILS), ένα ολοκληρωμένο δίκτυο 11 θεματικών διαδρομών συνολικού μήκους 100χλμ. που εμπλουτίζεται, μεταξύ των άλλων, με διαδρομές μικροφραγμάτων, όπως του Καραβά, η αποκατάσταση των οποίων έχει δημιουργήσει ένα πολύτιμο υδάτινο τοπικό οικοσύστημα. Το πρόγραμμα της διάνοιξης, συντήρησης και ανάδειξης των μονοπατιών των Κυθήρων έχει γίνει αναπτυξιακό εφαλτήριο ενός βιωματικού εναλλακτικού τουρισμού του νησιού. Στην ίδια κατεύθυνση θεματικού τουρισμού στοχεύουμε και με την πρόσφατη διάνοιξη και ανάδειξη ποδηλατοδρόμων ορεινής ποδηλασίας στα Κύθηρα.

Τα τελευταία χρόνια, παράλληλα, το ΚΙΠΑ επικεντρώνεται σε αγροτικά προγράμματα, όπως είναι:
* TERRA KYTHERIA - ΒΙΩΣΙΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ, (σε συνεργασία με το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο), με σκοπό την ενίσχυση των τοπικών ελαιοπαραγωγών και την ανάδειξη του Κυθηραικού ελαιολάδου . Στηρίζεται σε ένα σύστημα καλλιέργειας και πιστοποίησης, το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις τοπικές μεθόδους και διατηρεί τη βιοποικιλότητα και τα παραδοσιακά αγροτικά τοπία του νησιού.
* FUTURAL , ένα πιλοτικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, (σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Lisbon Council), που βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης μιας Πλατφόρμας Διαδικτυακής Εκπαίδευσης, όπου θα παραδοθούν δωρεάν μαθήματα μελισσοκομίας, καλλιέργειας αρωματικών φυτών και παραγωγής ελαιόλαδου, με στόχο να ενισχυθούν οι ψηφιακές δεξιότητες στην αγροτική παραγωγή και να προωθηθεί η καινοτομία με τη χρήση έξυπνων εφαρμογών. Προσαρμοσμένα στις ανάγκες των κατοίκων, τα μαθήματα θα είναι προσβάσιμα σε όλους, ανεξάρτητα από το επίπεδο γνώσεων, και με απώτερο σκοπό να εμπνεύσουμε τους νέους να παραμείνουν στο νησί για να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα.

Επίσης, το ΚΙΠΑ έχει καταθέσει πρόταση για τον εμπλουτισμό του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, για την περίοδο 2024, με Στοιχείο Άυλης τη Μελισσοκομική Παράδοση Κυθήρων και βρίσκεται σε αναμονή της σχετικής γνωμοδότησης. Στόχος μας είναι η Μελισσοκομική Παράδοση των Κυθήρων, μια παράδοση αιώνων που είναι μέρος της ταυτότητας όλου του νησιού, να αναγνωρισθεί και να διαφυλαχτεί, με επόμενα στάδια τη δημιουργία μελισσοκομικών πάρκων και τις δράσεις μελισσοτουρισμού.

Στα άμεσα σχέδια του ΚΙΠΑ είναι δράσεις ανακύκλωσης πλαστικών με την ενεργή συμμετοχή μαθητών των Κυθήρων για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών του νησιού, απέναντι στην ανακύκλωση και τη βιωσιμότητα.
Τέλος, είμαστε στις απαρχές σχεδιασμού στρατηγικής για τη δημιουργία ενός νέου εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος με θέμα την παρατήρηση πουλιών.

Με γνώμονα όλα τα παραπάνω, το ΚΙΠΑ, από την ίδρυση του μέχρι σήμερα, συνηγορεί για μια βιώσιμη ανάπτυξη, με προοπτικές αειφορίας στο βαθύ μέλλον, η οποία θα βασίζεται αποκλειστικά στην ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος των Κυθήρων και Αντικυθήρων. Μετά από επεξεργασία των εναλλακτικών σεναρίων που παρουσιάστηκαν στα πλαίσια του τοπικού χωροταξικού των νησιών μας, με χαρά διαπιστώνουμε ότι το σενάριο #2 της ήπιας παρέμβασης, καταγράφει και προτείνει πολλά σημεία που συναποτελούν τρέχουσες δράσεις και μελλοντικές προθέσεις μας, και συνεπώς είναι το σενάριο που υποστηρίζουμε ως το πλησιέστερο στο καταστατικό μας που διέπει τη λειτουργία του ιδρύματός μας.

Συγκεκριμένα θα θέλαμε να σταθούμε στα εξής 4 σημεία του εναλλακτικού σεναρίου #2, ήπιας παρέμβασης:
1. «…εποχικότητα του τουρισμού….»: θεωρούμε ανεπίτρεπτη τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού ως την μοναδική διέξοδο εργασίας των νέων μας και την μοναδική οικονομική ανάπτυξη των κατοίκων του νησιού μας. Η πρόσφατη εμπειρία της εποχή του κορωνοϊού απέδειξε το ρίσκο της επένδυσης σε μια τέτοια μονοκαλλιέργεια . Όλες μας οι δράσεις διέπονται από αυτήν την πεποίθηση και συνεπώς υπερθεματίζουμε την απόρριψη της εποχικότητας του συμβατικού τουρισμού και την ενίσχυση, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, ενός βιωματικού και θεματικού τουρισμού που να συνδυάζεται άρρηκτα με τον πολιτισμό, τη φύση και τον πρωτογενή τομέα παραγωγής.
2. Σχετικά με τα «έντονα φαινόμενα λειψυδρίας, ….κατασκευή μικρό φραγμάτων για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, δημιουργία 2 λιμνοδεξαμενών ….», υπερθεματίζουμε την αναγκαιότητα αποκατάστασης των παραδοσιακών μικρο-φραγμάτων, με παράδειγμα πιλότο τα μικρο-φράγματα του Καραβά. Επίσης να προσθέσουμε ότι στα πλαίσια της μελέτης ήπιας και μη παρεμβατικής συλλογής νερού, είναι πολύ σημαντική η κατοχύρωση χρήσης και διαχείρισης των παραδοσιακών στερνών που υπάρχουν διάσπαρτες στο νησί, τόσο σε ιδιωτικά όσο σε εγκαταλειμμένα εδάφη, ως σημαντικοί συλλέκτες του βρόχινου νερού.
3. Αναφορικά με την «δημιουργία φωτοβολταϊκών σταθμών και πάρκων», ευελπιστούμε ότι η ενεργοποίηση της λειτουργίας ενεργειακής κοινότητας θα είναι το σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ενεργειακής διαχείρισης των αναγκών του τόπου μας.
4. «Καθορισμός ζώνης για την ανάδειξη και ανάπτυξη της μελισσοκομίας και στις δύο Δ.Ε»: εδώ να προσθέσουμε ότι, στα πλαίσια των ανάλογων δράσεων μας, και σε συνεργασία με τον Δήμο και την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας, πρέπει να γίνει σχετική πρόβλεψη μελισσοκομικών πάρκων (κάτι που γίνεται πιο συγκεκριμένο στο προτεινόμενο σενάριο #3), η οποία να περιλαμβάνει ιδιαίτερη μνεία, φροντίδα και στήριξη στη τοπική μελισσοκομία δεδομένων των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο κλάδος λόγω της αλλαγής των κλιματικών συνθηκών.

Τέλος, να επισημάνουμε ότι το τοπίο είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο τόσο από το ελληνικό Σύνταγμα όσο και από τις ευρωπαϊκές συμφωνίες (Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου ή Σύμβαση της Φλωρεντίας). Το κυθηραϊκό τοπίο, και η ερμηνεία της αρχιτεκτονικής του με τις αναβαθμίδες, το ιδιαίτερο μωσαϊκό, την ακτογραμμή και τον ελεύθερο ορίζοντα, με οικιστική χαμηλή δόμηση να περιορίζεται στους ευδιάκριτους οικισμούς, είναι πολιτιστική κληρονομιά την Κυθήρων και χρειάζεται μέριμνα για τη σωστή διαχείρηση και προστασία της ταυτότητας, αναγνωρισιμότητας και διαφορετικότητας του στο σύνολο του νησιωτικού Ελλαδικού αλλά και του Ευρωπαϊκού χώρου. Θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή στους μελετητές να αναγνωρίσουν την μοναδικότητα και σπουδαιότητα του στην διαδικασία σχεδίασης του τοπικού χωροταξικού και να αξιολογήσουν την ανάλογη μέριμνα που αξίζει να αποδοθεί.

Το ΚΙΠΑ θα παρακολουθεί από κοντά την εξέλιξη της διαδικασίας και θα βρίσκεται στη διάθεσή σας, προκειμένου να συμβάλλει με ιδέες και προτάσεις στην διαμόρφωση της τελικής πρότασης για την αειφορία των νησιών μας και των κατοίκων τους στο μέλλον.