ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ

Απόστολος Ν Πανταζής

Σχόλιο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Ν ΠΑΝΤΑΖΗΣ

ΣΧΟΛΙΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ(Δ.Ε. ΑΛΥΖΙΑΣ, ΑΣΤΑΚΟΥ, ΦΥΤΕΙΩΝ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ Υ.ΠΕ.Ν.

Αντικείμενο του σχολιασμού - προτάσεων είναι η πενθήμερη ανάρτηση στην πλατφόρμα του Υ.ΠΕ.Ν. του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) του Δήμου Ξηρομέρου (Δ.Ε. Αστακού, Αλυζίας, Φυτειών) για σχολιασμό. Η μελέτη του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) Δήμου ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ (Δ.Ε. ΑΛΥΖΙΑΣ, ΑΣΤΑΚΟΥ, ΦΥΤΕΙΩΝ) καθώς και τα εναλλακτικά σενάρια που προτείνονται, αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για τις μελλοντικές γενιές. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση των ανωτέρω Δημοτικών Ενοτήτων θα είναι το αναπτυξιακό μοντέλο του Δήμου Ξηρομέρου το οποίο θα μας δώσει τις συνθήκες για την οικονομική, κοινωνική άνθιση του τόπου μας.

Απόστολος Ν. Πανταζής.                                            Ανεξάρτητος Δημοτικός Σύμβουλος                                    Δήμου Ξηρομέρου.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ

Την Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου, 2025, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Δημαρχείου Ξηρομέρου στον Αστακό, πραγματοποιήθηκε από τους αναδόχους μελετητές δημόσια παρουσίαση των εναλλακτικών σεναρίων χωρικής ανάπτυξης της υπό εκπόνηση μελέτης: «Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Ξηρομέρου (ΔΕ Αστακού, Αλυζίας, Φυτειών)».

Σύμφωνα με τους ανάδοχους μελετητές, τα τρία εναλλακτικά σενάρια, δομούνται με γνώμονα την διαμόρφωση ενός βιώσιμου, αποτελεσματικού και παράλληλα κοινωνικά αποδεκτού μοντέλου ανάπτυξης για την περιοχή μελέτης, λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τις κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού, όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως αυτά περιγράφηκαν αναλυτικά στα Κεφάλαια Α1‐Α8 της 1ης ενότητας του παρόντος Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου και αξιολογήθηκαν στο Κεφάλαιο Α9 (υφιστάμενες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και προοπτικές, οικιστική ανάπτυξη, επιχειρηματική δραστηριότητα, υποδομές, φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον κ.λπ.).

Τα σενάρια που έχουν επιλεγεί είναι 1) το Μηδενικό Σενάριο (τάσεων), 2) το Ήπιο Σενάριο Βιώσιμης Ισόρροπης Ανάπτυξης και 3) το Παρεμβατικό Σενάριο Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Γεωργικής Γης.

Στην παρούσα εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.) Δήμου Ξηρομέρου, πρώτο σενάριο είναι, το Μηδενικό Σενάριο (τάσεων) το οποίο, δομείται βάσει της υφιστάμενης αναπτυξιακής πορείας του Δήμου Ξηρομέρου, λαμβάνοντας υπόψιν μελέτες που έχουν εκπονηθεί η βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης (π.χ. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη 5β, αναβάθμιση λιμένων Αστακού και Μύτικα κ.α.) και έργα που υλοποιούνται ή έχουν δρομολογηθεί, βάσει του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου και των ΟΧΕ για ΒΑΑ (αναπλάσεις οικιστικών περιοχών, Δημιουργία Μουσείου Βελανιδιάς κ.α.). Δεν προτείνονται νέες παρεμβάσεις στο πλαίσιο του Τ.Π.Σ. .
Δεύτερο σενάριο είναι το Ήπιο Σενάριο Βιώσιμης Ισόρροπης Ανάπτυξης το οποίο, ενσωματώνει ένα ολιστικό μοντέλο αντιμετώπισης των προβλημάτων, που εντοπίζονται στην υφιστάμενη κατάσταση του Δήμου Ξηρομέρου, το οποίο στηρίζεται στην ισόρροπη συμμετοχή όλων των τομέων παραγωγής. Σε αυτό το σενάριο αναδεικνύεται ο γεωργικός χαρακτήρας της περιοχής, αλλά ταυτόχρονα γίνονται εκτεταμένες παρεμβάσεις, με σκοπό την προώθηση ενός περισσότερο πολυδιάστατου και ολοκληρωμένου τρόπου ανάπτυξης, στον οποίο να συμμετέχει ενεργά ο δευτερογενής τομέας και να αξιοποιείται ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της περιοχής.

Τρίτο σενάριο είναι το Παρεμβατικό Σενάριο Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Γεωργικής Γης το οποίο, αποτελεί μια πρόταση που χαρακτηρίζεται κυρίως από την αυξημένη προστασία σε τομείς που θεωρούνται κρίσιμοι για τη βιωσιμότητα της περιοχής εξέτασης, όπως είναι η γεωργική παραγωγή, το φυσικό περιβάλλον και το τοπίο. Η προσέγγιση αυτή απορρέει από τους κινδύνους υποβάθμισης των φυσικών πόρων, που έχουν εντοπιστεί, όπως είναι η υπερσυγκέντρωση εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Τα παραπάνω σενάρια αξιολογήθηκαν βάσει δεικτών που καθορίστηκαν από τους ανάδοχους μελετητές, και σύμφωνα με αυτούς επιλέχθηκε το Σενάριο 2: Ήπιο Σενάριο Βιώσιμης Ισόρροπης Ανάπτυξης. Για την επιλογή του δεύτερου σεναρίου βασική αξιολογική μονάδα ήταν, η πιο ήπια και ρεαλιστική προσέγγιση, για την εξυπηρέτηση των επιλεγμένων στόχων, καθώς και ότι το γεγονός αυτό, αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην αποδοχή από την τοπική κοινωνία, που σύμφωνα με τους μελετητές είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα για να μπορέσει να έχει επιτυχία το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο.

ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ (Δ.Ε. ΑΛΥΖΙΑΣ, ΑΣΤΑΚΟΥ, ΦΥΤΕΙΩΝ)

Σύμφωνα με τα παραπάνω προαναφερθέντα, ορατό είναι ότι η εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.), είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που σκοπό έχει να καταγράψει αλλά και να διορθώσει μία κατάσταση που επικρατεί, σήμερα αλλά και για πολλά χρόνια, με πολλαπλές συγκρούσεις στη χρήση της γης και με θύμα σχεδόν πάντα το περιβάλλον αλλά και τους πολίτες με την υποβάθμιση της περιοχής τους.

Ο χωρικός σχεδιασμός φαντάζει ως ο «μίτος της Αριάδνης» καθώς εκφράζει την τακτοποίηση των χρήσεων της γης στα όρια του Δήμου με προσδοκώμενα οφέλη προς τους δημότες. Βέβαια υπάρχουν και οι απόψεις ότι ο σχεδιασμός αυτός είναι προσχηματικός καθώς υπάρχει η πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα θέτει ως προϋπόθεση πολλές φορές για την χρηματοδότηση των έργων αυτών τα οποία συνδέονται με το χωροταξικό σχεδιασμό. Ο σκεπτικισμός αυτός ενισχύεται και από το γεγονός ότι με την παρουσίαση στο δήμο Ξηρομέρου των προτάσεων των ανάδοχων μελετητών υπάρχει ένα αρκετά στενό χρονικό διάστημα για την υποβολή σχολίων και προτάσεων.

Επίσης η εφαρμογή απαιτεί όχι μόνο το σχεδιασμό αλλά και την υποστήριξη του κράτους για τη γρήγορη εφαρμογή του, πάντα όμως λαμβάνοντας υπ΄ όψιν και την άποψη των τοπικών κοινωνιών, ώστε τα όποια οφέλη για τους δημότες να μην είναι απλές ελπίδες αλλά να αποτελέσουν τον κανόνα για την ισόρροπη ανάπτυξη του δήμου σε θέματα οικολογίας, πολιτισμού, αγροτικής – ζωικής παραγωγής, τουρισμού αλλά και παραγωγικών δραστηριοτήτων.

Να κάνω και μία διαπίστωση ότι σήμερα και με βάση τα δημογραφικά στοιχεία η περιοχή του Δήμου Ξηρομέρου υφίσταται μία έντονη πληθυσμιακή υποβάθμιση με μείωση του πληθυσμού. Η μείωση αυτή έχει ως συνέπεια και την υποβάθμιση όλων των κοινοτήτων του δήμου, κατά την άποψη μου απαραίτητη προϋπόθεση για την εκπόνηση και εφαρμογή των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.) θα πρέπει να είναι με γνώμονα την αντιστροφή αυτής της καταστροφικής παραδοχής.

Τέλος και στις τρεις εναλλακτικές προτάσεις διαπιστώνονται ελλείψεις με την αποτύπωση παραγωγικών δραστηριοτήτων, πολεοδομικού σχεδιασμού σε σχέση με πραγματικά δεδομένα και τον χαρακτηρισμό περιοχών ως αρχαιολογικών χώρων, πρασίνου κλπ.

Με γνώμονα τα παραπάνω παραθέτω τις ακόλουθες προτάσεις μου.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ (Δ.Ε. ΑΛΥΖΙΑΣ, ΑΣΤΑΚΟΥ, ΦΥΤΕΙΩΝ)

Α) ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΑΣΤΑΚΟΥ

Έχω την πεποίθηση, βάσει και του ιστορικού, ότι το νεκροταφείο της πόλης του Αστακού είναι υπερκορεσμένο και θα πρέπει άμεσα να υπάρξουν λύσεις. Παρόλο που στις εναλλακτικές προτάσεις υπάρχει η εγγραφή για τα κοιμητήρια αυτή εμφανίζεται μόνο στο δεύτερο σενάριο «ΗΠΙΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» το οποίο είναι αυτό που τελικά προκρίνεται από τους ανάδοχους μελετητές.

Σύμφωνα με τα συνοδευτικά αρχεία, στο αρχείο με την «Περιγραφή Εναλλακτικών Σεναρίων και Επιλογή Επικρατέστερου» υπάρχουν τα παρακάτω,

Στη σελίδα 27 και 28,

«Κοιμητήρια

• Μεταφορά του υφιστάμενου κοιμητηρίου του Μύτικα σε νέα θέση, λόγω της εγγύτητάς του με το παράκτιο μέτωπο. Επισημαίνεται ότι σε επαφή και πλησίον του οικιστικού υποδοχέα του Μύτικα βρίσκονται εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως ΠΕΧ2: Γεωργική γη και ΠΕΧ3: Περιαστική ζώνη, στις οποίες επιτρέπεται η χωροθέτηση κοιμητηρίου.

• Εφαρμογή εγκεκριμένου κανονισμού λειτουργίας κοιμητηρίων (ΑΔΑ: 66Χ7ΩΚΖ‐Ψ91), με σκοπό την αντιμετώπιση και αποφυγή φαινομένων κορεσμού των υφιστάμενων εγκαταστάσεων (π.χ. Αστακός, Καραϊσκάκης κ.α.). Επισημαίνεται ότι οι εκτάσεις των υφιστάμενων κοιμητηρίων κατά κανόνα υπερεπαρκούν, βάσει σταθεροτύπων (0,5‐1 τ.μ./κάτοικο).»

Και στη σελίδα 24,

«Π.Ε.Χ. 3: Περιαστική Ζώνη

Πρόκειται για ζώνη πέριξ του Μύτικα, ο οποίος αποτελεί σημαντικό οικιστικό υποδοχέα της περιοχής, με ευρεία περιθώρια ανάπτυξης. Βόρεια του οικισμού και μέχρι τη νέα οδό Μύτικα ‐ Αστακού, εντοπίζεται μια πεδινή έκταση περίπου 400 στρ., η οποία σήμερα συγκεντρώνει στο ανατολικό της τμήμα χρήσεις τουριστικού χαρακτήρα και στο δυτικό τμήμα άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, χώρο άθλησης και κοιμητήριο.»

Δεν υπάρχει καμία αναφορά για το νεκροταφείο του Αστακού και την ανάγκη για την μεταφορά ή επέκταση του. Το Δημοτικό Συμβούλιου έχει λάβει απόφαση (AΔΑ ΩΦΡΙΩΚΖ-ΜΧΒ) για την ανάγκη επίλυσης αυτής της δυσλειτουργίας και μάλιστα έχει διαπιστώσει την αναγκαιότητα επέκτασης ή κατασκευής νέου νεκροταφείου στον Αστακό και έχει εγκρίνει την πραγματοποίηση των απαραίτητων ενεργειών στην προσπάθεια είτε επέκτασης είτε ανεύρεσης νέου χώρου κατασκευής και όταν αυτές ευοδωθούν τότε να προβεί στις κατά τον νόμο ενέργειες. Ο νυν δήμαρχος Ξηρομέρου είχε ψηφίσει θετικά με την με την παρατήρηση να κατασκευαστεί νέο νεκροταφείο.

Επίσης υπήρξε και η δωρεά οικοπέδου πλησίον του νεκροταφείου για την επέκτασή του όπως απεικονίζεται στην παρακάτω εικόνα.

Η ενσωμάτωση της παραπάνω πρότασης για το χώρο που θα λειτουργήσει το νέο κοιμητήριο Αστακού ή την τυχόν επέκτασή του θεωρώ ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί από τους ανάδοχους μελετητές.

Β) ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΦΑΓΕΙΑ ΑΣΤΑΚΟΥ

Η δημιουργία δημοτικών σφαγείων στη θέση που έχει επιλεγεί, με βάση και τα Ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα, αποτελούν μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τους κτηνοτρόφους τόσο του Δήμου Ξηρομέρου όσο και άλλων περιοχών. Η λειτουργία τους έχει πολλά πλεονεκτήματα για το δήμο, καθώς κατά την κατασκευή τους δεν υπήρχαν αντιδράσεις ή διαμαρτυρίες από φορείς και κατοίκους.

Θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει στην τοπογραφική αποτύπωση και στα τρία εναλλακτικά η εγκατάσταση των Δημοτικών Σφαγείων που είναι κατασκευασμένα αλλά και πρόταση για τη λειτουργία τους.

Γ) ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΤΑΚΟΥ

Η λειτουργία του βιολογικού Αστακού είναι ένα αγκάθι πολλών ετών για το Δήμο Ξηρομέρου αλλά και για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος. Το Νοέμβριο του 2022, το δημοτικό συμβούλιο έδωσε την έγκριση για τον κανονισμό δικτύου αποχέτευσης με παράλληλη χρηματοδότηση για εργασίες που έγιναν. Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν κατέστει δυνατή η λειτουργία του. Σύμφωνα και με όσα ακούστηκαν στην ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας την 28η Αυγούστου 2025 προτείνω τα παρακάτω.

Γ1) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ, ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΖΩΝΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ

Στην ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας την 28η Αυγούστου 2025 έγινε κατανοείτο σε εμένα ότι μία βασική αιτία για τη μη λειτουργιά του βιολογικού είναι ο κίνδυνος πλημμύρας της περιοχής που είναι εγκατεστημένος. Η περιοχές ζώνης κινδύνου πλημμύρας αποτελούν αντικείμενο και προσδιορίζονται στα εναλλακτικά σενάρια με ειδική σχεδίαση. Δείτε την παρακάτω εικόνα,

Για την περιοχή του βιολογικού δεν υπάρχει η σχετική σχεδίαση και πρόβλεψη η ένταξη της περιοχής στην κατηγορία αυτή θα πρέπει να τύχη ιδιαίτερης προσοχής από τους ανάδοχους μελετητές. Καθώς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδυάζει τον σωστό πολεοδομικό σχεδιασμό με την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων θα είναι αυτή που θα οδηγήσει τελικά στη λειτουργιά του βιολογικού.

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Όπως έχει προαναφερθεί η εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ.), είναι μία πολύπλοκη και εξειδικευμένη διαδικασία η οποία απαιτεί χρόνο και ειδικούς επιστημονικούς όρους ώστε να μπορεί κάποιος να σχηματίσει άποψη αλλά και να εκφέρει τον σχολιασμό του. Δυστυχώς από την παρουσίαση μέχρι και την προθεσμία υποβολής σχολίων είναι ελάχιστος ο χρόνος που απαιτεί μία τόσο υπεύθυνη και εξειδικευμένη τοποθέτηση.

Οι προτάσεις μου θα μπορούσαν να είναι περισσότερες εάν υπήρχε ο χρόνος εν προκειμένω πιστεύω και ελπίζω να οδηγήσουν σε σημαντικές βελτιώσεις στο σχεδιασμό και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την ισόρροπη ανάπτυξη του Δήμου Ξηρομέρου.

Απόστολος Ν. Πανταζής.

Ανεξάρτητος Δημοτικός Σύμβουλος

Δήμου Ξηρομέρου.