Η Κίνηση Πολιτών Kythera Green, παρά το εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα που δόθηκε για τη μελέτη των προτάσεων για το νέο Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Κυθήρων, επιθυμεί να εκφράσει την άποψή της. Καταρχάς, είμαστε σαφώς υπέρ του σεναρίου 2 (ήπιας παρέμβασης), αν και με ορισμένες προτάσεις και επιφυλάξεις που ακολουθούν παρακάτω. Ειδικότερα, αντιμετωπίζουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση την αναγνώριση των μελετητών πως ο μαζικός τουρισμός είναι ακατάλληλος για τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα.
Το πρώτο μέρος της απάντησής μας αποτελείται από σχόλια που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες προτάσεις της δημοσιευμένης Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού.
• Οικονομική ανάπτυξη/Πρωτογενής τομέας/Προσέλκυση και δραστηριοποίηση ειδικών επιστημόνων.
Είναι αρκετά απίθανο τέτοιοι ειδικοί επιστήμονες να προσελκυστούν σε ένα νησί με χαμηλή και συνήθως κακής ποιότητας βάση ενοικίασης. Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει επένδυση σε στέγαση προσωπικού. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για το τακτικά εισερχόμενο και προβληματισμένο εκπαιδευτικό και ιατρικό προσωπικό.
• Οικονομική ανάπτυξη/Δευτερογενής τομέας/Αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου.
Χρειάζεται πρόγραμμα αναφύτευσης ή αναδάσωσης των εγκαταλελειμμένων λατομείων με αυτόχθονα φυτά. Παράλληλα, περιορισμός της παράνομης λατομίας.
• Οικονομική ανάπτυξη/Τριτογενής τομέας/Ανάπτυξη παράκτιου τουρισμού.
Θεωρούμε απαραίτητο τον διαχωρισμό των τουριστικών παραλιών σε τρεις κατηγορίες: 1) Παραλίες που παραμένουν “παρθένες”, στις οποίες θα απαγορεύεται κάθε είδους μόνιμη ή προσωρινή κατασκευή εστίασης ή αναψυχής, καθώς και η τοποθέτηση ξαπλώστρων . Αυτές θα είναι κατά κύριο λόγο οι μικρότερες σε έκταση. 2) Παραλίες στις οποίες επιτρέπεται η εγκατάσταση προσωρινών κατασκευών εστίασης ή αναψυχής με συνολικό εμβαδόν κάτω των έξη τετραγωνικών μέτρων, με απαγόρευση χρήσης ενισχυμένης μουσικής. Επιτρέπεται η τοποθέτηση ξαπλόστρων σε αυστηρά περιορισμένο ποσοστό 25% της παραλίας. 3) Παραλίες στις οποίες θα επιτρέπεται η εγκατάσταση προσωρινών κατασκευών εστίασης ή αναψυχής με συνολικό εμβαδόν έως και είκοσι τετραγωνικά μέτρα, με άδεια ενισχυμένης μουσικής. Επιτρέπεται η τοποθέτηση ξαπλόστρων σε αυστηρά περιορισμένο ποσοστό 35% της παραλίας. Παραλίες τις κατηγορίας (3) θα βρίσκονται σε απόσταση (5) τουλάχιστον χιλιομέτρων από τον πλησιέστερο οικισμό.
• Οικονομική ανάπτυξη/Τριτογενής τομέας/Ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού.
Προσθέτουμε τις δραστηριότητες «ποδηλατισμός»και «τρέξιμο»
• Οικονομική ανάπτυξη/Τριτογενής τομέας/Βελτίωση των υπηρεσιών εκπαίδευσης και υγείας.
Εγγυημένη παρουσία στο νησί δύο αγροτικών ιατρών για την τακτική επάνδρωση δύο αγροτικών ιατρείων στο νότιο και βόρειο τμήμα του νησιού αντιστοίχως.
• Εξωοικιστικός χώρος/Πολιτιστικό απόθεμα/Καθορισμός Ζωνών Προστασίας.
Προτείνουμε η αρχαιολογική ζώνη προστασίας Κάστρου Κυθήρων να επεκταθεί από τα όρια της Χώρας μέχρι και το νοτιότερο τμήμα του Ακρωτηρίου Τράχηλας, με απόλυτη απαγόρευση κάθε είδους οικοδομής.
• Οργανωμένοι υποδοχείς παραγωγικών δραστηριοτήτων/Καθορισμός ζωνών άσκησης παραδοσιακής κτηνοτροφίας.
Απαραίτητη προϋπόθεση για κτηνοτροφική δραστηριότητα σε τέτοια ζώνη θα πρέπει να είναι η επίσημη ανάληψη ευθύνης για το κοπάδι του από τον εκάστοτε κτηνοτρόφο, ίσως με την επιβολή “σκουλαρικιών” σε κάθε αίγα, ώστε να αποφευχθεί το γνωστό φαινόμενο καταστροφών σε κήπους και φυτείες από ‘“άγρια” δήθεν ζώα.
• Μεταφορές και τεχνικές υποδομές/Αξιοποίηση και βελτίωση των λιμενικών υποδομών για την προσέλκυση κρουαζιερόπλοιων.
Είμαστε κάθετα αντίθετοι στην πρόταση αυτή. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι σε κάθε χώρα και τόπο που πάσχουν από τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις υπερβολικού τουρισμού, ένα από τους σοβαρότερους λόγους υπήρξε η ομαδική προσέλευση κρουαζιερόπλοιων. Τη στιγμή που πάμπολλοι προορισμοί πάσχουν να περιορίσουν το φαινόμενο, θα ήταν αυτοκαταστροφικό να προσκαλέσουμε οι ίδιοι το πρόβλημα. Τέλος, οι εταιρείες που διακινούν κρουαζιερόπλοια ελάχιστο ενδιαφέρον έχουν δείξει για τα Κύθηρα, που βρίσκονται μακριά από άλλους προορισμούς και σε μειονεκτική γεωγραφική θέση όσον αφορά τους κυρίαρχους θερινούς ανέμους.
• Μεταφορές και τεχνικές υποδομές/Δημιουργία φωτοβολταϊκών σταθμών και πάρκων.
Είμαστε υπέρ των φωτοβολταϊκών, με την επιφύλαξη πως η Ελληνική εμπειρία αιολικών πάρκων μαρτυρεί πως η κακοσυντήρηση και ενδεχομένως καταστροφή και εγκατάλειψη παλαιωμένου υλικού είναι χαρακτηριστική συμπεριφορά των εταιρειών εναλλακτικών ενεργειακών μέσων. Τα φωτοβολταϊκά στοιχεία έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής, δεν είναι ως επί το πλείστον ανακυκλώσιμα και είναι αμφίβολο κατά πόσον οι υπεύθυνοι θα προθυμοποιηθούν να τα αφαιρέσουν όταν παύσουν να είναι αποδοτικά.
• Κλιματική αλλαγή-πολιτική προστασία/Καθορισμός αντιπυρικών ζωνών και σημείων καταφυγής.
Εν όψει του διαρκώς αυξανόμενου κινδύνου πυρκαγιών, ανησυχούμε ότι σε περίπτωση πυρκαγιάς στους πευκώνες του Καψαλίου, στους θαμώνες πάνω από τον Πίσω Γιαλό ή στους δασώδεις λόφους και τις χαράδρες στα βόρεια της παραλίας, ο μεγάλος αριθμός καλοκαιρινών επισκεπτών δεν θα έχει ασφαλή διέξοδο διαφυγής
Επιπλέον, επιθυμούμε να κάνουμε τις ακόλουθες προτάσεις:
1. Έγκριση υφιστάμενου οδικού δικτύου στις εκτός σχεδίου περιοχές,
καθώς και των οδών που προϋπάρχουν του 1985. Χαρακτηρισμός τους ως κοινόχρηστες με Π.Δ.
2. Απαγόρευση κατασκευής πολυώροφων κτιρίων εκτός σχεδίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που κατασκευάζονται σε πλαγιές.
3. Απαγόρευση κατασκευής εκτός σχεδίου ανέγερσης μονάδας φιλοξενίας δυναμικότητας άνω των πέντε (5) ενοικιαζόμενων μονάδων.
4. Απαγόρευση οποιασδήποτε κατασκευής σε παραδοσιακή γεωργική γη, συμπεριλαμβανομένων των αιωνόβιων αγρών ξηρής καλλιέργειας (μπαμπακιές).
5. Να εξετασθεί σοβαρά ο καθορισμός ορισμένων εκτός σχεδίου περιοχών του Κυθηραϊκού τοπίου με ελάχιστες ή καθόλου νέες κατασκευές ως διατηρητέες περιοχές, στις οποίες δεν θα επιτρέπεται καμία κατασκευαστική δραστηριότητα πέραν της επισκευής υφιστάμενων κτιρίων.
6. Όλες οι νέες κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων οικιστικών, ξενοδοχειακών και εμπορικών, θα πρέπει να περιλαμβάνουν συστήματα συλλογής όμβριων υδάτων που θα κατευθύνονται σε κτισμένες δεξαμενές, κατασκευασμένες με τρόπο ώστε να μην μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε άλλες χρήσεις. Ο όγκος των δεξαμενών πρέπει να σχετίζεται με το μέγεθος και τις λειτουργίες του κτιρίου. Εάν πρόκειται να κατασκευαστεί κολυμβητική πισίνα, ο όγκος της δεξαμενής πρέπει να αυξηθεί ανάλογα.
7. Οι υπάρχουσες κολυμβητικές πισίνες, είτε οικιακές είτε σχετίζονται με μονάδες φιλοξενίας, θα πρέπει να γεμίζουν αποκλειστικά με θαλασσινό νερό ή με βρόχινο νερό από δεξαμενή που βρίσκεται στο ακίνητο. Εάν μια τέτοια δεξαμενή δεν υπάρχει ήδη, τότε πρέπει να κατασκευαστεί στο σωστό μέγεθος και να συνδεθεί σε ένα σύστημα συλλογής όμβριων υδάτων.
8. Η προσέλκυση επισκεπτών εκτός της καλοκαιρινής περιόδου αιχμής απαιτεί εστιασμένη προσέγγιση. Ενώ οι καλοκαιρινοί μήνες προσελκύουν έναν συγκεκριμένο τύπο τουριστών, οι εκατέρωθεν εποχές (αρχές Απριλίου έως μέσα Ιουνίου και Σεπτέμβριος έως τέλη Οκτωβρίου) προσφέρουν ευκαιρία να καλωσορίσουμε ένα διαφορετικό δημογραφικό. Πρόκειται για ώριμους ταξιδιώτες, συνήθως ηλικίας 30+, χωρίς παιδιά, που εκτιμούν δραστηριότητες όπως η πεζοπορία, η ποδηλασία, ο αγροτουρισμός και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες. Αυτό θα απαιτήσει συνδυασμένη προσπάθεια από τους τοπικούς ταξιδιωτικούς πράκτορες, τον Δήμο, το ΚΗΠΑ και τις τοπικές επιχειρήσεις.
9. Θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή των αρχών που ασχολούνται με τη χωροθέτηση το γεγονός ότι με πάνω από χίλια αυτοφυή αγγειακά είδη φυτών, τα Κύθηρα φιλοξενούν μια αξιοσημείωτη βιοποικιλότητα, ένα συνήθως αγνοημένο αλλά πολύτιμο αγαθό. Δύο είδη είναι πραγματικά μοναδικά για το νησί, αφού δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη γη: η μαργαρίτα Centaurea redempta ssp. cytherea και η θαλάσσια λεβάντα Limonium spreitzenhoferi, που αναπτύσσονται και τα δύο πέριξ του κόλπου Καψαλιού. Με κατάλληλη προστασία, ο φυσικός αυτός πλούτος θα μπορούσε να γίνει μαγνήτης για τον βοτανικό εκτός εποχής τουρισμό.