Σχετικά με την πρόσφατη παρουσίαση των εναλλακτικών σεναρίων του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Αστυπάλαιας θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα κάτωθι:
Τα δεδομένα που λαμβάνονται υπόψιν στη μελέτη είναι πρόδηλα και ενδεχομένως σημαντικά εσφαλμένα. Συγκεκριμένα:
1) O μέγιστος αριθμός κατοίκων και επισκεπτών που μπορούν να διαμείνουν στο Δήμο σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ΔΕΝ είναι δυνατόν να αντιστοιχεί με αυτόν της μελέτης δηλαδή 1822 άτομα. Με βάσει τα δεδομένα αφίξεων με πλοίο στην Αστυπάλαια για τους μήνες ΙΟΥΝΙΟ-ΙΟΥΛΙΟ-ΑΥΓΟΥΣΤΟ του 2025 προσήλθαν 22,180 άτομα. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί ο αριθμός των αφίξεων με αεροπλάνο. Συνεπώς για την ανωτέρα χρονική περίοδο ο συνολικά εκτιμώμενος αριθμός επισκεπτών ανέρχεται περίπου σε 30.000 άτομα. Εάν θεωρηθεί ότι ο μέσος χρόνος διαμονής του κάθε επισκέπτη είναι περίπου 4 ημέρες, υπολογίζονται 30.000χ4/92=1.304 άτομα επισκεπτών/ημέρα στο νησί καθημερινά. Συνυπολογίζοντας τους μόνιμους κατοίκους (1.376 άτομα), ο μέγιστος αριθμός κατοίκων και επισκεπτών εκτιμάται σε 1.376+1.304=2680 ημερησίως, για την εν λόγω 3μηνη θερινή περίοδο.
Σημαντικός είναι από μόνος του ο αριθμός των επισκεπτών που ανέρχεται σε 30.000 άτομα, αλλά και ο αριθμός 120.000 που προκύπτει πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό επισκεπτών με τις εκτιμώμενες ημέρες παραμονής καθενός εξ αυτών και αντανακλά την πίεση που δέχεται το νησί τους καλοκαιρινούς μήνες από τους επισκέπτες-τουρίστες.
2) Δεν γίνεται καμία αναφορά στην ήδη υπάρχουσα ανάπτυξη νέων κλινών φιλοξενίας τουριστών-επισκεπτών, αλλά και ατόμων που θα διαμένουν στο νησί κατά περιόδους ή και μόνιμα, όπως αναμένεται με βάση τις οικοδομικές άδειες που ήδη έχουν εκδοθεί, αλλά και την εμφανή δυναμική της Αστυπάλαιας σε νέες οικοδομές.
Ο συνδυασμός των ανωτέρω δύο δείχνει ότι προφανώς έχει γίνει λανθασμένη αποτύπωση της Έκθεσης Φέρουσας Ικανότητας του νησιού. Φαίνεται ότι η παρούσα πραγματική κατάσταση έχει υποεκτιμηθεί και υπάρχει υπερεκτίμηση της δυνατότητας ανάπτυξης.
3) Η συνολική έκταση των βοσκότοπων στην Αστυπάλαια αναφέρεται ότι καλύπτει 38.168,2 στρέμματα από την συνολική έκταση των 113.714 τ.χλμ του νησιού. Η προαναφερθείσα έκταση εμφανίζεται κατακερματισμένη σε επισυναπτόμενο χάρτη.
Χωρίς να διαθέτω πιο λεπτομερή στοιχεία για τους βοσκότοπους, αλλά γνωρίζοντας το νησί και τη γεωμορφολογία του, θεωρώ ότι και εδώ πρόκειται για πρόδηλο λάθος υποεκτίμησης της έκτασης των δηλωμένων βοσκοτόπων και χρήζει επανεξέτασης, διότι οι πραγματικά χρησιμοποιούμενες εκτάσεις ως βοσκότοποι, εκτιμάται εκ της εμπειρίας και πρακτικής, ως σημαντικά μεγαλύτερες των επισήμως δηλωθέντων, αφού επιπρόσθετα δεν υφίσταται σαφής οριοθέτηση δια περιφράξεων των δηλωθέντων βοσκότοπων. Σημειωτέο ότι αν γίνει αποδεκτό το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο με αυτό το δεδομένο, αναγκαστικά θα κατοχυρωθεί ως έχει, με νόμο του κράτους, περιορίζοντας δραστικά και ενδεχομένως ασφυκτικά την κτηνοτροφία του νησιού, αφού θεωρείται περίπου δεδομένο (όπως άλλωστε συμβαίνει σχεδόν παντού στη χώρα με την ελεύθερη κτηνοτροφία, ειδικά αιγοπροβάτων), ότι ως βοσκότοποι χρησιμοποιούνται αρκετά μεγαλύτερες ελεύθερες εκτάσεις του νησιού σε σχέση με τις δηλωθείσες. Να τονιστεί ότι η κτηνοτροφία αποτελεί ίσως τον κύριο πρωτογενή τομέα παραγωγής, τροφοδοτεί τον δευτερογενή τομέα μέσω της τυροκομίας και προσδίδει πρόσθετη αξία στον τουρισμό (τριτογενής τομέας) μέσω παροχής εύγευστων ντόπιων αιγοπρόβειων κρεάτων, αλλά και των μοναδικών τοπικά παραγόμενων παραδοσιακών γαλακτοκομικών προϊόντων (Αστυπαλίτικο τυρί, χλωρή, κλπ).
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, γίνεται εμφανές ότι η μελέτη πάσχει από πρόδηλα και πολλαπλά σφάλματα σε πολλούς τομείς και ως εκ τούτου είναι πολύ πιθανό ενδεχόμενο να καταλήγει σε λανθασμένα συμπεράσματα, ως αναλύθηκε ανωτέρω, που πιθανώς είναι επιπλέον και επιζήμια για το νησί της Αστυπάλαιας. Στις θετικές επιστήμες οι αριθμοί έχουν βαρύνουσα σημασία και καθορίζουν την ορθότητα και αντικειμενικότητα των αποτελεσμάτων. Η αναζήτηση των σωστών αριθμητικών δεδομένων αποτελεί υποχρέωση του κάθε μελετητή, προκειμένου να εκπονήσει οιαδήποτε αντικειμενική και ορθή μελέτη. Η χρήση εσφαλμένων δεδομένων, ως παρουσιάστηκε ανωτέρω, πέραν όσων ήδη αναφέρθηκαν, επιπρόσθετα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η μελέτη να πάσχει και από ακυρότητα. Η συγκεκριμένη μελέτη δεν μπορεί να αποτελεί μια έκθεση ιδεών, αλλά υποτίθεται συνιστά αποτύπωση της πραγματικότητας της Αστυπάλαιας, η οποία μέσω αυτής, αυτοδίκαια αναμένεται ότι θα γίνει και νόμος του κράτους. Εάν είναι λάθος, θα οδηγήσει σε λανθασμένες επιλογές για το νησί της Αστυπάλαιας, με άγνωστες συνέπειες για τους κατοίκους της Αστυπάλαιας και την γενικότερη οικονομική δραστηριότητα στο νησί.
Για τους παραπάνω λόγους, η μελέτη θα πρέπει να επανελεγχθεί και για λόγους τυχόν ακυρότητάς της.
Εάν όντως πάσχει από ακυρότητα να σημειωθεί ότι αυτό επιφέρει και έννομες συνέπειες από τυχόν αξιώσεις αυτών που θίγονται από την εφαρμογή της.
Συμπερασματικά η μελέτη του ΤΠΣ και ειδικότερα η ΕκΕΦΙ είναι σκόπιμο και επιβεβλημένο να επαναξιολογηθούν, να αναζητηθεί η ορθότητα των πρωτογενών δεδομένων (όπως πχ πληθυσμός αιχμής, έκταση βοσκότοπων κα) καθώς και οι επιπτώσεις από την βέβαια απόκλιση των δεδομένων στα συμπεράσματα της μελέτης.
Νικόλαος Καλοβιδούρης, καρδιολόγος.