ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ - ΔΗΜΟΥ ΛΗΜΝΟΥ

Απόψεις ΤΑΟ ΠΕ Λήμνου επί του προκρινόμενου 2ου σεναρίου

Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) αποτελούν ένα από τα βασικότερα εργαλεία για τον χωροταξικό σχεδιασμό και την οργάνωση του αστικού και αγροτικού χώρου. Ο υπό διαβούλευση πολεοδομικός σχεδιασμός δύναται να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, τόσο από άποψη χωρικής οργάνωσης όσο και από άποψη βιωσιμότητας καθώς η Αγροτική Χωροταξία αποτελεί μία εκ των ων ουκ άνευ συνιστώσα διαμόρφωσης της Εθνικής στρατηγικής.
Η Αγροτική Χωροταξία πραγματεύεται μεταξύ άλλων, τη χωροθέτηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον αγροτικό χώρο, μέσω της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό, ισορροπία μεταξύ αστικού-αγροτικού τοπίου, προστασία του περιβάλλοντος και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Η Γεωργική Γη και κυρίως η Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας (Γ.Γ.Υ.Π.), αποτελεί έναν εν ανεπαρκεία και αναντικατάστατο φυσικό πόρο, Συνταγματικά κατοχυρωμένο αγαθό εθνικής σημασίας, ουσιώδη όρο της βιώσιμης ανάπτυξης και ουσιαστική βάση του παραγωγικού μας συστήματος και οφείλει να προστατευτεί.
Η προστασία της γεωργικής γης αποτελεί ήδη αντικείμενο του ν. 2945/2001 ενώ με την 168040/3.9.2010 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β 1528 Β’ 7.9.2010) ορίζονται τα ακριβή Κριτήρια διαβάθμισης (ΚΠ) σε ποιότητες της Αγροτικής (Γεωργικής) Γης (8 κριτήρια για κατάταξη σε 4 ποιότητες – Α’ έως Δ’) και Κριτήρια Παραγωγικότητας (ΚΠαρ) της Αγροτικής Γης, τα οποία είναι:
1. Η Άρδευση ή Αρδευσιμότητα και τα Εγγειοβελτιωτικά Έργα (υπάρχοντα ή προγραμματιζόμενα)
2. Ο Αναδασμός ή ο Προγραμματισμός Αναδασμού
3. Η Συγκρότηση φυσικών ενοτήτων από τις καλλιέργειες με τοπικά χαρακτηριστικά και πολλαπλή χρησιμότητα
4. Η Παραδοσιακότητα των καλλιεργειών ή η ιδιαιτερότητα τους (αμπελώνες V.Q.P.R.D κλπ)
5. Η Ειδική Σύσταση εδάφους
6. Νησιωτικότητα (λόγω της ιδιαίτερης τοπικής σημασίας )
7. Η Γειτνίαση με κάθε μορφής προστατευόμενες περιοχές: α) των παρ. 1,2,3 και 4 του αρθ. 19 του Ν. 1650/86 "για την προστασία του περιβάλλοντος", όπως ισχύουν σήμερα , β) των ορίων των υγροτόπων Διεθνούς σημασίας (Υγρότοποι Ραμσαρ) και γ) των ορίων των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000
Στην περίπτωση της Γεωργικής Γης Α` Ποιότητας (σύμφωνα με τα κριτήρια διαβάθμισης ΚΠ) αυτή χαρακτηρίζεται αυτομάτως ως Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας, ήτοι στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται η ύπαρξη κανενός Κριτηρίου Παραγωγικότητας για να της προσδώσει το χαρακτηρισμό της Υψηλής Παραγωγικότητας. Η ύπαρξη και μόνο ενός οποιουδήποτε από τα πέντε πρώτα Κριτήρια Παραγωγικότητας, σε οποιαδήποτε περίπτωση ποιότητας, χαρακτηρίζει τη Γεωργική Γη ως υφιστάμενη Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας. Σε περιπτώσεις που δεν έχουν καθοριστεί τα γεωγραφικά όριά της, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Αρ.24, Παρ 37 του Ν. 2945/2001, ορίζεται ρητά πως ο χαρακτηρισμός των αγροτεμαχίων ως γης υψηλής παραγωγικότητας γίνεται από τις υπηρεσίες.

Δοθέντων των ανωτέρω, ως Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας Π.Ε. Λήμνου, επισημαίνουμε:
Στην κατηγορία «ΠΕΠ Γεωργικής Γης Υψηλής Παραγωγικότητας», ορθώς έχει περιληφθεί, η περιοχή εν εξελίξει αναδασμού στη Δ.Ε. Ατσικής. Ωστόσο, ο χαρακτηρισμός των λοιπών περιοχών που περιλαμβάνουν Γεωργική Γη και η κατάταξής τους ως Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας ή μη, αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Περιφερειακής Επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της ΠΕ Λέσβου και της ΠΕ Λήμνου (ΠΕΧΩΠ ΛΕΣΒΟΥ). Για την σύνταξη της μελέτης και την διαμόρφωση των εναλλακτικών σεναρίων δεν ζητήθηκε η γνώμη της επιτροπής ΠΕΧΩΠ, ώστε να υποδείξει ακριβώς τις περιοχές Γεωργικής Γης Υψηλής Παραγωγικότητας.
Θεωρούμε απαραίτητη την συμπερίληψη των τεμαχίων των Αναδασμών Κοντιά και Τσιμανδρίων, των περιοχών αμπελώνων V.Q.P.R.D, και οποιασδήποτε άλλης περιοχής υποδείξει η αρμόδια ΠΕΧΩΠ ως ΓΓΥΠ.
Όσον αφορά τη χωροθέτηση ΑΠΕ και πιο ειδικά, τα προγραμματιζόμενα αιολικά πάρκα που παρουσιάζονται στα διαγράμματα του Σεναρίου 2, στις περιοχές της Βίγλας, του Γοματίου, του Φακού, την Πλάκα, στην περιοχή της Σκανδάλης και της Αγίας Σοφίας, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί με απόλυτη σαφήνεια το είδος των προβλεπόμενων εγκαταστάσεων, λόγω του μεγάλου αριθμού αιγοπροβάτων που διαβιούν στη Βίγλα και τον Φακό αλλά και των μελισσοσμηνών που τοποθετούνται, ειδικά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες για την νομή του πρώιμου θυμαριού, στις περιοχές Γοματίου, Φυσίνης και Σκανδάλης.
Σε ότι αφορά τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις επισημαίνουμε πως δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί η προβλεπόμενη από το σενάριο 2 απαγόρευση εγκατάστασης σε περιμετρική ζώνη 500μ. από τη γραμμή αιγιαλού, καθώς οι ελάχιστες αποστάσεις των εγκαταστάσεων από τα όρια των ακτών και λοιπών σημείων, καθορίζονται από την Εθνική Νομοθεσία και εξαρτώνται από το είδος και τη δυναμικότητα της εγκατάστασης. Ακολουθούνται ρητά όσα ορίζονται στο άρθρο 20 του Ν. 4056/2012, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί και ισχύει και σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν.4859/2021. Η πλειονότητα των υφιστάμενων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων του νησιού δεν ξεπερνά τον αριθμό των 10 ισοδύναμων ζώων, που αντιστοιχεί σε 500 αιγοπρόβατα και κατά συνέπεια, σύμφωνα με το νόμο, η ελάχιστη απόσταση από την ακτή ορίζεται σε 250μ. Σύμφωνα δε, με το άρθρο 5 του Ν. 4859/2021, προβλέπεται ειδικά για τα νησιά μείωση αυτών των αρχικών αποστάσεων κατά 20%, ή και περισσότερο κάτω από ειδικές συνθήκες. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η αιγο-προβατοτροφία αποτελεί τη σημαντικότερη κτηνοτροφική δραστηριότητα στη Λήμνο, με κτηνοτροφικές μονάδες με καθαρά εκτατικό χαρακτήρα και οριζόμενες από τις δυνατότητες της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας.
Ειδικά στην περιοχή της Βίγλας, υπάρχουν εγκατεστημένες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις με συνολικό εκτιμώμενο αριθμό ζώων άνω των 3.500 αιγοπροβάτων ενώ εκεί καταγράφεται η φυλή «Ορεινό Λήμνου», η οποία έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Διατήρησης Αυτόχθονων Φυλών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Τέλος να ληφθούν υπόψη στοιχεία που αφορούν τις εγκατεστημένες καλλιέργειες συνολικά στο νησί και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους ελαιώνες, τις περιοχές σιτηρών και οσπρίων.

Θεοφάνης Καρανίκολας
Γεωπόνος, Προϊστάμενος Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας Π.Ε. Λήμνου