ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ II

ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΥΠΟΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ II

Ένας από τους κυριότερους στόχους για να έχουμε βιώσιμη ανάπτυξη είναι η προστασία του περιβάλλοντος (γήινου και θαλάσσιου), ορεινού και πεδινού, γιατί αυτά αφορούν την ποιότητα της ζωής μας και τους περισσότερους από εμάς και όχι τους λίγους.

Οι κατευθύνσεις των Ε.Χ.Π. βιομηχανίας, ΑΠΕ, υδατοκαλλιεργειών και τουρισμού, όπως και το Περ. Χωρ. Πλαίσιο (Π.Χ.Π.) της Στ. Ελλάδας ναι μεν είναι δεσμευτικά για το σχεδιασμό του Τ.Π.Σ., αλλά έχουν περάσει 15 περίπου χρόνια από αυτά της βιομηχανίας και των ΑΠΕ, 13 περίπου χρόνια από αυτό των υδατοκαλλιεργειών, δεν υπάρχει θεσμοθετημένο ακόμα του τουρισμού, έχουν περάσει 7 περίπου χρόνια από αυτό του Π.Χ.Π. της Στερεάς και ένα εξίσου βασικό δεν έχει ολοκληρωθεί η Ε.Π.Μ. 6β, που έχει σημαντικές προτάσεις προστασίας των περιοχών της μελέτης, καθυστερείται σκόπιμα, ενώ θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί εδώ και πάνω από 10 χρόνια. Δηλ. ή έχουμε ξεπερασμένα Ε.Χ.Π. (το προβλέπει η ίδια η νομοθεσία κάθε πότε και για ποιους λόγους πρέπει να αναθεωρούνται), ή καθόλου, ή μη ολοκληρωμένα. Άρα κάνουμε χωροταξικό σχεδιασμό για τα επόμενα αρκετά χρόνια, με βάση δεσμεύσεις που είναι είτε ξεπερασμένες, είτε δεν υπάρχουν ακόμα, είτε δεν έχουν ολοκληρωθεί. Σχήμα παράλογο.

Με δεδομένα τα παραπάνω και αν το ζητούμενο είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω του πρωτογενούς τομέα και της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, θα πρέπει ο μελετητής να ενσωματωθούν κάποιες από τις προτάσεις της Ε.Π.Μ. 6β, παρόλο που δεν έχει ακόμα τελειώσει και σκόπιμα την καθυστερούν, που είναι στη σωστή κατεύθυνση και αναφέρονται παρακάτω.

Πρέπει να γίνει επικαιροποίηση των σχεδίων κινδύνων πλημμύρας, ακόμα και αν φαίνεται ότι για τις υπό μελέτη περιοχές δεν υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι σύμφωνα με τα μέχρι τώρα υφιστάμενα σχέδια.

Όπου δεν έχουν οριοθετηθεί οι οικισμοί, η οριοθέτηση να γίνει σε συνεργασία με τα τοπικά συμβούλια, λαμβάνοντας υπόψη τις επικαιροποιημένες μελέτες γεωλογικής καταλληλότητας και τις οριοθετήσεις των υδατορεμάτων.
Να προβλεφθούν κτηνοτροφικές και αγροτικές δραστηριότητες στις υπό μελέτη περιοχές. Αντίθετα, οι ανεξέλεγκτες βιομηχανικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης εξόρυξης βωξίτη, της εγκατάστασης ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών, έχουν προκαλέσει αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος και σημαντικές επιπτώσεις στα τοπικά οικοσυστήματα. Στην υπό μελέτη περιοχές έχει ήδη θυσιαστεί εδώ και χρόνια ένα μεγάλο τμήμα της προστατευόμενης περιοχής για τις εξορύξεις μεταλλευμάτων βωξίτη, με υπαρκτό κόστος στην τοπική ήπια ανάπτυξη (κτηνοτροφία, μελισσοκομία, οικοτουρισμός). Να ζητηθούν από την υπό εκπόνηση μελέτη του Κτηματολογίου οι περιοχές Οριστικών Παραχωρήσεων για έρευνα και εκμετάλλευση βωξίτη, σε συνδυασμό με τα ΦΕΚ, που αντιστοιχούν στις Οριστικές Παραχωρήσεις, γιατί έχει παρατηρηθεί πλήρης αναντιστοιχία μεταξύ των ΦΕΚ και των περιοχών, που εμφανίζει η εταιρεία σαν Οριστικές Παραχωρήσεις.
Στην κορεσμένη από ΑΠΕ περιοχή της Φωκίδας, τόσο στις ΖΑΠΦ, όσο και στις ΖΠΦ, θα πρέπει να αποκλειστεί πλήρως η χωροθέτηση ΑΠΕ, σύμφωνα με τους στόχους διατήρησης και τις τιμές αναφοράς για τις περιοχές NATURA της περιοχής μελέτης (σχέδιο δράσης για το αγριόγιδο και για την parnassius apollo).
Είμαι αντίθετος στην κατά παρέκκλιση προσθήκη στην ΕΠΜ 6β της χρήσης 33) ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, ΥΔΡΕΥΣΗΣ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ στις Ζώνες Προστασίας της Φύσης. Η χρήση αυτή περιλαμβάνεται στην κατηγορία ΕΙΔΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΖΠΦ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΕΠΜ 6β ΑΛΛΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. Όπως εύγλωττα δηλώνεται, η χρήση αυτή δεν περιλαμβάνεται στο θεσμικό πλαίσιο, που διέπει τις ΕΠΜ ή στις γραπτές προδιαγραφές εκπόνησης του έργου, αλλά επιβλήθηκε στο σύνολο των ΕΠΜ κατά τα τελευταία στάδια της εκπόνησης τους και μετά την πρώτη παράδοση των τευχών στο ΥΠΕΝ. Η χρήση αυτή εφαρμόζεται ευρύτατα και καταχρηστικά στην ΕΠΜ 6β, όπως άλλωστε και στο σύνολο των ΕΠΜ που έχουν δημοσιοποιηθεί.
Σε αυτή την ΕΠΜ η χρήση 33 «κατά παρέκκλιση και σε αντίθεση με το ισχύον νομικό πλαίσιο» επιτρέπεται στο σύνολο σχεδόν των Ζωνών Προστασίας της Φύσης του συνόλου των προστατευόμενων περιοχών και συγκεκριμένα :
ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΟΡΕΩΝ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: ΖΠΦ1 Ανώτερη ζώνη Βαρδουσίων, ΖΠΦ2 Κατώτερη ζώνη Βαρδουσίων, ΖΠΦ3 Ανώτερη ζώνη Γκιώνας, ΖΠΦ4 Βορειοανατολική Γκιώνα, ΖΠΦ5 Νοτιοδυτική Γκιώνα, ΖΠΦ6 Βόρειο ελατόδασος Γκιώνας, ΖΠΦ8 Β-ΒΑ Οίτη και χαράδρα Ασωπού, ΖΠΦ10 Δάση Καλλίδρομου, ΖΠΦ11 Ανατολικός Παρνασσός ΖΠΦ12 Ελατόδασος Πολύδροσου (Β ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ), ΖΠΦ13 Ελατόδασος Ίταμου (Β ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ), ΖΠΦ14 Περιοχή Επταλόφου-Μαριολάτας (ΒΔ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ), ΖΠΦ15 ΒΔ Παρνασσός, ΖΠΦ16 ΝΔ Παρνασσός κλπ.
Η ΕΠΜ 6β εφαρμόζει τη χρήση με περιοριστικούς όρους ως εξής : Κατά παρέκκλιση (για εκτός σχεδίου και εκτός οικισμού περιοχές) και εφόσον δεν είναι δυνατή η εναλλακτική όδευση εκτός ΖΠΦ, επιτρέπονται οι κατασκευές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, και συναφείς εγκαταστάσεις απαραίτητες για την εξυπηρέτηση των υφιστάμενων οικισμών και την λειτουργία των επιτρεπόμενων κατασκευών και εγκαταστάσεων. Ωστόσο :
-Η διατύπωση «εφόσον δεν είναι δυνατή η εναλλακτική όδευση εκτός ΖΠΦ» θεωρώ ότι δεν συνιστά επαρκή ασφαλιστική δικλείδα απέναντι σε σχεδιασμούς κυρίως έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από εγκαταστάσεις ΑΠΕ σε περιβάλλουσες ορεινές περιοχές.
– Παρόμοια θεωρώ ότι δεν συνιστά άρτια λύση προς όφελος του προστατευτέου αντικειμένου η επιβολή υπογειοποίησης των καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που άλλωστε περιορίζεται σε ελάχιστες δασικές ζώνες, στοχεύοντας προφανώς στη μείωση των κινδύνων ανάφλεξης, αλλά αγνοώντας τους σοβαρούς κινδύνους πρόσκρουσης/ ηλεκτροπληξίας, που επιφέρουν οι εναέριες καλωδιώσεις στα μεγάλα αρπακτικά και άλλα είδη των ανοικτών περιοχών.
Κάθε δραστηριότητα (εξορύξεις-ΑΠΕ) που θα επιβαρύνει κι άλλο το φυσικό περιβάλλον της περιοχής μας, εκτός από την φυσική καταστροφή στην χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής μας, βάζει ένα ακόμα λιθαράκι στην ερημοποίηση των χωριών μας και του τόπου μας.
Πρέπει να προβλέπεται σαφής απαγόρευση επιφανειακών εξορύξεων και ουσιαστική αποκατάσταση των όποιων επιφανειακών εξορύξεων και εν γένει επεμβάσεων (προσωρινές πλατείες απόθεσης μεταλλεύματος, διανοιχθέντες δρόμοι για έρευνες κοιτασμάτων).
Οι εξορυκτικές δραστηριότητες να περιοριστούν σε συγκεκριμένες ζώνες. Από την ΕΠΜ 6β θα έπρεπε να προβλεφθεί μια μελέτη για την υφιστάμενη κατάσταση και τις συνολικές επιπτώσεις της εξορυκτικής δραστηριότητας στο σύνολο της νέας προτεινόμενης περιοχής «Ομάδα περιοχών Νatura 2000 Όρη Στερεάς Ελλάδας».
Άλλωστε, η ίδια η μελέτη επισημαίνει κατά περίπτωση αρνητικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της μείωση παραδοσιακών κτηνοτροφικών και αγροτικών δραστηριοτήτων εξαιτίας της όχλησης από την εξορυκτική δραστηριότητα. Αυτό οδηγεί και σε μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού αλλά και σε μια σειρά επιπτώσεις στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Οπότε να απαγορευθεί η εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ της ορεινούς όγκους της Γκιώνας, των Βαρδουσίων, της Οίτης και του Παρνασσού.
Όσον αφορά τα Μικρά Υδροηλεκτρικά : Οι Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί ως έργα είναι γενικά μη βιώσιμες επενδύσεις, καθώς έχουν πολύ χαμηλή απόδοση, κι ενώ υποβαθμίζουν τα εύθραυστα ποτάμια οικοσυστήματα, λαμβάνουν πολύ συχνά με προκλητικό τρόπο κι ελλειπείς ΜΠΕ, περιβαλλοντική αδειοδότηση, εξασφαλίζουν δε τη βιωσιμότητά τους από επιδοτήσεις, δεν υπόκεινται σε διαγωνιστική διαδικασία προσφοράς τιμής και απολαμβάνουν συνήθως εγγυημένη τιμή. Κατά τη γνώμη μου η περιβαλλοντική ζημιά από την λειτουργία ενός ΜΥΗΣ είναι ασύγκριτη σε σχέση με το υποτιθέμενο ενεργειακό και οικονομικό όφελος. Η ορισμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση -γνωστή και ως Platform on Sustainable Finance- σε έκθεσή της συστήνει να αποφεύγεται η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων ισχύος κάτω των 10 MW, καθώς αυτή οδηγεί σε αύξηση του κατακερματισμού των ποταμών. Επιπλέον, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συστήνει να διασφαλίζεται : α) η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης της λεκάνης απορροής του ποταμού (όπως περιγράφεται στην Οδηγία-Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ) και β) να έχει πραγματοποιηθεί εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο ή στο επίπεδο της λεκάνης απορροής (ΛΑΠ). Προτείνω την απόλυτη απαγόρευση τέτοιων εγκαταστάσεων στις προστατευόμενες περιοχές, για τους παραπάνω λόγους.
Οι υφιστάμενες καταστάσεις υποβάθμισης του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στις Προστατευόμενες Περιοχές δεν πρέπει να νομιμοποιηθούν με τη μελέτη αυτή, ούτε υπό το κράτος οποιασδήποτε πολιτικής ή υπηρεσιακής πίεσης ούτε με την επίκληση γενικόλογων (οικονομικών ή οικολογικών) απειλών ή προτεραιοτήτων (πχ η συνεχής επίκληση να αυξηθούν οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ για το καλό του κλίματος ή οι αναφορές για την εξόρυξη βωξίτη ως κρίσιμης και στρατηγικής πρώτης ύλης).
Συμφωνώ με την πρόταση δημιουργίας του Εθνικού Πάρκου Ορέων Στερεάς Ελλάδας, που θα περιλαμβάνει το μοναδικό ορεινό σύμπλεγμα Βαρδουσίων, Οίτης, Γκιώνας, Παρνασσού, Καλλίδρομου αλλά και το υγροτοπικό σύμπλεγμα της κοιλάδας Σπερχειού που συνδέεται υδρολογικά/οικολογικά με τους ορεινούς όγκους.
Όλα τα παραπάνω, οι μελετητές ακόμα και αν θέλουν να τα κάνουν προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά λένε ότι δεν μπορούν, επικαλούμενοι τις δεσμεύσεις των Ε.Χ.Π., του Π.Χ.Π., ή ότι η Ε.Π.Μ. 6β δεν έχει τελειώσει, μπορούν να βρουν τρόπους να τα περάσουν, αν όχι όλα, τα περισσότερα.