ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΣΙΚΙΝΟΥ - ΔΗΜΟΥ ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΥ - ΔΗΜΟΥ ΙΗΤΩΝ

Παρατηρήσεις του Συνδέσμου Ιητών για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο νήσου Ίου

Μετά την από 14-10- 2024 πρόσκληση συμμετοχής στη διαβούλευση για το ΤΠΣ της νήσου Ίου και παρά το γεγονός ότι ο χρόνος για την ενημέρωση και επεξεργασία προτάσεων ενός τόσο σημαντικού θέματος ήταν πολύ λίγος θα θέλαμε κατ΄αρχή να υποβάλουμε τις εξής παρατηρήσεις:
1. Η εκπόνηση της μελέτης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ ) για μικρά νησιά που αποτελούν αυτοτελείς από την θάλασσα οριοθετημένες χωροταξικές ενότητες δεν μπορεί παρά να αφορά το σύνολο των εκτάσεων γης των νησιών και δεν είναι από χωροταξική άποψη αποδεκτό με αδιαφανείς νομοθετικές ρυθμίσεις και αποφάσεις του ΥΠΕΝ να εξαιρούνται από τον πολεοδομικό αυτό σχεδιασμό τεράστιες εκτάσεις γηπέδων των νησιών που έχουν αγοραστεί προς τουριστική εκμετάλλευση από μεγάλες ανώνυμες εταιρείες και έχουν ενταχθεί στο Ν.3894/2010 περί Στρατηγικών Επενδύσεων.

Ιδιαίτερα στο μικρό νησί της Ίου όπου η ταυτόχρονη ένταξη τριών ανωνύμων εταιρειών κοινών επιχειρηματικών συμφερόντων στο Ν. 3894/2010 περί ¨Στρατηγικών Επενδύσεων¨ ( Αποφάσεις ΔΕΣΕ 49,50,51 ΦΕΚ 2952/2020) που εξασφαλίζει στις εταιρίες αυτές τεράστια πολεοδομικά και οικονομικά πλεονεκτήματα και αφορά εξαγορασμένες προς τουριστική εκμετάλλευση εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων η νομοθετική εξαίρεση των εκτάσεων αυτών από τον πολεοδομικό σχεδιασμό του νησιού, που πλην λίγα ακόμα χρόνια ευρίσκοντο υπό καθεστώς προστασίας παραμεθορίων νησιωτικών περιοχών του Αιγαίου, πολύ φοβόμαστε ότι αποτελεί τμήμα σκανδαλωδών αντισυνταγματικών νομοθετικών μεθοδεύσεων προς εξυπηρέτηση επιλεγμένων επιχειρηματικών συμφερόντων σε βάρος του ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού των νησιών μας.

Είναι αδύνατο να δεχθούμε ότι η εκπόνηση Τοπικών πολεοδομικών Σχεδίων στα νησιά μας που υλοποιείται με Ευρωπαϊκά χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης αφορά μόνο τις εκτάσεις γης κατοίκων και μικροεπιχειρηματιών και δεν συμπεριλαμβάνονται οι εκτάσεις των ανωνύμων εταιρειών των πλουσίων.

Είναι αδύνατον να δεχθούμε ως νόμιμες τις εγκρίσεις σχεδίων ανέγερσης ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων μεγάλης κλίμακας πριν από την ολοκλήρωση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Ίου και εκπλήρωση των νομοθετικών προϋποθέσεων καθορισμού της φέρουσας ικανότητας υποδοχής τουριστών επισκεπτών στο νησί όπως καθορίζονται με σαφήνεια στην Απόφαση Α1037/2022 του Συμβουλίου Επικρατείας για την Ίο, που ακύρωσε ακριβώς λόγω της έλλειψης των προϋποθέσεων αυτών, την έγκριση ανέγερσης Σύνθετου Τουριστικού καταλύματος και παραχώρησης της αποκλειστικής χρήσης του αιγιαλού στη θέση Κουμπάρα της Ίου.

Ο Σύνδεσμος Ιητών θεωρεί ότι η εκπόνηση μελέτης Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Ίου που δεν περιλαμβάνει το σύνολο των εκτάσεων του νησιού και ως εκ τούτου δεν επιτρέπει την συνολική χωροταξική ανάλυση των δεδομένων δόμησης του νησιού δημιουργεί τις προϋποθέσεις νομοθετικής ακυρότητας του ΤΠΣ Ίου καθότι δεν εκτελείται σύμφωνα με τις επιταγές του Ευρωπαϊκού δικαίου και του Ελληνικού Συντάγματος και τα πορίσματα της μελέτης αυτής θα είναι εκ των πραγμάτων ακυρωτέα από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Χώρας.

2. Το ΠΔ 587/81, ειδικό Διάταγμα προστασίας της Ίου εν ισχύ από το 1981, καταστρατηγείται βάναυσα και δεκάδες κτίσματα ανεγείρονται κατά παράβαση των σχετικών διατάξεών του. Ο Σύνδεσμος Ιητών θεωρεί ότι στα πλαίσια του ΤΠΣ Ίου θα πρέπει να αναληφθεί νομοθετική πρωτοβουλία για την αποκατάσταση των ζημιών που έχουν προκληθεί στο περιβάλλον από παράνομες ενέργειες δόμησης και μη εφαρμογή των διατάξεων του ΠΔ 587/81 με στόχο την αποκατάσταση της αιγαιοπελαγίτικης φυσιογνωμίας του νησιού ιδιαίτερα στις περιοχές γύρω από τα πολιτιστικά μνημεία.

3. Η μελέτη ¨ Πρότυπος Χωροταξικός Σχεδιασμός νήσου Ίου ¨ του ΕΜΠ που εκπονήθηκε το 2010 υπό την αιγίδα του καθηγητή Ιωσήφ Στεφάνου και έχει επιστημονικά αναλύσει τις χωροταξικές προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης της Ίου θεωρούμε ότι είναι ακόμα επίκαιρη καθότι τα πληθυσμιακά μεγέθη μονίμων κατοίκων και τουριστών επισκεπτών στο νησί της Ίου δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η μελέτη αυτή που εκπονήθηκε με χρήματα του Δήμου Ίου και τορπιλίστηκε από real estate συμφέροντα και δεν θεσμοθετήθηκε ποτέ μπορεί να επικαιροποιηθεί άμεσα και οι συγκεκριμένες αναλυτικές πολεοδομικές ρυθμίσεις που προτείνει ανά περιοχή του νησιού προτείνουμε να τεθούν σε εφαρμογή μέχρι την ολοκλήρωση του νέου ΤΠΣ Ίου προστατεύοντας με τον τρόπο αυτό τα τουριστικά αξιοθέατα και τα τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους της Ίου που σήμερα απροστάτευτα κακοποιούνται .

4. Οι δρόμοι της Ίου είναι όλοι χωρίς πεζοδρόμια. Οι τουρίστες περπατάνε στην άκρη του δρόμου φοβισμένοι ότι κάποιο διερχόμενο όχημα θα τους πατήσει. Βαρέα οχήματα μεταφοράς οικοδομικών υλικών περνάνε συνεχώς από τις πιο πολυσύχναστες παραλίες στον Όρμο και τον Μυλοπότα της Ίου. Οι κεντρικοί οδικοί άξονες στον Κάμπο της Ίου δεν είναι παρά κοίτες ρεμάτων. Δρόμοι που οδηγούν σε πολλές όμορφες παραλίες του νησιού δεν υπάρχουν ή ανήκουν σε ιδιώτες και παραδοσιακά μονοπάτια που οδηγούσαν στις παραλίες αυτές έχουν καταπατηθεί.

Προτείνουμε: α) την άμεση καταγραφή των υπαρχόντων δρόμων και τον σχεδιασμό και κατασκευή νέων δεδομένου ότι μετά την απόφαση του ΣτΕ που καθορίζει ότι η ύπαρξη δρόμου είναι αναγκαία προϋπόθεση για την οικοδομισημότητα εκτός σχεδίου γηπέδων το θέμα αυτό απασχολεί το σύνολο των κατοίκων και αποτελεί κομβικό σημείο για τον χωροταξικό σχεδιασμό της Ίου β)τ την ενεργοποίηση και διαπλάτυνση δρόμου στο εσωτερικό του Κάμπου για την παράκαμψη της κυκλοφορίας βαρέων και άλλων οχημάτων κατά μήκος της παραλίας του Όρμου Ίου γ) την άμεση υλοποίηση του ήδη σχεδιασμένου και εγκεκριμένου τμήματος του δρόμου Μαγγανάρι- Χώρα- Λιμάνι με στόχο την αποσυμφόρηση της παραλίας Μυλοπότα. δ) τη διαπλάτυνση με πρόβλεψη κατασκευής αντιπλημμυρικών συμπληρωματικών έργων των δρόμων- ρεμάτων που οδηγούν στη παραλία στον Κάμπο νήσου Ίου ε) την αναστήλωση των παραδοσιακών μονοπατιών και τον χαρακτηρισμό τους ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία με παράλληλη ανάδειξη των μονοπατιών αυτών ως πόλο έλξης περιπατητικού τουρισμού.
Τέλος προτείνεται για κάθε νέο δρόμο δημόσιας χρήσης που κατασκευάζεται σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές της Ίου την καθιέρωση πεζοδρομίου – πρασιάς πλάτους 4.00 μ. εκατέρωθεν των υπό διάνοιξη δρόμων.

5. Οι νότιες παρθένες παραλίες της Ίου , η μια μετά την άλλη , ντε φάκτο, ιδιωτικοποιούνται για επιχειρηματική τουριστική χρήση από μεγάλα συμφέροντα. Ο Σύνδεσμος Ιητών στα πλαίσια της διαβούλευσης για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ίου προτείνει:

α) την απελευθέρωση και παράδοση στους πολίτες για ελεύθερη χρήση όλων των παραλιών της Ίου και απαγόρευση παραχώρησης αποκλειστικής χρήσης αιγιαλού και παραλίας σε επιχειρηματικά συμφέροντα από οιαδήποτε δημόσια αρχή σε ολόκληρη την Ίο.
β) την δημιουργία δημοσίων δρόμων πρόσβασης στις παραλίες που θα καταλήγουν σε δενδροφυτεμένα δημόσια παρκινγκ σε απόσταση τουλάχιστον 150 από την αμμουδιά για την προστασία του τοπίου της ακτογραμμής.

6. Στη νήσο Ίο έχουν διαπιστωθεί σειρά πολεοδομικών παραβάσεων όπως παράνομες διανοίξεις δρόμων, καταπατήσεις δημοσίων χώρων και πεζοδρομίων, καταστροφές παραδοσιακών μονοπατιών και κτιρίων, ανέγερση οικοδομών σε επαφή με εκκλησίες, ανεμόμυλους και πολιτιστικά μνημεία , πελώρια τείχη που περιφράσσουν και αποκόπτουν την πρόσβαση σε όμορφες παραλίες, κατασκευή μπετονένιας γέφυρας σε δημόσια παραλία λουομένων, επιχώσεις και καταστροφές ρεμάτων και αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις που αλλοιώνουν την αιγαιοπελαγίτικη φυσιογνωμία και υποβαθμίζουν τις τουριστικές προοπτικές του νησιού.
Η οριοθέτηση όλων των ρεμάτων της Ίου και των εκβολών αυτών και η απόδοση του δημόσιου χαρακτήρα αυτών, που σήμερα καταστρατηγείται βάναυσα, θεωρούμε ότι είναι νευραλγικό σημείο του χωροταξικού σχεδιασμού του νησιού. Η λήψη άμεσων μέτρων αποκατάστασης της νομιμότητας θεωρείται απαραίτητη.

Ο Σύνδεσμος Ιητών ζητεί την άμεση άρση των τριών εγκρίσεων ανέγερσης τεράστιων ξενοδοχειακών μονάδων με χρήση του Ν. 3894/2010 περί ¨Στρατηγικών Επενδύσεων¨ στην Ίο ( ΦΕΚ 2952/2020) που οδηγεί στην μονοπωλιακή εκμετάλλευση των τουριστικών προοπτικών του νησιού .

Παράλληλα προτείνουμε για την νήσο Ίο την ανέγερση μικρών ξενοδοχειακών μονάδων , μέγιστης δυναμικότητας 15 δωματίων ,( εισήγηση και του Δημάρχου Φολεγάνδρου), θεωρώντας ότι η πρόταση αυτή αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη χωροταξική επιλογή για να προστατευτεί το αιγαιοπελαγίτικο περιβάλλον της Ίου από ογκώδη οικοδομήματα και παράλληλα τα τουριστικά έσοδα του νησιού να διανεμηθούν σε πολλές μικρές τοπικές επιχειρήσεις και όχι στους αγνώστους κατόχους μετοχών ανωνύμων εταιρειών.