Ο Πολύγυρος βρίσκεται περίπου στο κέντρο της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Ο οικισμός που είναι έδρα του Δήμου αλλά δεν συμμετέχει στην μελέτη του ΤΠΣ, είναι κτισμένος σε υψόμετρο 500-560 μέτρων στην νοτιοανατολική πλευρά ενός λεκανοπεδίου στους πρόποδες του όρους Χολομώντας. Το λεκανοπέδιο διαρρέεται από πολλούς μικρούς χειμάρρους, των οποίων τα νερά βρίσκουν άνοιγμα και διαρρέουν προς τη θάλασσα από τα δυτικά. Το λεκανοπέδιο περιβάλλεται από τους λόφους Πλάια στα βόρεια-βορειοανατολικά, στα ανατολικά από τα Ανήλια και τον λόφο του Αγίου Χριστοφόρου, στα νότια τα Καστριά και στα δυτικά από το Κάστρι.  Προς τα νότια εκτείνεται ο ελαιώνας του Πολύγυρου.       

Πίνακας: Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες και οικισμοί των ΔΕ Ανθεμούντα και Ζερβοχωρίων του  Δήμου  Πολυγύρου.

·        Ο Δήμος Ζερβοχωρίων εμφανίζει τα εξής χαρακτηριστικά:  Η πληθυσμιακή αύξηση που παρατηρήθηκε κατά τη τελευταία δεκαετία (6,2%) θεωρείται μικρή σε σχέση με τα επίπεδα νομού, περιφέρειας και χώρας. Η περιοχή βιώνει έντονα το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού μιας και οι νεότεροι  εγκαταλείπουν το Δήμο για το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης ενώ αντίστοιχα τα δημογραφικά δεδομένα του Δήμου εντείνουν το πρόβλημα.

·        Ταυτόχρονα, ενώ τα ποσοστά εκπαίδευσης στο Δήμο παρουσιάζουν βελτίωση σε σχέση με το 1991, εντούτοις, δεν αντικατοπτρίζουν άτομα που παραμένουν στην περιοχή και συμμετέχουν ενεργά στην τοπική οικονομία, μιας και ένα μεγάλο ποσοστό ζει και δραστηριοποιείται εκτός των διοικητικών ορίων του Δήμου και κυρίως στο μητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.

·        Ο Δήμος Ζερβοχωρίων, όντας ορεινού χαρακτήρα και κατά βάση αγροτικός, δεν εκμεταλλεύεται στο βαθμό που μπορεί να του επιτραπεί τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Στον τομέα της μελισσοκομίας που αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα για την περιοχή, δεν καταγράφονται αξιόλογες προσπάθειες. Χαρακτηριστικό είναι ότι η παραγωγή περιορίζεται μόνο στην παραγωγή μελιού και όχι άλλων προϊόντων όπως κερί, βασιλικός πολτός,  πρόπολη, δηλητηρίου ή βασιλισσών.

·        Αρκετά προβλήματα παρουσιάζει ο πρωτογενής τομέας στην περιοχή όπως η μείωση σε σημαντικό βαθμό της μελισσοκομικής χλωρίδας και οι πυρκαγιές των δασικών οικοσυστημάτων αλλά και η αποψίλωση των εδαφών. Το πρωτογενές επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας του δήμου χαρακτηρίζεται από την επιμονή σε παραδοσιακές γεωργικές εξειδικεύσεις δίχως να έχει γνωρίσει την εκσυγχρονιστική γεωργική ανάπτυξη που παρατηρείται σε άλλες περιοχές του Νομού Χαλκιδικής και με γεωργικές δομές που απαιτούν βελτίωση (υπάρχουν τα γνωστά προβλήματα που αφορούν τον μικρό κλήρο, τον πολυτεμαχισμό, τη μη ικανοποιητική εκμηχάνιση, την άγνοια των μέσων χρηματοδότησης του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων κλπ).

·        Στην Κτηνοτροφία παρουσιάζονται: ανεπαρκής ανάπτυξη του κλάδου από πλευράς υποδομών, υποβαθμισμένοι βοσκότοποι, μικρό μέγεθος εκμεταλλεύσεων και ζωικών κεφαλαίων, ενώ υπάρχει μεταποίηση με τυροκομεία. Οι Δασικοί Πόροι παραμένουν αναξιοποίητοι: δεν υπάρχει προστασία δασών από την ξυλοπαραγωγή και τις πυρκαγιές, ούτε ανάπτυξη επιχειρηματικών φυτωριακών μονάδων και μελισσοτροφικών δασικών φυτειών.

·        Στον τομέα της μεταποίησης η δραστηριότητα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και βασικός λόγος είναι η επικέντρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στον πρωτογενή τομέα και η έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής σε συνάρτηση με άλλες περιοχές του ίδιου Νομού.

·        Επίσης, εξαιτίας της ορεινής γεωγραφικής θέσης, ο Δήμος Ζερβοχωρίων απουσιάζει από τις δραστηριότητες που εξυπηρετούν τον τουρισμό σε σχέση με τους παράκτιους  Δήμους.

·        Ωστόσο, η περιοχή του όρους Χολομώντα, περιλαμβάνει μία από τις 5 περιηγητικές διαδρομές της Κεντρικής Χαλκιδικής και αποτελεί εν δυνάμει τουριστικό τόπο που θα μπορούσε με κατάλληλη αξιοποίηση να δημιουργήσει συνθήκες απασχόλησης.

·        Από την άλλη μεριά η ύπαρξη και λειτουργία του μοναδικού ξενώνα στην περιοχή (Παλαιοχώρα) αποτελεί στοιχείο ενθαρρυντικό για την ευαισθητοποίηση των κατοίκων για παρόμοιες πρωτοβουλίες. Παρόλα αυτά, η εκμετάλλευση του ξενώνα δεν κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα, μιας και χρησιμοποιείται κυρίως για τη διεξαγωγή τοπικών εκδηλώσεων, λείπουν δηλαδή οι προωθητικές ενέργειες που θα ωθήσουν τον ξενώνα να μεταλλαχθεί σε πόλο έλξης τουριστικής κίνησης, λειτουργώντας ως τόπος μονοήμερης (επισκέψεις) ή πολυήμερης διαμονής.

·        Ο Δήμος Ζερβοχωρίων παρουσιάζει αύξηση της ανεργίας κατά την τελευταία δεκαετία από 4,2% το 1991 σε 7,52% το 2001. Στον αριθμό των ανέργων το μεγαλύτερο ποσοστό (62,22% το 1991 και 64,77% το 2001) αποτελούν οι νέοι άνεργοι.

·        Ο αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε στις μεταποιητικές βιομηχανίες, στα ορυχεία – λατομεία και στις λοιπές υπηρεσίες (κατηγοριοποίηση κατά ΕΛΣΤΑΤ) ενώ αντίθετα αυξήθηκε στο εμπόριο και στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

·        Σε τομεακό επίπεδο, μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των απασχολούμενων στο δευτερογενή τομέα και παρατηρήθηκε αύξηση στον τριτογενή. Σημαντικό στοιχείο για την απασχόληση στον τριτογενή τομέα της περιοχής είναι ότι το 1/3 περίπου  απασχολούνται σε οικοδομικές εργασίες ενώ μεγάλο μέρος των απασχολούμενων δραστηριοποιούνται στον τομέα των δημόσιων υπηρεσιών.

Πίνακας: Πληθυσμιακή εξέλιξη των ΔΕ του Δήμου Πολυγύρου 2001-2011 (πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.)

Σύμφωνα με τον ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011) Αρθ. 5, ως σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος (οικοτόπων και ειδών) είναι οι περιοχές Natura, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα Εθνικά Πάρκα, οι Εθνικοί Δρυμοί κ.λπ.

Εντός των ορίων του Δήμου, εντοπίζονται τα εξής σημαντικά στοιχεία και προστατευόμενες περιοχές φυσικού περιβάλλοντος:

περιοχές που βρίσκονται στη Γ ́ Ζώνη προστασίας του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας – Βόλβης και Μακεδονικών Τεμπών, (βόρεια πλευρά του Δήμου) όπου ισχύει η ΚΥΑ 6919/11.2.2004 (ΦΕΚ 248/Δ/5.3.2004) όπως αυτή τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ39542/12.8.2008 (ΦΕΚ 441/ΑΑΠ/9.10.2008). Η δεύτερη, αφορά την υπόλοιπη περιοχή του Δήμου (νότια πλευρά) η οποία βρίσκεται κατά ένα μέρος εντός της περιοχής του δικτύου ΦΥΣΗ 2000 με κωδικό «GR 1270001 Όρος Χολωμόντας» για την οποία έχει εκπονηθεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) που δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμη.

Η περιοχή προστασίας του όρους Χολωμόντα βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Δήμου Ζερβοχωρίων, νότια των ορίων της υδρολογικής λεκάνης της Μυγδονίας. Το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής αυτής ανήκει σε περιοχή του Εθνικού Καταλόγου του δικτύου Φύση 2000 με κωδικό «GR 1270001 Όρος Χολωμόντας».

Για τον χαρακτηρισμό των περιοχών ΠΕΠ2 του παρόντος ΣΧΟΟΑΠ ακολουθούνται οι κατευθύνσεις της μελέτης «Τροποποίηση Επικαιροποίηση και Συμπλήρωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Όρους Χολομώντα» (ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ., 2008) προκειμένου να ενισχυθούν οι όροι περιβαλλοντικής προστασίας στην ευρύτερη περιοχή. Οι περιοχές αυτές είναι οι «Περιοχές Προστασίας της Φύσης» στις θέσεις «Πουρνάρι» και «Σπαθί» καθώς και οι «Περιοχές Περιβαλλοντικού Ελέγχου» που περιβάλλουν αντίστοιχα τις «Περιοχές Προστασίας της Φύσης».

Στα όρια του Δήμου Πολύγυρου απαντώνται τρία σε αριθμό καταφύγια άγριας ζωής.