Με βάση τον Ν. 4447/2016, όπως τροποποιήθηκε από το Ν. 4759/2020, τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) έχουν θεσπιστεί για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων, που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας, για τις
οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης και των λοιπών όρων ανάπτυξής τους για περιβαλλοντική προστασία ή/και αντιμετώπιση των συνεπειών από φυσικές καταστροφές. Στην περίπτωση του Δήμου Μινώα Πεδιάδας συντρέχουν και οι δυο λόγοι. Συγκεκριμένα, η περιοχή Δ.Ε. Καστελλίου εντάσσεται στη ζώνη Natura 2000 με κωδικό «GR4320002: Δίκτη: Οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό, Σελενά, Κράσι, Σελάκανος, Χαλασμένη Κορυφή» (ΕΖ∆), η οποία εκτείνεται εντός των Δ. Μινώα Πεδιάδας και Δ. Χερσονήσου της Π.Ε. Ηρακλείου και τους Δ. Αγίου Νικολάου και Δ. Οροπεδίου Λασιθίου της Π.Ε. Λασιθίου, ενώ από το Νοέμβριο του 2020 και έως 06-05-2021 έχει κηρυχθεί, με απόφαση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας Προστασίας (ΓΓΠΠ), σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω πλημμυρικών, κατολισθητικών φαινομένων που προέκυψαν από ισχυρές βροχοπτώσεις. Επίσης, με την ίδια απόφαση της ΓΓΠΠ είχε κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η Δ.Ε. Θραψανού, ενώ τον Απρίλιο του 2019 το σύνολο του Δήμου κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, το σύνολο της περιοχής της ΔΕ Καστελλίου καθώς και τμήματα της ΔΕ Θραψανού βρίσκονται στη ζώνη άμεσης επιρροής του νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλλι (υπερτοπικός πόλος). Σε αυτό το πλαίσιο, ο καθορισμός χρήσεων γης, όρων δόμησης και ειδικών όρων που θα γίνει μέσω του ΕΠΣ πρέπει να διασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής, την ισόρροπη ανάπτυξη των χρήσεων γης μετά και από την κατασκευή του αεροδρομίου και την αντιμετώπιση των τυχόν αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να προκαλέσει, να λαμβάνει υπόψη βασικές αρχές και παραμέτρους, όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή, και να συνάδει με τον ειδικό χαρακτήρα του Δήμου, όσον αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος. Ως άμεσες προτεραιότητες θα πρέπει να τεθούν η αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων και της κλιματικής αλλαγής, η ισόρροπη οργάνωση/σχεδιασμός της ανάπτυξης και τυχόν αλλαγών των χρήσεων γης λόγω της κατασκευής του αεροδρομίου, η ανάπτυξη του ήπιου ποιοτικού τουρισμού, η προστασία και ανάδειξη του τοπίου και του χαρακτήρα των οικισμών, η προστασία του περιβάλλοντος, η αποφυγή της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, η αντιμετώπιση της ρύπανσης και η διαχείριση των αποβλήτων. Ως κεντρικός πυρήνας της διαδικασίας αποτελεί η κατάρτιση της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ) η οποία καθορίζει το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, τα όρια των πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τις σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, τα μεταφορικά (για την μηχανοκίνητη και τις ήπιες μορφές κινητικότητας), τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, τον σχεδιασμό πρόληψης και αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και κινδύνων, την προσωρινή οριοθέτηση υδατορεμάτων εντός των προς πολεοδόμηση περιοχών και την γεωλογική καταλληλόλητα για δόμηση στην περιοχή του έργου. Επιπλέον, τα ΕΠΣ θα περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής καθώς και σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.
Στην ενότητα “Βασικά Στοιχεία & Δεδομένα” μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σας βοηθούν να εξοικειωθείτε με την περιοχή μελέτης και τα βασικά χαρακτηριστικά της.