Α) Για την ΠΕΠ 4 του ΕΠΣ του Δ. Μαλεβιζίου
Στην περιγραφή των εναλλακτικών σεναρίων του ΕΠΣ η Περιοχή Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ 4)παρουσιάζεται ως «εκτεταμένο τμήμα που καλύπτει μεγάλο τμήμα των περιοχών που έχουν ενταχθεί στην ευρεία γεωγραφική ενότητα του παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO Ψηλορείτη», τίθεται ως στόχος «η διαφύλαξη της φυσιογνωμίας του τόπου, του φυσικού περιβάλλοντος και των αξιόλογων πολιτιστικών στοιχείων που περιλαμβάνονται» και επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις «σε αρμονική σχέση με το περιβάλλον της περιοχής».
Η περιγραφή αυτή συνάδει με τις αναφορές του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου που εντάσσουν τα Γεωπάρκα της Κρήτης στις «περιοχές με φέρουσα ικανότητα φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου». Ειδικότερα στο Περιφερειακό Χωροταξικό αναφέρεται: «Στο εσωτερικό τους (ΣΗΜ: των περιοχών με φέρουσα ικανότητα φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου) συναντώνται τα σημαντικά μεμονωμένα στοιχεία φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπίου, όπως οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μνημεία και τα μνημειακά αστικά κέντρα, τα αρχαία θέατρα, τα Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, τα αισθητικά δάση, οι παραδοσιακοί οικισμοί, οι περιοχές του δικτύου NATURA 2000, τα γεωπάρκα και τα τοπόσημα διεθνούς και εθνικού ενδιαφέροντος, νοούμενα ως στοιχεία του δικτύου Φυσικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος της Κρήτης, διεθνούς, εθνικής, περιφερειακής σημασίας.» (ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης άρθρο 11). Στη συνέχεια κρίνεται ότι «η λειτουργική ενσωμάτωση - στο συνολικό πλέγμα των Ενοτήτων Τοπίου και των επιμέρους στοιχείων τους - των ήδη κηρυγμένων ή των προς κήρυξη Γεωπάρκων και η δημιουργία γεωπολιτιστικών διαδρομών, με τη συγκρότηση τοπικών δικτύων προορισμών επίσκεψης σε αναφορά με το Ε4 και τις λοιπές περιπατητικές διαδρομές», αποτελεί ως μια από τις βασικές προτεραιότητες για την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της ενιαίας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Όμως στην παράγραφο A10.1.4.2.5. που αφορά στις Υποδομές, προτείνεται να ενταχθεί στην Περιοχή Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ 4)«και ειδικότερα στο τμήμα που ευρίσκεται στη Δ.Ε. Τυλίσου» η «Ευρεία ζώνη αναζήτησης για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων ΑΠΕ» που προβλέπεται από το Περιφερειακό Χωροταξικό. Θεωρούμε ότι η ζώνη αυτή ανάπτυξης δραστηριοτήτων ΑΠΕ είναι απολύτως μη συμβατή τόσο με τον χαρακτήρα της Περιοχής Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ 4), όπως προτείνεται από το ΕΠΣ, όσο και με τις παραπάνω αναφορές του ίδιου του Περιφερειακού Χωροταξικού για τα Γεωπάρκα.
Οι συγκρούσεις στις χρήσεις γης επιτείνονται από την απεικόνιση στο χάρτη Π2α του Περιφερειακού Χωροταξικού μιας οικιστικής περιοχής, ειδικότερα Περιοχή Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ), για την οποία το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) του πρώην Δ. Τυλίσου, Β1’ Φάση, είχε προτείνει την κατάργησή της.
Η «Ευρεία ζώνη αναζήτησης για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων ΑΠΕ» είναι επίσης μη συμβατή με την πρόταση του ΣΧΟΟΑΠ του πρώην Δ. Τυλίσου για δημιουργία Αρχαιολογικού Πάρκου Τυλίσου, που δεν περιορίζεται στα όρια του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Τυλίσου αλλά αφορά και στην αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής. Σημειώνουμε εδώ ότι ο οικισμός της Τυλίσου είναι χαρακτηρισμένος ως Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους(Υ.Α 9597, ΦΕΚ 666/Β/23-9-1970) και Αρχαιολογικός Χώρος (ΥΠΑΙΘΠΑ?ΓΓΠ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/Φ43/ 57453/26908/3822/1912, ΦΕΚ: 205/ΑΑΠ/2013-06-04)και χαρακτηρίζεται από το Περιφερειακό Χωροταξικό της Κρήτης ως τόπος εθνικής σημασίας (ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης, άρθρο 9, Φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι διεθνούς, εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας / Τοπίο).
Για τους παραπάνω λόγους και προκειμένου να μην οξυνθούν οι συγκρούσεις των χρήσεων γης και να μπορέσει η ΠΕΠ 4 να επιτελέσει τον ρόλο της σύμφωνα με τον χαρακτήρα που της αποδίδεται από το ΕΠΣ, θεωρούμε ότι «Ευρεία ζώνη αναζήτησης για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων ΑΠΕ», θα πρέπει να απαλειφθεί και να τεθεί ότι επιτρέπονται μόνο έργα ΑΠΕ που εξυπηρετούν τις χρήσεις και δραστηριότητες που επιτρέπονται και που υλοποιούνται στο χώρο εγκατάστασής τους.
Β) Για την Οργάνωση Οικιστικών Υποδοχέων
Προτείνουμε το χαρακτηρισμό του οικισμού της Τυλίσου ως παραδοσιακό καθώς και την επέκτασή του για τους εξής λόγους:
1. Όπως αναφέρουμε και παραπάνω, ο οικισμός της Τυλίσου είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος (ΦΕΚ 205/ΑΑΠ/2013) ενώ εντός του οικισμού υπάρχουν πολλά ρέματα που δυσχεραίνουν τη δυνατότητα πολεοδόμησης.
2. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής , ο οικισμός της Τυλίσου πρέπει να αντιμετωπίζεται ως οικιστικό απόθεμα του Δήμου Μαλεβιζίου σε περίπτωση ανόδου της στάθμης της θάλασσας, πλημμυρικών φαινομένων κλπ.
Γ) Για το Επιχειρηματικό Πάρκο Εξυγίανσης (Ε.Π.Ε.) (Δ.Ε.Τυλίσου)
Προτείνουμε την οριοθέτηση και πολεοδόμηση του ΒΙΟ.ΠΑ. Τυλίσου με την ανάπτυξη υποδομών ασφαλείας
Δ) Για τις Υποδομές:
1. Προτείνουμε ο δρόμος από Γάζι μέχρι το ΒΙΟ.ΠΑ. Τυλίσου να χαραχτεί με πλάτος 11μ. (συμφώνως με την προτεινόμενη χάραξη των 11μ. από το ΒΙΟ.ΠΑ. Τυλίσου μέχρι τον ορεινό Μυλοπόταμο) καθώς ο δρόμος αυτός θα εξυπηρετεί όχι μόνο τους κατοίκους και επισκέπτες της Τυλίσου αλλά και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός του ΒΙΟ.ΠΑ. Τυλίσου
2. Προτείνουμε τη χάραξη ποδηλατόδρομου από το Γάζι μέχρι την Τύλισο ακολουθώντας την παραποτάμια διαδρομή από Καβροχώρι-Σεργιανά-Τύλισος καθώς και τη διαπλάτυνση του υφιστάμενου δρόμου. Πρόκειται για μια εξαιρετικού κάλλους φυσιολατρική διαδρομή κατά μήκος της οποίας απαντώνται τεκμήρια της ιστορικής, οικονομικής και λαογραφικής ταυτότητας της περιοχής μας όπως π.χ. το μνημείο προς τιμήν των εκτελεσθέντων κατοίκων του χωριού Μάραθος από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής και το νερόμυλο «της Καράς ο Μύλος» που είναι χαρακτηρισμένος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ38/944/26/25-2-2000 - ΦΕΚ363/Β/22-3-2000).
Τέλος, επισυνάπτουμε τη Γνωμοδότηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου αναφορικά με την κατασκευή και λειτουργία Φωτοβολταϊκού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας στη θέση «Πύργος» Τυλίσου η οποία μας ζητήθηκε κατά τη διάρκεια του σχολιασμού της παρουσίασης του ΕΠΣ Μαλεβιζίου στη Δημοτική Πινακοθήκη Μαλεβιζίου "Μπότης Θαλασσινός" στην Τύλισο στις 5-3-2025
Οι παραπάνω προτάσεις κατατίθενται από:
Αγροτικός Συνεταιρισμός Τυλίσου
Πολιτιστικός Σύλλογος Τυλίσου
Σύλλογος Γυναικών Τυλίσου
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Νηπιαγωγείου και Δημοτικού Σχολείου Τυλίσου
Αθλητικός Όμιλος Τυλίσου
Αγροτοκτηνοτροφικός Σύλλογος Μαλεβιζίου
Ενεργοί Πολίτες Τυλίσου