ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ

Προστασία και ανάδειξη της Χερσονήσου του Μαλέα – Κήρυξη Ζωνών Προστατευόμενου Τοπίου και Φυσικών Σχηματισμών

Η Χερσόνησος του Μαλέα αποτελεί έναν από τους πλέον εμβληματικούς τόπους της ελληνικής επικράτειας, όπου η πολιτιστική κληρονομιά συναντά το μοναδικό φυσικό περιβάλλον. Η προστασία και ανάδειξή της συνιστά τη μόνη πραγματικά βιώσιμη επιλογή για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της περιοχής.

1. Πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα

Δεκάδες σπήλαια με παλαιοανθρωπολογικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, με ευρήματα από την παλαιολιθική, νεολιθική, μινωική και μυκηναϊκή περίοδο.

Η Πυραμίδα των Βατίκων, το μεγαλύτερο πυραμιδοειδές κτίσμα της Ελλάδας μετά το Αμφείο.

Τα ιστορικά μεταλλεία Αγίου Ελισσαίου, όπου εξορυσσόταν ο σίδηρος των Σπαρτιατικών ασπίδων.

Βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία: ναοί, ασκηταριά, η Μονεμβασιά και τα Βάτικα – το επονομαζόμενο “Μικρό Άγιο Όρος”.

Νεότερα μνημεία, όπως ο Φάρος Κάβο Μαλιά και το γερμανικό παρατηρητήριο στα Βελανίδια.

2. Φυσικό περιβάλλον και βιοποικιλότητα διεθνούς σημασίας

Σταυροδρόμι τριών ηπείρων με μοναδική χλωρίδα (>1.000 είδη), πλούσια ορνιθοπανίδα και σημαντικά μεταναστευτικά περάσματα.

Σημαντικά καταφύγια χειροπτέρων, όπως το Σπήλαιο Κότωνα στον Κούνο και το Σπήλαιο Κισσού κοντά στην Αγία Αικατερίνη. Οι σχετικές μελέτες (ΕΠΜ 10β) προτείνουν την προστασία τους και την οριοθέτηση περιμετρικής ζώνης 1.500 μ. για την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.

Ο ορεινός όγκος «Χιονοβούνι» φιλοξενεί πληθυσμούς του δενδρόκεδρου (Juniperus drupacea), οικότοπο προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, με αυστηρή υποχρέωση προστασίας.

3. Θεσμικό πλαίσιο και αναγκαιότητα προστασίας

Η πρόταση για κήρυξη Ζώνης Προστατευόμενου Τοπίου και Φυσικών Σχηματισμών (ν.1650/1986) στην ΠΕ.Π.1 «Κούνος – Μαλέας» συνάδει με τα πορίσματα της ΕΠΜ και αποτελεί αναγκαία θεσμική κατοχύρωση.

Η θέσπιση αυτού του καθεστώτος θα προστατεύσει αποτελεσματικά τόσο τα φυσικά οικοσυστήματα όσο και το ενιαίο πολιτιστικό τοπίο της περιοχής.

Σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, οι προτεινόμενες περιοχές εμπίπτουν σε ζώνες αποκλεισμού για την εγκατάσταση Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) λόγω παρουσίας αυστηρά προστατευόμενων ειδών ορνιθοπανίδας. Η θεσμική προστασία αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για την αποτροπή τέτοιων έργων, που θα αλλοίωναν ανεπανόρθωτα τον χαρακτήρα της περιοχής.

4. Στρατηγική προοπτική

Η κήρυξη των περιοχών ΠΕ.Π.1 (Κούνος – Μαλέας) και ΠΕ.Π.2 (Χιονοβούνι) ως προστατευόμενων τοπίων:

Διασφαλίζει τη βιοποικιλότητα, τους οικοτόπους προτεραιότητας και τα σπήλαια-καταφύγια.

Θωρακίζει το μοναδικό πολιτιστικό και ιστορικό υπόβαθρο.

Εξασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη με ήπιες μορφές τουρισμού, πολιτιστικής ανάδειξης και πρωτογενούς παραγωγής.

Καθιστά τον Μαλέα διεθνές πρότυπο προστασίας, συνδυάζοντας οικολογία, ιστορία και πολιτισμό.

📌 Καταληκτική θέση
Η Πολιτεία καλείται να προχωρήσει άμεσα στην κήρυξη των ορεινών όγκων Κούνος – Μαλέας και Χιονοβουνίου ως Ζωνών Προστατευόμενου Τοπίου και Φυσικών Σχηματισμών. Ο Μαλέας πρέπει να αναγνωριστεί ως πυρήνας τοπίου φυσικού κάλλους και διεθνούς αξίας, χωρίς τη δυνατότητα εγκατάστασης βιομηχανικών ΑΠΕ. Μόνο έτσι μπορεί να αναδειχθεί η περιοχή ως φάρος πολιτισμού, οικολογίας και βιώσιμης ανάπτυξης, αντάξιος της ιστορίας και της φυσικής του μοναδικότητας.