Με συνολική έκταση 902,411 τετ. χλμ ο Δήμος Μονεμβασίας συνορεύει βόρεια με το Δήμο Ευρώτα και το Δήμο Νότιας Κυνουρίας, ανατολικά και νότια βρέχεται από το Μυρτώο Πέλαγος, νοτιοδυτικά συνορεύει με το Δήμο Ελαφονήσου και δυτικά βρέχεται από το Λακωνικό Κόλπο. Έχει χαρακτηριστεί στο μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασής του (52,63% περίπου) ως ορεινός Δήμος ενώ στην περιοχή αυτή περιλαμβάνεται εκτεταμένο παράλιο μέτωπο. Το κλίμα στο Δήμο έχει σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά του Μεσογειακού κλίματος, δηλαδή ήπιους και βροχερούς χειμώνες, σχετικώς θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο σχεδόν το χρόνο. Στα όρια του Δήμου αναπτύσσεται πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο και ρέματα ορίζουν τμήμα των ορίων του στα βορειοανατολικά (Αριάνα) και νότια (Λαγγάδα). Σημαντικά ρέματα διαρρέουν το εσωτερικό του δήμου, με εποχική ροή ή και συνεχή ροή σε όλη τη διάρκεια του έτους (Βαθύ., Μπαμπανό, Χουνάρια, Αγ. Δημητρίου, Βαμβανδρέα, Κάσες, Στραβόρρεμα, Τασού, Κοματά , Νερατζιά, Στραβολάγκαδο, Βρυσάκι , Σάρα, Μονόπορο, Τσάκωνα, κ.ά.).

●       Ο πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται σε 21942 κατοίκους (απογραφή ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011), το 14,08% των οποίων κατοικεί στη Νεάπολη Βοιών και το 11,54% στους Μολάους.

●       Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Μονεμβασίας σημείωσε κατά την περίοδο 1991-2011 μικρή αύξηση της τάξης του 3,8%.

●       Το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού οικονομικά πληθυσμού απασχολείται στον πρωτογενή και τριτογενή τομέα.

Σύμφωνα με τον ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011) Αρθ. 5, ως σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος (οικοτόπων και ειδών) είναι οι περιοχές Natura, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα Εθνικά Πάρκα, οι Εθνικοί Δρυμοί κ.λπ.

Τμήμα του Δήμου Μονεμβασίας στα βόρεια και βορειανατολικά εντάσσεται σε περιοχή Δικτύου Natura 2000, με κωδικό GR25400016: «Όρη Γιδοβούνι, Χιονοβούνι, Γαϊδουροβούνι, Κορακιά, Καλογεροβούνι, Κουλοχέρα και περιοχή Μονεμβασίας». Στο νοτιότερο άκρο του τόπου βρίσκεται ο βράχος με το ενετικό κάστρο της Μονεμβάσιας, συγκροτώντας ένα σημαντικό τοπίο. Στο βράχο της Μονεμβάσιας φύονται σπάνια, από χλωριδική άποψη φυτά, όπως σχηματισμοί της Euphorbia dendroides και πολύ σπάνια τοπικά ενδημικά φυτά είδη, όπως π.χ. Stachys speitzenhoferi, subsp. Virella και Campanula andrewsii subsp. Hirsutula, Draba strasseri. 

Νότια του Δήμου Μονεμβασίας, τμήμα της έκτασής του εντάσσεται σε περιοχή Δικτύου Natura 2000, με κωδικό GR 2540002: «Περιοχή Νεάπολης (Βοιών) και νήσος Ελαφόνησος». 

Όσον αφορά στα Καταφύγια Άγριας Ζωής, τμήμα της έκτασης του καταφύγιου άγριας ζωής στις θέσεις «Πράταγος – Χερώματα – Λότζα» περιοχής Δαιμονιάς, Ελίκας, Λυρών, Ελληνικού, Νομίων, Αγίου Νικολάου, Ταλάντων των Δήμων Ασωπού, Βοιών, Μονεμβασιάς, συνολικής έκτασης 57.000 στρ., εκτείνεται στο Δήμο Μονεμβασίας. Το καταφύγιο ιδρύθηκε το έτος 1985 καταλαμβάνοντας συνολική έκταση 20.000 στρ. στις θέσεις «Πράταγος – Κουκουβάγια – Αετοφωλιά – Βουνό Αγ. Γεωργίου – Τσομάκα – Λυκοβούνι – Λεκάνες» περιοχής Δ.Δ. Ελίκας, Αγίου Νικολάου, Δαιμονιάς, Ταλάντων, Λιρών (ΦΕΚ 458/Β/85). Το έτος 2001 με πρόταση του αρμόδιου Δασαρχείου Μολάων τροποποιήθηκαν τα όρια του μόνιμου καταφυγίου άγριας ζωής και επεκτάθηκαν από 20.000 σε 57.000 στρ.