ΤΠΣ ΔΗΜΟΥ ΣΠΑΤΩΝ - ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ Α’ ΦΑΣΗΣ, 1ο ΣΤΑΔΙΟ, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α10

Όσον αφορά στην παρουσίαση των Εναλλακτικών Σεναρίων Προτάσεων της Τετάρτης 7 Μαΐου 2025, όπως την παρακολούθησα διαδικτυακά, θα ήθελα να κάνω τις παρακάτω επισημάνσεις και παρατηρήσεις:
1. Η παρουσίαση και η συζήτηση που έγινε μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης είναι πολύ καλή και εκφράζω τα συγχαρητήρια στην μελετητική ομάδα και τους διοργανωτές εκ μέρους του Δήμου.
2. Όσον αφορά στα τρία προτεινόμενα Σενάρια Προτάσεων, εξετάζοντας και το Κεφ. 10 του 1ου Σταδίου της Α’ Φάσης, βλέπει κανείς ότι το Σενάριο 2 υπερτερεί σαφώς των άλλων δύο για τους εξής λόγους:
a. Διορθώνει “κακές” επιλογές χρήσεων γης που είναι ως τώρα Νομοθετημένες και αποτελούν ουσιαστικά τροχοπέδη στην ανάπτυξη του Δήμου και στην ανάδειξη του σημαντικού ρόλου του στην περιοχή,
b. Λαμβάνει υπόψη την 20ετή εμπειρία από την τελευταία παρέμβαση στις Χρήσεις Γης (ΖΟΕ), όπου μπορούμε πλέον να δούμε τις αδυναμίες και τις ανάγκες επέμβασης με προσεκτική αλλαγή στις χρήσεις γης, όπου αποδεικνύεται ότι υφίσταται ανάγκη,
c. Προτείνει σημαντικά γρηγορότερες λύσεις στην δημιουργία αξόνων ανάπτυξης και εργαλείων προς αυτή την κατεύθυνση,
d. Αναδεικνύει την σημαντική φυσιογνωμία του Δήμου και τον ηγετικό ρόλο που μπορεί να παίξει στην περιοχή, πάντα σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους αλλά και τους Δήμους της ευρύτερης ενότητας της Ανατολικής Αττικής.
3. Ζητούμενο θα πρέπει να είναι πλέον για τον Δήμο Σπάτων – Αρτέμιδας, όχι η αλόγιστη αστικοποίηση του χώρου σε βάρος την ποιότητας ζωής των μονίμων κατοίκων, των παραθεριστών, των ψηφιακών νομάδων και των επισκεπτών, αλλά η ύπαρξη ισορροπίας ανάμεσα στις αυξημένες ανάγκες διαφόρων ειδών κατοικίας, την ανάπτυξη υγιών περιβαλλοντικά επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον χώρο και το αγροτικό περιβάλλον.
4. Όπως βλέπουμε, ο χώρος με χαρακτηριστικό Κ3 “Τεχνολογικό Πάρκο” δεν έγινε δυνατόν να αξιοποιηθεί, κυρίως λόγω της απροθυμίας των (τότε) προτεινόντων να αναλάβουν τα ρίσκα της ανάπτυξής του, της πολυπλοκότητας του θεσμικού πλαισίου και των απαιτήσεών του για την ανάπτυξη του Πάρκου, αλλά και από την διαπίστωση ότι το γειτνιάζον Επιχειρηματικό πάρκο προσφέρει καλύτερους όρους ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων προς τις επιχειρήσεις που δυνητικά θα το χρησιμοποιούσαν. Έτσι ο χώρος παρέμεινε ανεκμετάλλευτος από την έναρξη του Διατάγματος των ΖΟΕ της περιοχής. Η πρότασή μου αντί της πλήρους διαγραφής του είναι:
a. Να διαμορφωθεί ως προς το σχήμα και την έκτασή του ώστε Πολεοδομικά να μπορεί να υποστηριχθεί από το σύστημα οδών κλπ. εγκαταστάσεων, και συγκεκριμένα:
i. Να έχει πρόσωπο επί της Σπάτων – Πικερμίου ακριβώς όσο το παρόμοιο πρόσωπο του απέναντι Επιχειρηματικού Πάρκου,
ii. Να λάβει βάθος τουλάχιστον τριών μεγάλων Οικοδομικών Τετραγώνων, δηλαδή περίπου 1.000 με 1.200 μ.
iii. Να περιβάλλεται από περιφερειακή οδό που θα αποτελεί και το φυσικό όριο με την αγροτική γη,
b. Να οριστούν επιπλέον χρήσεις γης που θα μπορούσαν να είναι και βοηθητικές – συμπληρωματικές των απέναντι Χρήσεων Γης του Επιχειρηματικού πάρκου, όπως εστίαση, χώροι στάθμευσης, αποθηκευτικοί χώροι, εκθεσιακά κέντρα υπερτοπικού χαρακτήρα κλπ. Οι χρήσεις αυτές δυστυχώς λείπουν από τον υπάρχοντα σχεδιασμό, και έτσι υποβαθμίζεται ο ρόλος του Δήμου Σπάτων – Αρτέμιδος σε σχέση με την θέση του και τον γενικότερο χαρακτήρα της περιοχής.
c. Να οργανωθούν οι κυκλοφοριακοί κόμβοι στην αρχή και το τέλος του Επιχειρηματικού Πάρκου για να εξασφαλιστεί η οδική ασφάλεια στον οδικό άξονα Σπάτων – Πικερμίου, που σήμερα δεν υφίσταται τόσο στον συγκεκριμένο άξονα αλλά και γενικότερα στους οδικούς άξονες του Δήμου.
d. Να συμπεριληφθεί στα όριά του προς Πικέρμι σταθμός ΜΕΤΡΟ / Προαστιακού, ώστε να έλθουν τα μέσα σταθερής τροχιάς πιο κοντά στα Σπάτα.
5. Στην αναπτυξιακή φυσιογνωμία θα πρέπει να προστεθεί στον Πρωτογενή Τομέα η αξιοποίηση, εκτός της οινοπαραγωγής, και της ελαιοπαραγωγής που υφίσταται παραδοσιακά και σε μεγάλη έκταση της αγροτικής γης, καθώς και άλλων αγροτικών προϊόντων (φιστίκια, σύκα, κλπ.). Τα προϊόντα αυτά χρήζουν επίσης αξιοποίησης.
6. Στο φυσικό περιβάλλον δεν πρέπει να ξεχαστεί να μπουν όροι προστασίας από την απορροή των προϊόντων των ΚΕΛ στην θαλάσσια ζώνη της Αρτέμιδας.
7. Στις προτεινόμενες τροποποιήσεις των Όρων Δόμησης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ήδη έχει γίνει σημαντική μείωση των συντελεστών δόμησης στους βασικούς υπάρχοντες Οικισμούς, οπότε δεν θα πρέπει να προταθεί να γίνει περαιτέρω μείωση των συντελεστών δόμησης, ούτως ώστε να διαφυλαχθεί το στοιχείο της περιουσίας των ιδιοκτητών. Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι όσον αφορά στα υπόλοιπα στοιχεία των όρων δόμησης στους υφιστάμενους Οικισμούς (Σπάτα – Αρτέμιδα) και τις επεκτάσεις τους, έχουν ήδη ληφθεί, με μεγάλη προσοχή, υπόψη τα πραγματικά στοιχεία των ιδιοκτησιών (όπως π.χ. τα αρχικά εμβαδά και το υφιστάμενο πρόσωπο), οπότε σε περίπτωση αλλαγής των προς το δυσμενέστερο, θα καθιστούν αδύνατα εφαρμογής των όρων δόμησης με συνέπεια την περεταίρω απαξίωση των ιδιοκτησιών. Γι’ αυτό θα πρέπει να μην υπάρξουν περεταίρω αλλαγές των υφιστάμενων όρων δόμησης προς το δυσμενέστερο.
8. Όσον αφορά στην δυνατότητα εφαρμογής της ιδιωτικής πολεοδόμησης, αυτό κρίνεται ως ιδιαίτερα θετικό στην γενικότερη ανάπτυξη του Δήμου και θα πρέπει να εφαρμοστεί για όλη την εκτός σχεδίου περιοχή και όχι σε μεμονωμένες περιοχές όπως περιγράφονται στο σχετικό σχέδιο του εναλλακτικού σεναρίου 2 που έχετε αναρτήσει. Φυσικά θα εξαιρεθούν οι περιοχές εξαιρετικής προστασίας πρασίνου, βιοποικιλότητας, αρχαιολογικών χώρων και παράκτιας θαλάσσιας ζώνης.
9. Σχετικά με τις οδικές υποδομές και τις διασυνδέσεις, είναι αντιληπτό ότι θα παρουσιαστούν σε επόμενο στάδιο της μελέτης. Παρότι υπήρξε, αν δεν κάνω λάθος, πρόσφατη εκπόνηση ΣΒΑΚ στον Δήμο Σπάτων – Αρτέμιδας, δεν φαίνεται να έχουν δοθεί οι αναγκαίες κυκλοφοριακές λύσεις για την διαχείριση των κυκλοφοριακών πιέσεων που υφίστανται σε όλο τον Δήμο:
a. Απουσία ανάπτυξης ουσιαστικών περιφερειακών λεωφόρων και υπερτοπικών αξόνων (πλην της οδού Σπάτων – Αρτέμιδας που αποτελεί τμήμα της Παιανίας-Σπάτων-Αρτέμιδας),
b. Μικρή κάλυψη των αναγκών σε δημόσιες συγκοινωνίες τόσο εντός του Δήμου, όσο και σε συνδέσεις με υπερτοπικά δίκτυα της ευρύτερης περιοχής,
c. Η σύνδεση με μέσα σταθερής τροχιάς (ΜΕΤΡΟ, Προαστιακός) γίνεται με σχετικά απομακρυσμένους σταθμούς, όπως Κάντζας, Δουκίσσης, Νομισματοκοπείου. Η σύνδεση με αεροδρόμιο θα μπορούσε να γίνει, αλλά υπάρχει θέμα με το εξαιρετικά ακριβό κόμιστρο που δεν επιτρέπει σε πολλούς εργαζόμενους να το χρησιμοποιούν είτε αποσπασματικά, είτε σε μόνιμη βάση.
d. Είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός των προτεινόμενων θέσεων για τους νέους σταθμούς ΜΕΤΡΟ / Προαστιακού και η περιγραφή των απαιτούμενων τροφοδοτικών Λεωφορειακών Γραμμών για την κάλυψη των αναγκών μετακινήσεων με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για όλη την υπό μελέτη Περιοχή.
e. Είναι πράγματι απαραίτητη η αναδιοργάνωση και η εκ νέου ιεράρχηση του υπάρχοντος και μελλοντικού οδικού δικτύου, λαμβάνοντας υπόψη τις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες για μετακινήσεις, έχοντας πλέον συγκριτικά στοιχεία από τις υπάρχουσες κυκλοφοριακές μελέτες και την ανάπτυξη της περιοχής τα τελευταία 20 με 25 χρόνια.
10. Τέλος, σχετικά με τους διάφορους Οικισμούς που υπάρχουν εντός των ορίων του Δήμου, θα ήθελα να σημειώσω ότι υπάρχει αντίθεση θεσμική που αφορά τον χαρακτηρισμό τους ή όχι ως Οικισμών:
a. Μπορεί να μην πληρούν το γράμμα του Νόμου που αφορά την εκτός σχεδίου δόμηση και τους υφιστάμενους προ του 1983 οικισμούς,
b. Στην πλειοψηφία των κτισμάτων εξυπηρετούν ανάγκες δόμησης που μάλιστα συμπεριλήφθηκαν στους διάφορους νόμους “περί τακτοποίησης αυθαιρέτων κτισμάτων”, τα τελευταία τουλάχιστον 45 χρόνια, χωρίς στην ουσία να υπάρχει αυστηρός έλεγχος στην εκτός σχεδίου παράνομη δόμηση. Είναι σημαντικό ότι συμπεριλαμβάνονται επίσης και στα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας,
c. Ο Δήμος Σπάτων – Αρτέμιδας και οι επίσημοι κρατικοί φορείς (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ) έχουν ουσιαστικά υποστηρίξει την αυθαίρετη δόμηση με την πραγματοποίηση των σχετικών συνδέσεων Ο.Κ.Ω., με την κατασκευή ασφαλτοστρωμένων οδών, με την σύνδεση με λεωφορειακές γραμμές των περιοχών των Οικισμών, με την διαχείριση των απορριμμάτων των κατοίκων και λοιπά έργα,
d. Επομένως, θα πρέπει να βρεθεί μια πραγματική λύση ένταξης όλων των υφιστάμενων Οικισμών του Δήμου και αν χρειάζεται να προταθεί άμεση αλλαγή στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, ώστε να γίνει εφικτή η ένταξή τους ως Οικισμών.
Ελπίζω τα παραπάνω να φανούν χρήσιμα στην διαδικασία εκπόνησης του Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Δήμου Σπάτων – Αρτέμιδος.
Στην διάθεσή σας για περαιτέρω ανάπτυξη σκέψεων και απόψεων όπου απαιτηθεί.

Νικόλαος Βας. Παπαχρήστου
Συντ. Πολιτικός Μηχανικός, Συγκοινωνιολόγος
Email: npaplabr58@gmail.com