Για το Δήμο Δυτικής Λέσβου στην ΔΕ Μήθυμνας, ο ομώνυμος οικισμός καθώς και ο οικισμός Συκαμνέα θεωρούνται παραδοσιακοί (ΦΕΚ Δ 594 – 13.11.1978 και ΦΕΚ Δ 117 - 23.02.1987 αντίστοιχα). Στην Δ.Ε. Πέτρας ο οικισμός Πέτρα είναι επίσης παραδοσιακός όπως και η Βατούσσα (ΦΕΚ/Δ/100 - 23.02.1987) η οποία βρίσκεται στην Δ.Ε. Ερεσού-Αντίσσης. Τέλος στην Δ.Ε. Πολιχνίτου παραδοσιακοί είναι οι οικισμοί Βασιλικά, Βρίσα, και Λισβόριον χαρακτηρισμένοι με το ΦΕΚ/Δ/208 – 19.03.2002.
Ως ιστορικοί τόποι είναι χαρακτηρισμένοι η Μήθυμνα Λέσβου (ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/Φ43/238999/140452/15254/5881, ΦΕΚ: 351/Α.Α.Π./2014-11-05) και η Αγία Παρασκευή Λέσβου (ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΝΣΑΚ/7339/958/91, ΦΕΚ: 328/Α.Α.Π./2013-09-17).
Εντός της περιοχής μελέτης εντοπίζονται οι εξής σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία:
● Νυφίδα κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος ΥΑ YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20.
● Χαλακιές - Σκάλα Πολυχνίτου Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/5374/240, ΦΕΚ: 213/Β/1991-04-09
● Σκαμιούδι - Κουρτήρι, Λισβόρι Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46243/2204, ΦΕΚ: 16/Β/1991-01-21
● Σκαμνιούδι κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ
YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Ακρωτήριο Μακρής κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος,
ΥΑ YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Πύρρα κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/58125/2529, ΦΕΚ: 863/Β/1993-11-23
● Αχλαδερή (Αρχαία Πύρρα), Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ YΠΠΟ ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Μεσιτζίκι κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Παλιός Μανταμάδου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Ακρωτήριο Αγίου Φωκά, Βατερά Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/16507/1004, ΦΕΚ: 1169/Β/1998-11-09
● Μήθυμνα Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ Α1/Φ43/61145/3599, ΦΕΚ: 81/Β/1998-02-05
● Μάκαρα Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/Φ43/137938/8277/878/310, ΦΕΚ: 97/ΑΑΠ/2014-03-31
● Καλόκτιστος, Αποθήκες Λεσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/ Φ43/137938/8277/878/310, ΦΕΚ: 97/ΑΑΠ/2014-03-31
● Ερημονήσι Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/32894/2071,ΦΕΚ: 1978/Β/1999-11-08
● Μάκαρα, Αποθήκα και Άγιος Παντελεήμων Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/25683/1297, ΦΕΚ: 695/Β/1996-08-19
● Αποθήκα κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Νυφίδα κόλπου Καλλονής Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ YΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/26084/1357π.ε., ΦΕΚ: 45/Β/2006-01-20
● Χαλακιές - Σκάλα Πολυχνίτου Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/5374/240, ΦΕΚ: 213/Β/1991-04-09
● Ξηροκαστρινή Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/19547/1012, ΦΕΚ: 387/Β/1994-05-24
● Ξηρόκαστρο Καλλονής, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/50927/2603, ΦΕΚ: 978/Β/1991-11-27
● Παλαιόκαστρο, Καλλονή Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ
ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/19544/1010, ΦΕΚ: 90/Β/2002-01-31
● Ιερό Κλοπεδής Αγίας Παρασκευής Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/33380/2026, ΦΕΚ: 1033/Β/1997-11-24
● Άγιος Ιωάννης Αγίας Παρασκευής, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 4499, ΦΕΚ: 239/Β/1964-06-30
● Από Πέτρωμα έως Πέτρα Λέσβου (Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής), Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830, ΦΕΚ: 1498/Β/2003-10-10
● Πέτρα, Ράχωνα Πέτρας και Άναξος Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/31460/1570, ΦΕΚ: 505/Β/1992-08-06
● Άγιος Αλέξανδρος Λαφιώνα, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 4499, ΦΕΚ: 239/Β/1964-06-30
● Κουτλουγούνι Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Τσιχράντα Καστρέλλι Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ
ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Κόκκινο Σκαλοχωρίου, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 11523, ΦΕΚ: 408/Β/196309-18
● Αρχαία Άντισσα Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Λάψαρνα - Σέλλες Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Γαββαθάς Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Σπήλαιο Σπήλιος, Άντισσα Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΑΙΘΠΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/Φ43/174138/92892/11785/5472, ΦΕΚ: 381/ΑΑΠ/2013-10-30
● Τσιχλιώντας, Σιγρί Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/14410/753, ΦΕΚ: 256/Β/1992-04-13
● Μεγαλονήσι Σιγρίου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 17054, ΦΕΚ: 644/Β/1965-10-02
● Απολιθωμένο δάσος Ερεσού, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΠΔ 443, ΦΕΚ: 160/Α/1985-09-19
● Σίγρι Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ
ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/21652/1487, ΦΕΚ: 1769/Β/2003-11-27
● Από Πέτρωμα έως Πέτρα Λέσβου (Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής), Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830,ΦΕΚ: 1498/Β/2003-10-10