Ο Δήμος Ξάνθης είναι δήμος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΠΑΜΘ) που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης (Ν.3852/2010). Προέκυψε από τη συνένωση των προϋπαρχόντων Δήμων Ξάνθης και Σταυρούπολης. Συνορεύει βορειοανατολικά με το Δήμο Μύκης, ανατολικά με το Δήμο Ιάσμου, νότια με το Δήμο Αβδήρων και το Δήμο Τοπείρου, νοτιοδυτικά με το Δήμου Νέστου (Δ.Δ. Ορεινού) και τέλος βορειοδυτικά με το Δήμο Παρανεστίου. 

Πίνακας: Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες και οικισμοί των ΔΕ Σταυρούπολης, ΔΕ Ξάνθης 

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) κατά την περίοδο 2001 – 2011, ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Ξάνθης παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 15,52% φτάνοντας τους 65.133 κατοίκους. 

Η ποσοστιαία αύξηση του μόνιμου πληθυσμού του Δήμου ξεπερνάει σημαντικά την μέση αύξηση τόσο της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης (8,03%) όσο και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (0,17%) ενώ στο σύνολο της επικράτειας καταγράφεται ποσοστιαία μείωση του πληθυσμού κατά 1,08%. Όσον αφορά στη χωρική συγκέντρωση εντός της Περιφερειακής Ενότητας, ο πληθυσμός του Δήμου Ξάνθης – όπως αυτός προέκυψε μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη» - αντιπροσωπεύει το 58,56% της Περιφερειακής Ενότητας. Βλέπουμε δηλαδή σε τοπικό επίπεδο να υπάρχει μια συγκέντρωση του πληθυσμού στην έδρα της Περιφερειακής Ενότητας και κατά συνέπεια μια αναπαραγωγή του προτύπου συγκέντρωσης με αυτό που υπάρχει στη χώρα 

Ο μόνιμος πληθυσμός στο σύνολο του Δήμου Ξάνθης ανέρχεται σε 65.133 κατοίκους (απογραφή ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011). 

Πίνακας: Πληθυσμιακή εξέλιξη των ΔΕ Σταυρούπολης, ΔΕ Ξάνθης 1991-2001-2011 (πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.)

Το φυσικό περιβάλλον του Δήμου Ξάνθης μπορεί να χαρακτηριστεί πλούσιο και ποικιλόμορφο ως αποτέλεσμα της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας του. Στα περίπου 495 τ.χλμ. που καταλαμβάνει συνολικά ο Δήμος, απαντώνται εκτάσεις πεδινές, ημιορεινές και ορεινές, επιτρέποντας την ανάπτυξη πολλών διαφορετικών οικοσυστημάτων καθώς και τη διατήρηση πολλών ενδημικών και όχι μόνο, φυτών και ζώων. Δάση, βιότοποι, ορεινοί όγκοι, σπήλια, ποτάμια, περιοχές Natura είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το πραγματικά ιδιαίτερο τοπίο του Δήμου Ξάνθης.

Σύμφωνα με τον ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011) Αρθ. 5, ως σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος (οικοτόπων και ειδών) είναι οι περιοχές Natura, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα Εθνικά Πάρκα, οι Εθνικοί Δρυμοί κ.λπ. 

Εντός των ορίων των ΔΕ Αγριάς, ΔΕ Αισωνίας, ΔΕ Αρτέμιδας, ΔΕ Ιωλκού, ΔΕ Πορταριάς εντοπίζονται τα εξής σημαντικά στοιχεία και προστατευόμενες περιοχές φυσικού περιβάλλοντος:

●       Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000: 

GR1120004 (SCI): Όρος Χαϊντού – Κούλα (έκταση 33.783,2 στρέμματα)

GR1120004 (SPA): Στενά Νέστου (έκταση 86.424,1 στρέμματα)

GR1120005 (SCI): Αισθητικό Δάσος Νέστου (έκταση 23.798,5 στρέμματα)

 Οι ανωτέρω περιοχές εμπίπτουν στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης (ΦΔΟΡ), Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου κοινωφελούς χαρακτήρα που υπάγεται απευθείας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) 

●       Καταφύγια Άγριας Ζωής:  

Κωδικός KAZ:   K802, Ονομασία KAZ: Παναγιάς Καλάμους Ταξιαρχών Δήμου Ξάνθης, Φ.Ε.Κ.: 931//19-07-01