Για το Δήμο Μυτιλήνης στην ΔΕ Μυτιλήνης, οι οικισμοί Πλιγώνι, Αγία Μαρίνα, Αφάλωνας Μόρια, Πάμφιλα, Παναγιούδα και τέλος Ταξιάρχες έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί οικισμοί σύμφωνα με το ΦΕΚ/ Δ/ 366 - 17.04.2003. Οι οικισμοί Ακράσι, Αμπελικό, Μεγαλοχώρι,Νεοχώρι, Παλαιοχώριον είναι παραδοσιακοί σύμφωνα με το ΦΕΚ/Δ/187 - 03.03.2004 ενώ εμπεριέχονται στην Δ.Ε. Πλωμαρίου. Τέλος η Δ.Ε. Ευεργέτουλα διαθέτει τον παραδοσιακό οικισμό Ασώματο σύμφωνα με το ΦΕΚ/Δ/105 – 19.02.1986
Ως ιστορικός τόπος για τον Δήμο Μυτιλήνης ορίζεται η Πόλη της Μυτιλήνης χαρακτηρισμένος πιο πρόσφατα με την ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΠΚΑΧΜΑΕ/Φ57/ 40902/22357/2181/698 (ΦΕΚ: 67/Α.Α.Π./2015-04-24) και το Κοιμητήριο Άγιου Παντελεήμονα στην Μυτιλήνη (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/105430/2963/19-12-2006, ΦΕΚ: 226/ΑΑΠ/2006-12-29)
Εντός της περιοχής μελέτης εντοπίζονται οι εξής σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία:
● Σπήλαιο Αγίου Βαρθολομαίου Ταξιαρχών, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος YΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΠΚΑΧΜΑΕ/Φ57/ 20734/11490/1234/391, ΦΕΚ: 67/Α.Α.Π./2015-04-24
● Αεροδρόμιο Μυτιλήνης, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/50927/2603, ΦΕΚ: 978/Β/1991-11-27
● Νήσος Αγίου Ισιδώρου, Ενάλια ζώνη προστασίας, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/58123/2531, ΦΕΚ: 899/Β/1993-12-13
● Αρχαία Οχύρωση στη Σκάλα Λουτρών, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 12524, ΦΕΚ: 38/Β/1965-01-19 Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος
● Χαραμίδα Λουτρών, Λέσβος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Από Ακρωτήριο Μέλισσα έως Ακρωτήριο Χαβιαρόπετρα Λέσβου (Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής), Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830, ΦΕΚ: 1498/Β/2003-10-10
● Τσινάρι, Σεντούκια, Λάμπου Μύλοι, Λόφος Πασπαλά Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/9644/452, ΦΕΚ: 431/Β/2000-03 31
● Κεραμειά Μητρόπολης, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/50927/2603, ΦΕΚ: 978/Β/1991-11-27
● Άγιος Γεώργιος - Πηγαδάκια, Άγιος Θεράπων, Κάτω Τρίτος Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Πύργοι Περάματος - Πέραμα Ευρειακή Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Φτέλια Γέρας Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Πλακάδος - Μεσαγρός Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Τάρτι Σκοπέλου Γέρας, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Από Ακρωτήριο Κοπέλλα έως Όρμο Μυρσίνια Λέσβου (Αποδέσμευση θαλάσσιας περιοχής), Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ41/42813/2830, ΦΕΚ: 1498/Β/200310-10
● Ύψωμα Πόλη, Άγιος Ισίδωρος Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/23359/1153, ΦΕΚ: 979/Β/2000-08-09
● Ακρωτήριο Κάβος, Άγιος Ισίδωρος Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/23359/1153, ΦΕΚ: 979/Β/2000-08-09
● Γέρα - Κέδρον Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Υδραγωγείο, Μόρια Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/6236/349, ΦΕΚ: 154/Β/1992-03-10
● Θερμή Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/23565/911, ΦΕΚ: 453/Β/1986-07-16
● Ταξιάρχες Πύργων Θερμής, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 15794, ΦΕΚ: 35/Β/1962-02-02
● Θερμή Λέσβου, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ
ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/25633/1436, ΦΕΚ: 1328/Β/2000-11-06
● Χωράφα, Θερμή Λέσβου, ιδιοκτησίας Δήμου Θερμής, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46530/1926, ΦΕΚ: 928/Β/1986-12-31
● Άγιοι Ανάργυροι Κώμης, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 15794, ΦΕΚ: 35/Β/1962-02-02
● Τσινάρι, Σεντούκια, Λάμπου Μύλοι, Λόφος Πασπαλά Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/9644/452, ΦΕΚ: 431/Β/2000-03-31
● Κεραμειά Μητρόπολης, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/50927/2603, ΦΕΚ: 978/Β/1991-11-27
● Λάρσος - Λαρισαίες Πέτρες Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος
● Γέρα - Κέδρον Λέσβου, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ20/46244/2205 π.ε., ΦΕΚ: 92/Β/1991-02-21
● Νικομηδείας και Δικελή, Μυτιλήνη, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 3917, ΦΕΚ: 160/Β/1961-05-22
● Χώρος προ του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης, Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ 10977, ΦΕΚ: 352/Β/1967-05-31 Λιμένες Μυτιλήνης, Ενάλιος χώρος, Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/61145/3599, ΦΕΚ: 81/Β/1998-02-05