O Δήμος αποτελείται από 3 Δ.Ε., η Δημοτική Ενότητα Αρναίας απέχει από τη Θεσσαλονίκη περίπου 70χλμ. και  αποτελεί τόπο διέλευσης προς τη γενέτειρα του μεγάλου φιλοσόφου της αρχαιότητας Αριστοτέλη και προς το Άγιο Όρος. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ορεινή, αλλά διαθέτει το πλεονέκτημα της εύκολης και γρήγορης πρόσβασης στη θάλασσα. Η  ορεινή Χαλκιδική είναι λιγότερο γνωστή, αλλά εξίσου ελκυστική, ιστορική, φιλόξενη και ενδιαφέρουσα περιοχή. Το φυσικό τοπίο, από μόνο του, είναι πόλος έλξης για κάθε επισκέπτη, καθώς διαθέτει πυκνά και βαθύσκιωτα δάση οξιάς και βελανιδιάς, εντυπωσιακούς καταρράκτες, όμορφες περιπατητικές διαδρομές και θέσεις με απεριόριστη θέα. Η Δημοτική Ενότητα Αρναίας συνολικά καταλαμβάνει έκταση 288,6 χιλιάδες στρέμματα, μια έκταση που αντιστοιχεί στο 9,9% της συνολικής έκτασης του Νομού. Συνολικά η έκταση καλύπτεται κατά 23,1% από καλλιεργούμενες εκτάσεις και αγραναπαύσεις, κατά 3% από βοσκότοπους, κατά 72,76% από δάση, ενώ δεν υπάρχουν εκτάσεις που καλύπτονται από νερά και τέλος οι εκτάσεις των οικισμών, όπως αυτοί ορίζονται από την ΕΣΥΕ, ανέρχονται μόλις στο 0,14% της συνολικής έκτασης της Δημοτικής Ενότητας.

Η Δημοτική Ενότητα Σταγείρων-Ακάνθου, εντοπίζεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Χαλκιδικής, στην προ του Άθω περιοχή. Προς βορρά συνορεύει με τη Δημοτική Ενότητα Αρναίας, νότια με το Άγιο Όρος και το Σιγγιτικό κόλπο, δυτικά με τη Δημοτική Ενότητα Παναγίας και Αρναίας και ανατολικά με το Στρυμονικό κόλπο. Το φυσικό ανάγλυφο της Δημοτικής Ενότητας χαρακτηρίζεται από ορεινή-πεδινή μορφολογία. Ξεκινώντας από τις ορεινές και δασώδεις περιοχές στα βόρεια, όπου δεσπόζει το όρος Στρατονικό, καταλήγει στις ανοιχτές θάλασσες και τις αμμουδιές του Σιγγιτικού και του Στρυμονικού κόλπου. Το οικιστικό δίκτυο παρουσιάζει ποικιλία χαρακτηριστικών με παραθαλάσσιες και ορεινές κοινότητες, ενώ περιλαμβάνει και το μοναδικό νησί του Νομού Χαλκιδικής, την Αμμουλιανή. Η γειτνίαση της Δημοτικής Ενότητας με το Άγιο Όρος διαμορφώνει σημαντικά τη φυσιογνωμία της, καθώς την καθιστά τη φυσική είσοδο προς τη μοναστική πολιτεία.

Η Δημοτική Ενότητα Παναγίας συνορεύει δυτικά με το Δήμο Πολυγύρου και λίγο με το Δήμο Σιθωνίας, ανατολικά με τη Δημοτική Ενότητα Σταγείρων–Ακάνθου, Βόρεια με τη Δημοτική Ενότητα Αρναίας και Νότια βρέχεται από τον κόλπο του Αγίου Όρους ή Συγγιτικό. Καταλαμβάνει έκταση 205.3 τετρ. χλμ., μια έκταση που αντιστοιχεί στο 7,01% της συνολικής έκτασης του Νομού. Συνολικά η έκτασή της καλύπτεται κατά 27.22% από καλλιεργούμενες εκτάσεις και αγραναπαύσεις, κατά 0.97% από βοσκότοπους, κατά 71.6% από δάση, ενώ οι εκτάσεις των οικισμών, όπως αυτοί ορίζονται από την ΕΣΥΕ, ανέρχονται σε 0.3 τετρ. χλμ. ή στο 0,14% της συνολικής της έκτασης.

●                Ο Δήμος Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της απογραφής του 2011 (ΕΛΣΤΑΤ), ο πληθυσμός Δήμου Αριστοτέλη είναι 18.280 κάτοικοι, εκ των οποίων άνδρες 9.100 (49,78%) και γυναίκες 9.180 (50,22%), ενώ η πυκνότητα του μόνιμου πληθυσμού είναι 24,47 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χλμ. Μεταξύ του 2001 και 2011, ο πληθυσμός του Δήμου μειώθηκε από 18.861 σε 18.280, δηλαδή κατά 581 κατοίκους και ποσοστιαία κατά -3,08%. 

●                Η κατανομή της απασχόλησης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας εμφανίζει υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης στον πρωτογενή τομέα. 

●                Το μέγεθος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του Δήμου Αριστοτέλη προσεγγίζει το ποσοστό του 39,3 %, έναντι του μη ενεργού οικονομικά πληθυσμού που αποτελεί το 60,7%. 

●                Συγκρίνοντας τα στοιχεία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ανά Δημοτική Ενότητα, διαπιστώνεται ότι το υψηλότερο ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού καταγράφεται στη Δημοτική Ενότητα Σταγείρων-Ακάνθου (40,6%), ενώ ακολουθεί η Δημοτική Ενότητα Αρναίας (39,5%) και τελευταία βρίσκεται η Δημοτική Ενότητα Παναγίας με οικονομικά ενεργό πληθυσμό 36%.

●                Σημαντικότερες καλλιέργειες στην περιοχή είναι τα σιτηρά (σκληρό και μαλακό σιτάρι) και τα δέντρα, με κυρίαρχη την ελιά. Υπάρχει επίσης πλούσια χλωρίδα αρωματικών και μελισσοκομικών φυτών. 

●                Στον κλάδο της ζωικής παραγωγής αναπτύσσεται έντονη δραστηριότητα σε όλους τους τομείς και κυρίως στην εκτροφή αιγοπροβάτων, ενώ και ο κλάδος της μελισσοκομίας είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος.

●                Σημαντική είναι η δραστηριότητα που αναπτύσσουν οι αλιείς στην Δημοτική Ενότητα Σταγείρων-Ακάνθου.

●                Ο μεταποιητικός κλάδος βρίσκεται επίσης σε ανοδική πορεία. Υπάρχουν ορισμένες μικρές, παραδοσιακές κυρίως, μονάδες επεξεργασίας τροφίμων και ποτών (τσίπουρο, ελαιουργεία, τυροκομεία), αλλά και μεγαλύτερες, όπως οινοποιεία, επιπλοποιία και μονάδες πρώτης επεξεργασίας ξύλου.

●                Στην περιοχή είναι ανεπτυγμένος ο κλάδος της εξόρυξης με επίκεντρο την Κεντρική και Β.Α. Χαλκιδική. Τα γνωστά μέχρι σήμερα αποθέματα ορυκτών πόρων, σε σχέση με το ρυθμό εκμετάλλευσής τους, δείχνουν δυνατότητες αυξημένης μεταλλευτικής παραγωγής.

●                Πολύ μικρό είναι το ποσοστό γυναικείου οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στη Δημοτική Ενότητα Παναγίας (19,7%).

●                Από τη σύγκριση των στοιχείων του Δήμου Αριστοτέλη με αυτά του Νομού Χαλκιδικής, προκύπτει ότι το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και στα δύο φύλα είναι μικρότερο στο Δήμο Αριστοτέλη (54,9% στους άνδρες & 23,6% στις γυναίκες), από αυτόν του νομού (60,3% στους άνδρες & 29,3% στις γυναίκες).

●                Στο Δήμο Αριστοτέλη λειτουργούν 1.842 επιχειρήσεις (ΕΣΥΕ, 2003, Μητρώο Επιχειρήσεων), οι περισσότερες από τις οποίες ανήκουν στους κλάδους του εμπορίου (χονδρικό και λιανικό), των κατασκευών, των ξενοδοχείων και των εστιατορίων.

Ο Δήμος Αριστοτέλη έχει πλούσια δάση και συμπεριλαμβάνει το Στρατονικό όρος, ύψους 850μ., που προστατεύεται από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «NATURA 2000», ως περιοχή ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και τον Κάκαββο. Έχουν προσδιοριστεί περιοχές προστασίας φυσικών οικοτόπων και αισθητικών δασών, λαμβάνοντας υπόψη την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και το Σχέδιο Διαχείρισης της Περιοχής Ειδικής Προστασίας «Όρος Χολομώντας» του Ν. Χαλκιδικής και τις προτάσεις καθορισμού ζωνών προστασίας φυσικού περιβάλλοντος, στα πλαίσια της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος του παράκτιου χώρου του Νομού Χαλκιδικής.

Επί πλέον, ορίζονται Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ), που περιλαμβάνουν οικοσυστήματα, τμήμα των οποίων είναι ενταγμένο στο «Δίκτυο Φύση 2000» (οδηγία92/43/ΕΟΚ), αρχαιολογικούς χώρους, όπως προσδιορίζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, γη υψηλής παραγωγικότητας και ιδιαίτερα το τμήμα της όπου εντοπίζεται υδροφόρος ορίζοντας και η περιοχή δάσους και δασικών εκτάσεων.

Στα ρέματα, στα οικοσυστήματα ειδικού ενδιαφέροντος, στις δασικές εκτάσεις των ορεινών όγκων Χολομώντα-Στρατωνικού και σε όλες τις εκτάσεις που καλύπτονται από τη δασική νομοθεσία, επιτρέπονται μόνο υποδομές σχετικές με την προστασία του δάσους, τη δασική  παραγωγή και την υπαίθρια ψυχαγωγία. Στον υγροβιότοπο στο Δεβελίκι απαγορεύεται κάθε δόμηση. 

Στη δασική παραγωγή απασχολούνται δώδεκα (12) Δασικοί Συνεταιρισμοί, με πάνω από 250 εγγεγραμμένα μέλη. Η προβλεπόμενη ετήσια παραγωγή των Δασών της περιοχής ξεπερνά τις 50 χιλιάδες κυβικά μέτρα. Στην ορεινή Β. Χαλκιδική (Αρναία,Νεοχώρι και Παλαιοχώρι και λιγότερο στη Βαρβάρα) υπάρχουν ελατοφυτείες γιατην παραγωγή χριστουγεννιάτικων δέντρων.

Η περιοχή μεταλλευτικού-εξορυκτικού ενδιαφέροντος αποτελεί την ευρύτερη περιοχή μεταλλευτικών παραχωρήσεων, που  χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα ευαίσθητη με πυκνή δασοκάλυψη, με σειρά εντοπισμένων και κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, με εκτενές υδρογραφικό δίκτυο, σημαντικό για την ισορροπία του υδατικού ισοζυγίου του Δήμου. Η περιοχή εντάσσεται σε περιοχή ειδικής προστασίας δάσους και δασικών εκτάσεων, σε περιοχή ειδικής προστασίας οικοσυστημάτων, τμήμα της οποίας είναι ενταγμένο στο Δίκτυο Φύση 2000 με κωδικό GR12700005. Οι χρήσεις που προβλέπονται για την περιοχή μεταλλευτικού- εξορυκτικού ενδιαφέροντος είναι αυτές των αντίστοιχων ΠΕΠ και ΠΕΠΔ τις οποίες περιλαμβάνει. Εντός της περιοχής των μεταλλευτικών παραχωρήσεων, χαρακτηρίζονται ως περιοχές ανάπτυξης μεταλλευτικών δραστηριοτήτων το ενεργό μεταλλείο του Στρατωνίου και το εργοστάσιό του. Στην ίδια περιοχή εντάσσονται και οι ανενεργές υφιστάμενες εγκαταστάσεις των μεταλλείων στην ευρύτερη περιοχή της Ολυμπιάδας.