Με την ΥΑ 10977/16-5-1967 - ΦΕΚ 352/Β/31-5-1967 έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικοί τόποι οι οικισμοί Βυζίτσα, Τρίκερι και Χόρτο και ειδικότερα βάσει του άρθρου4 (Αριθ.10977 Περί χαρακτηρισμού ιστορικών μνημείων κλπ): ….όπως χαρακτηρισθούν ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και τόποι παρουσιάζοντες ιδιαίτερον φυσικόν κάλλος ή ενδιαφέροντες από απόψεως αρχιτεκτονικής ή ιστορικής κατά περιφερείας ως ακολούθως:…
6. Χωρίον Βυζίτσα. Προστασία και διατήρησις της περί την κεντρικήν πλατείαν περιοχής.
7. Χωρίον Τρίκερι. Ολόκληρος ο οικισμός.
8. Χωρίον Χόρτον. Η παραλία του οικισμού του Χόρτου Μαγνησίας.
Με την ΥΑ Φ31/24512/1858 «Περί χαρακτηρισμού του Πηλίου μετά των εν αυτώ οικισμών ως τόπου ιδιαιτέρου κάλλους» (ΦΕΚ 652/Β/1976), το Π.Δ.19-10-1978 «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» (ΦΕΚ 594/Δ/1978), το Π.Δ. 11-6-1980 «Περί χαρακτηρισμού ως παραδοσιακών των οικισμών της περιοχής Πηλίου και καθορισμού ειδικών όρων και περιορισμών δομήσεως εις αυτούς ...» (ΦΕΚ 374/Δ/1980), όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ.17-11-1997 ΦΕΚ 383/Δ/1997 οι παραδοσιακοί οικισμοί του Δήμου διακρίνονται σε τρεις ομάδες:
ΟΜΑΔΑ Ι (οικισμοί οι οποίοι διατηρούν τον παραδοσιακό χαρακτήρα ανέπαφον και χρήζουν απολύτου προστασίας):Βυζίτσα και Πινακάτες
ΟΜΑΔΑ ΙΙ (οικισμοί οι οποίοι διατηρούν τον παραδοσιακό με μικρές αλλοιώσεις): Άγιος Γεώργιος Νηλείας, Άγιος Δημήτριος, Άνω Γατζέα, Αργαλαστή, Αργυρέιικα, Άφησσος, Αφέται, Καλαμάκι, Κάλαμος,
Κατηγιώργης, Κορόπη, Λαμπινού, Λαύκο, Λεφόκαστρο, Λύρη, Μετόχι, Μηλιές, Μηλίνα, Νεοχώρι, Ξινόβρυση, Παναγιά Τρικερίου, Προμύρι, Συκή, Τρίκερι, Χόρτο
ΟΜΑΔΑ ΙΙΙ (οικισμοί οι οποίοι διατηρούν ολιγότερα παραδοσιακά στοιχεία και είναι παραθαλάσσιοι): Αγία Κυριακή (Τρικερίου), Καλά Νερά, Κάτω Γατζέα, Πλατανιάς, Άγιος Ιωάννης (Τρικερίου)
Πλήθος διατηρητέων κτιρίων, γεφυριών και κρηνών, αρχαιολογικών χώρων και οχυρωματικών εγκαταστάσεων συνθέτουν το πλούσιο πολιτιστικό περιβάλλον του Δήμου.
Ιεροί ναοί και μοναστηριακά συγκροτήματα αποτελούν επίσης σημαντικά μνημεία της περιοχής και ενδεικτικά αναφέρονται:
● Ι.Μ.Παναγιάς Λαμπηδόνας Πηλίου ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/24758/540/19-5-1983, ΦΕΚ 381/Β/30-61983
● Ι.Μ.Τίμιου Προδρόμου Συκής ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/44633/983/13-10-1994, ΦΕΚ 922/Β/14-121994
● Ι.Μ.Αγίου Σπυρίδωνος Προμυρίου ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/52185/1047/23-11-1992, ΦΕΚ 731/Β/1712-1992
● Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου στη θέση Κωτίκι Κοινότητας Λαύκου ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/62798/1313 π.ε/161-1986, ΦΕΚ 132/Β/27-3-1986
● Ι.Μ. Παναγίας Ευαγγελίστριας (Νησί Τρικέρων)
● Ι.Μ.Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και περιβάλλοντα κτίσματα ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/ΚΗΡ/36195/1403/28-7-1998, ΦΕΚ 937/Β/1-9-1998
Χαρακτηριστικό στοιχείο πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελούν τα καλντερίμια (λιθόστρωτα μονοπάτια) της περιοχής πολλά από τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία:
● Λιθόστρωτο μονοπάτι μεταξύ Μηλίνας - Λαύκου, διαδρομή 1 ΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/48555/1655/1-4-2002, ΦΕΚ 365/Δ/8-5-2002
● Λιθόστρωτο μονοπάτι μεταξύ Μηλίνας - Λαύκου, διαδρομή 2 ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2288/54708/16-10-2001, ΦΕΚ 1369/Β/18-10-2001 ΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/48555/1655/1-4-2002, ΦΕΚ 365/Δ/8-5-2002